Alþýðublaðið - 04.06.1997, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 4. JÚNÍ1997
skoðanir
Brautarholti 1 Reykjavík Sími 562 5566
Útgáfufélag Alþýðublaðsútgáfan ehf.
Ritstjóri Össur Skarphéðinsson
Auglýsingastjóri Ámundi Ámundason
Auglýsingasími 562 5576
Auglýsinga fax 562 5097
Dreifing og áskrift 562 5027
Umbrot Guðmundur Steinsson
Prentun ísafoldarprentsmiðja hf.
Ritstjórn Sími 562 5566
Fax 562 9244
Áskriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Sameiginlegt framboð
jafnaðarmanna
Félagsvísindastofnun Háskóla íslands birti fyrir helgi könnun á
fylgi stjómmálaflokka. Ein af niðurstöðunum var sú að væm þrír
listar í kjöri, Sjálfstæðisflokkur, Framsóknarflokkur og jafnaðar-
menn þá fengju jafnaðarmenn 46% fylgi, Sjálfstæðismenn 36% og
Framsóknarmenn 18%. Þetta staðfestir þá gerjun í þjóðfélaginu að
kjósendur vilja sjá sameiginlegt framboð jafnaðarmanna og félags-
hyggjufólks í næstu alþingiskosningum. Alþýðuflokkurinn tók af-
dráttarlaust afstöðu með samvinnu jafnaðarmanna á flokksþingi
sínu síðastliðið haust. Þjóðvaki hefur unnið að þessu og sameining
þingflokka Alþýðuflokks og Þjóðvaka í þingflokk jafnaðarmanna
var eðlilegt skref í þessu ferli.
Kvennalistakonur ræða mikið um sín á milli hver verði framtíð
þeirra og margt bendir til þess að þær muni standa að þessu eins og
aðrir flokkar. Alþýðubandalagið hefur verið varkárt í yfirlýsingum
sínum.
Tveir af forystumönnum vinstri manna fluttu athyglisverðar
ræður fyrir skömmu um sameiginlegt framboð. Svavar Gestsson
talaði um útlínur slíkrar samvinnu 1. maí og Sighvatur Björgvins-
son flutti merka ræðu á Akureyri þar sem markmiðinu um sameig-
inlegt framboð var lýst. Hann kynnti tíu áhersluatriði sem gætu
myndað ramma að stefnuskrá. Svavar bætti um betur í eldhúsdags-
ræðu í þinglok þar sem hann dró enn skýrar fram málefni slíkrar
samvinnu. Þetta liggur því í loftinu og Alþýðublaðið fagnar þessari
þróun. Eitt málið sem hefði getað orðið erfitt í samstarfínu er af-
staðan gagnvart veiðileyfagjaldi en undirtektir við það á nýlegum
miðstjómarfundi Alþýðubandalagsins sýna að þar er samstarfsflöt-
ur í viðkvæmu máli.
Ef ekki tekst að bjóða fram sameiginlega þá verða 4-5 framboð
í næstu kosningum. Alþýðuflokkur og Alþýðubandalag verða í 3.
og 4. sæti, eins og oftast áður og Davíð Oddsson og Halldór Ás-
grímsson endumýja ríkisstjórnina á örfáum dögum. Vinstri menn
munu því ekki hafa nein áhrif og völd ef þeir fara fram í tveimur
eða þremur fylkingum í næstu Alþingiskosningum. Unga fólkið
hefur skilið þetta eins og sést vel á stofnun og starfi Grósku.
Röskva í Háskólanum er skýrt dæmi um árangur af samstarfi.
Þessi hugsun, hversu nauðsynlegt sé að bjóða fram saman, kem-
ur einnig fram í ýmiss konar samstarfi fyrir sveitarstjómakosning-
amar. Þannig eru viðræður í Borgarbyggð, Reykjanesbæ, Akureyri,
Kópavogi, Hafnarfirði og víðar milli Alþýðuflokks og Alþýðu-
bandalags um sameiginlega lista í sveitarstjómarkosningunum.
Sameiginlegt framboð til Alþingis gæti leitt til stærsta þing-
flokks landsins og það væri þá í fyrsta sinn á öldinni sem jafnaðar-
menn og félagshyggjufólk réðu hvers konar ríkisstjóm yrði mynd-
uð eftir kosningar. Alltof lengi hafa vinstri menn látið sér nægja að
tína upp molana sem hafa fallið af borði Sjálfstæðisflokks og Fram-
sóknarflokks.
Það kom glöggt fram í könnuninni að margir kjósendur Fram-
sóknar munu kjósa hinn nýja lista jafnaðarmanna. Sjálfstæðisflokk-
urinn er einnig að breytast í harðsvíraða vemdara fyrir þá sem völd-
in hafa í þjóðlífinu. Sjálfstæðisflokkurinn berst fyrir Vinnnuveit-
endasambandið, stóru fákeppnisfyrirtækin í viðskiptalífmu og sæ-
greifa Kristjáns Ragnarssonar. Alls staðar ver Sjálfstæðisforystan
sérhagsmuni fárra á kostnað almannahagsmuna. Um þetta munu
næstu kosningar snúast og þess vegna er nauðsynlegt að sameigin-
legt framboð jafnaðarmanna verði að veruleika.
Stjómmálaflokkar verða að ná völdum til að geta hrint stefnu-
málum sínum í ffamkvæmd. Það að vera 3. eða 4. stærsti flokkur-
inn hefur ekki skilað miklu. Sameiginlegt framboð er þannig besta
leiðin fyrir jafnaðarmenn til að jafnaðarstefnan setji skýrar mark
sitt á þjóðfélagið. Skoðanakönnunin sýnir að fólkið bíður eftir
þessu. Það hvílir mikil ábyrgð á forystumönnum vinstri flokkanna
að bregðast ekki þessum væntingum fólksins.
Nýju fötin keisarans
Snemma á þessari öld voru útgefin
ævintýri og sögur eftir danska skáld-
ið H.C. Andersen, er þýtt hafði Stein-
grímur Thorsteinsson. Allt eftir-
minnileg verk. Meðal frásagna var
ein sem var nafn yfirskriftar þessa
pistils. Segir þar frá keisara sem var
glysgjarn og stjómaðist mest í lífi
sínu af að klæðast fallegum fötum.
Var hann sagður hafa verið meir við
fataskápinn en stjóm landsins. Tveir
vefarar hagnýttu sér þennan veik-
leika keisarans og kváðust geta
saumað á hann föt úr efni sem tæki
öllum efnum fram. Var boði þeirra
tekið. Tekið var fram að þeim sem
ekki myndi líka vefnaður þessi, teld-
ust vart hæfir í stjórn landsins. Hófst
nú vefnaðurinn.
Vefaramir kröfðust þess að fá silki
og annan dýrindis efnivið til að vefa
út. Stálu því, en þóttust alltaf vera að
vefa eigi að síður. Keisari lét sína
bestu menn fylgjast með vefnaðin-
uni. Eitthvað kom á þá en enginn
þeirra vildi þó láta um sig spyrjast að
þeir væm svo skyni skroppnir, að
pqllborð |
þeir skynjuðu ekki fegurð vefnaðar-
ins og vildu fyrir engan mun missa
embætti sín. Þegar svo vefaramir
höfðu lokið sínum vefnaði og saum-
að fötin á keisarann kom að því að
keisarinn skrýddist klæðum þessum.
Að venju gekk hann út á meðal al-
mennings í skrúðgöngu til að sýna
sig og nýju fötin. Þótti öllum dýrð sú
mikil og vegsömuðu keisarann og föt
hans. Þar til ómálga bam kvað upp úr
með að keisarinn væri nakinn. Bam-
ið hafði að sjálfsögðu engu að tapa,
en bamsleg kennd sannleikans sagði
þar til sín.
Mér datt þessi saga í hug við þing-
lok Alþingis íslendinga.
Ríkisstjóm Islands hefur, eins og
keisarinn, látið vefa fyrir sig dýrind-
is vefnað að undanfömu, afhent vef-
umm alls kyns efnivið, sem þeir hafa
hirt og situr eftir sem keisarinn, nak-
inn meðal almennings.
Þannig hefur ríkisstjómin knúið
fram launasamninga víðast hvar og
allir sæst á rök hennar um að mátu-
lega hafí verið samið. Kaupmáttar-
aukning sé tryggð fram á næstu öld
og svo framvegis.
Þannig hefur ríkisstjómin í fyrsta
sinn tryggt að fjárlög séu hallalaus.
Aðeins eitt sé vandamál, semsé við-
skiptahallinn við útlönd. Það er stórt
orð: Hákot.
Sérfræðingar ríkisstjórnarinnar og
embættismönnum finnst þetta allt í
lagi. Innsigla ástandið hver sem bet-
ur getur með lofi og prís.
Menn deila um það hvort ganga
eigi í Evrópusambandið eða ekki og
greinir á, helst með þeim rökum að
hænan verði til á undan egginu.
Sama gegnir um myntina Euro.
Hvort þessi kenning er grundvallar-
atriði eða aðalásteitingarsteinninn í
deilum í stærsta stjómmálaflokki
landsins um landsins gagn og nauð-
synjar minnir um of á stjómspeking-
ana í fyrrgreindri dæmisögu. Það er
Ríkisstjórn íslands hef-
ur, eins og keisarinn,
látið vefa fyrir sig dýr-
indis vefnað að undan-
förnu, afhent vefurum
alls kyns efnivið, sem
þeir hafa hirt og situr
eftir sem keisarinn,
nakinn meðal almenn-
ings.
auðskilið að forsætisráðherra slái um
sig með slíkum frösum. Hann má
ekki til þess hugsa að íslenskt „auð-
vald“ verði innlyksa í „heimsauð-
valdinu“. Til þess em þeir of smáir
og reyndar eins og pappírstígrisdýr.
Er það eiginlega síðasta hálmstráið
sem hann hefur sjálfstæði um. En
verður þessi þróun stöðvuð? Em
menn ekki komnir of langt í frjáls-
hyggjunni til að snúið verði með
góðu móti til baka? Eða er það
kannski ekki neins virði?
Snemma í þessum mánuði féll vígi
frjálshyggjunnar í Bretlandi, að því
er talið er. Þó greinir menn á um
þetta. Sumir segja þetta boða nýja
stefnu jafnaðarmannaflokka, en aðrir
telja að stolið hafi verið frjálshyggju-
hugmyndum frá þeim sem séu raun-
verulegir ftjálshyggjumenn.
Thatcher fagnar þessum sigri Breska
jafnaðarmannaflokksins inn við
beinið. Skynjar í honum einhvem
fingurbrjót. Auðvitað er hverjum
manni ljóst hver sá fingurbrjótur er,
ef grannt er skoðað: Bank of England
og sterlingspundið. Að þessu leyti er
forsætisráðherra kannski sannspár
þegar hann uppgötvar allt í einu að
það þurfi hænu til að verpa eggjum.
Þvf sé rétt að bíða átekta og vita
hvort eggið verði ekki bara fúlegg.
Frestur er á illu bestur.
Vefaramir em þó enn við sína iðju.
Þeir vefa og vefa og heimta góðan
efnivið. íslensk stjómvöld em gjaf-
mild að venju þegar um útlendinga er
að ræða. Þannig tjúka þau upp til
handa og fóta og taka lán til stór-
virkjana til þess að selja orkuverð
langt undir markaðsverði á heims-
mælikvarða. Þannig fá vefaramir sitt.
Hvenær bamið, íslenska þjóðin,
skynjar að keisarinn er nakinn eftir
allt, er spuming sem hún ein getur
svarað. Hvort hún fær til þess tæki-
færi og ber til þess gæfu er stór
spuming, sem varðar hana meir en
hvort halda eigi iðnsýningu á 1000
ára afmæli kristnitöku á Islandi. Eða
hvort reisa eigi búddamusteri í Álfta-
neshreppi við hliðina á Bessastöðum.
Hvers vegna em Bessastaðir orðnir
svona helgir staðir. Það hef ég aldrei
skilið. Margt gerði Sigurður fyrrver-
andi forstjóri ÁTVR snjallt annað en
að éta túlípana á Hótel Borg.