Alþýðublaðið - 24.07.1997, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FIMMTUAGUR 24. JÚLÍ1997
/ viðtali við Kolbrúnu Bergþórsdóttur rœðir Bryndís Schram um lífs-
hlaup sitt og lífsviðhorf orrustuvöll stjórnmálanna, Alþýðuflokkinn og
innanflokksátökin, Islendinga og fjarlœg lönd - og svo er vitaskuld
minnst á Jón Baldvin
Hvað var helst brýnt fyrir þér í
œsku?
„Ég sé það núna að ég hlaut frem-
ur strangt uppeldi. Þar ríkti einfald-
leiki og aðhaldssemi, regla og agi.
Ég hafði mjög gott af því. Móðir mín
var ung þegar hún eignaðist mig og
tók móðurhlutverkið mjög alvarlega.
Það gekk reyndar svo langt að ég
hræddist móður mína, því að hún
tuskaði mig til ef ég var óþekk. Það
hefur þó ekki verið mjög oft, því ég
hlýddi henni yfirleitt í einu og öllu.
Ég bar mikla virðingu fyrir henni,
enda var hún mikil manneskja og
einn besti vinur sem ég hef átt um
ævina.
I æsku hafði amma mín í móðurætt
mótandi áhrif á lífsskoðanir mínar
með einföidu Iifemi sínu. Hún var
göfuglynd og lífsreynd kona, eignað-
ist níu böm og missti tvö þeirra í sjó-
inn. Hún barðist með Alþýðuflokkn-
um alla tíð. Þegar Jón Baldvin var
kosinn formaður Alþýðuflokksins
var fyrsta hugsun mín til hennar, mér
fannst ég vera að endurgjalda henni.
Mér fannst ég vera komin heim.
Fyrstu formannsár Jóns Baldvin
vom ákaflega spennandi og
skemmtilegur tími. Það vom engar
hindranir, engir erfiðleikar. Flokkur-
inn hafði gríðarlegan hljómgmnn, og
allt virtist geta gerst. Ég upplifði
þetta mjög sterkt. Ég fann að það
sem Jón Baldvin var að gera skipti
máli, og ég varð að standa með hon-
um. Ekki af því ég fyndi kvöð á mér
heldur vegna þess að ég hreifst með.
Ég er þakklát fyrir að hafa verið þátt-
takandi í þessu starfi og hef notið
þess. Heimur stjómmálanna er heit-
ur, ástríðufullur og spennandi - þótt
hann sé um leið harður, óvæginn og
miskunnarlaus. Þú veist aldrei hvað
morgundagurinn ber í skauti sér, og
þú ert annað hvort inni í hitanum eða
úti í kuldanum. En það þarf ákveðna
hörku til að geta búið í þessum heimi
og mikið úthald."
Þú ert mjög lífsglöð og félagslynd
kona, hefurðu alltaf verið það?
„Þegar þú telur mig vera félags-
lynda held ég að það sé vegna þess
að þú hefur orðið vör við að ég hef
gaman af að spjalla við fólk og fræð-
ast um líf þess og viðhorf. Mér þykir
ákaflega vænt um fólk. Ég sæki nær-
ingu í félagsskap þess og nýt mín
þar, en ekki á þann veg að ég sækist
beinlínis eftir honum eða hafi vem-
lega þörf fyrir hann. Ég á nær enga
vini. Mér finnst ég vera einfari. Ég
hef alltaf haft þörf fyrir að fá að vera
ein í einhvem tíma. Hins vegar veit
ég vel að margir líta á mig sem sí-
brosandi partýgínu.“
Og sjá manninn þinn sem kald-
lyndan egóista.
„Það em fjölmargir sem hafa fyrir-
framgefnar hugmyndir um okkur
hjónin, hugmyndir sem em fjarri öll-
um raunvemleika. Það er mjög erfitt
að breyta þeirri mynd, hún er þama
hvort sem okkur líkar betur eða verr.
En ég hef stundum hugsað um hvað
það væri gott að búa þar sem maður
fengi að njóta sín vegna eigin verð-
leika.
Það em pólitískir andstæðingar,
bæði innan flokks og utan, sem hafa
dregið upp þá mynd af Jóni Baldvini,
að hann sé kaldlyndur egóisti. Það
hentar þeim að gefa þá mynd, en hún
er íjarri öllum raunvemleika. Ég hef
engri manneskju kynnst sem er örlát-
ari og ljúfari en Jón Baldvin. Hann er
fyrst og fremst hugsjónamaður, og
hugsjónin gengur fyrir öllu - hann
tekur hana jafnvel fram yfir mig.“
Á orrustuvellinum
miðjum
Það hefur ýmislegt verið mótdrœgt
áferlinum, hver var erfiðasti tíminn?
„Þegar ég lít til baka finnst mér að
hvert æviskeið hafi verið spennandi
fremur en erfitt. Maður man bara það
sem var skemmtilegt. Auðvitað var
býsna erfitt þegar Jón Baldvin var
ráðherra og vegið var að honum úr
öllum áttum. Mér fannst hann aldrei
fá að njóta sannmælis. Og oft var ég
notuð sem agn. En eftir á em þetta
smámál, ágætis krydd í tilvemna."
Þú fyrirgefur allt á endanum, er
það ekki?
„Ég hef aldrei verið dómhörð,
miklu fremur umburðarlynd úr hófi.
Ég hata ekki nokkra manneskju, mér
þykir vænt um alla. Ég veit sem er að
enginn er alfullkominn og enginn er
heldur alvondur.
Blessuð vertu, það var nú svo
komið á þessum ámm að ég þorði
hvorki að kveikja á útvarpi né lesa
blöð, ég vissi aldrei hverju ég átti
von á. Og árásimar vom oftast mjög
ósanngjamar og byggðar á veikum
gmnni, jafnvel góðu málin vom gerð
tortryggileg - EES og Eystrasalts-
löndin. Hvergi mátti njóta verka
sinna. En ég vissi að Jón Baldvin
mundi koma standandi út úr þessu.
Að því leyti er hann líkur föður sín-
um; þegar öll spjót standa á honum
þá nýtur hann sín best. Hins vegar
virtist Hannibal aldrei vita hvemig
hann ætti að nýta völdin þegar hann
loksins fékk þau. Það vissi Jón Bald-
vin nákvæmlega og nýtti þau til hins
ítrasta.“
Alþýðuflokkurinn hefur oft verið
upptekinn afþvi að eyða sjálfum sér
í innanflokksátökum, ekki síst síðustu
árin. Það hlýtur að hafa tekið á.
„Þegar ég lít til baka yfir árin sem
Jón Baldvin sat í ríkisstjóm þá var
það eins og að standa á miðjum orr-
ustuvelli. Það var vegið úr öllum átt
um, ekki bara úr átt andstæðinganna
Það var kannski verst af öllu. Og for
maðurinn var allt of umburðarlyndur
hélt að ekkert hryni á sér, lét það af
skiptalaust. Það var aldrei tekið ;
þessu vandamáli, því þetta er vanda
mál sem verður að uppræta, afgreið;
strax, láta það ekki koma upp á yfir
borðið. Eins og gert er í öðmm flokk
um. Flokkur sem étur sig innan frá e
ekki sigurstranglegur.
En við gleymum því aldrei ai
framan af þessum ferli tókst Jón
Baldvini að eignast geysilega sterk;
samstarfsmenn. Milli lykilmanna
þeim hópi ríkti gagnkvæmt traust
Þeir unnu nótt og dag og komu miklt
í verk. Og aldrei gleymum við því
að sama hvað á gekk, var sterkur oj
samvalinn hópur í Alþýðuflokknun
sem stóð með okkur gegnum þykk
og þunnt. Kynni af slíku fólki bæt;
upp allt hitt sem týnist og hverfur
minningunni.“
Þegar þú segir þetta kemur nafi
Jóhönnu Sigurðardóttur ósjálfrát
upp í hugann.
,Jóhanna hefur verið sjálffi sér
verst og sínum eigin flokki. Það var
dapurlegt að sjá hvemig hún lék sína
eigin flokksmenn. Ég skildi aldrei
hvað henni gekk til.“
Nú hefur Jón Baldvin sagt að hann
sé hœttur stjómmálaafskiptum, ertu
sátt við þá ákvörðun hans?
„Mér finnst það ósegjanlega
ósanngjamt, reyndar mesta firra. Það
er nú nákvæmlega ár síðan hann
sagði mér frá þessari ákvörðun sinni,
og það kvöld grét ég ofan í koddann
minn. Ég skildi ekki hvað fyrir hon-
um vakti."
Skilurðu það núna?
„Já, ég skil það núna.“
Hvaða eiginleika í fari fólks áttu
erfiðast með að líða?
„Heigulshátt, og þá er ég kannski
enn með hugann við pólitíkina. Að
þora ekki að segja hug sinn af ótta
við að skaða sjálfan sig, að þora
aldrei að vera samkvæmur sjálfum
sér. - Mér fannst það alltaf jafn fynd-
ið þegar menn vom að laumast upp
að hlið Jóns Baldvins, lýsa yfir
stuðningi í EES- málinu eða öðmm
málum er vörðuðu Evrópusamskipti
með orðunum: „Ég treysti á þig, ég
get bara ekki stutt þig af því að ég er
Sjálfstæðismaður“. Menn sem svona
tala em dæmigerðir heiglar, sem
hugsa fyrst og fremst um eigið skinn,
en etja öðmm á foraðið. Eina umbun
stjómmálamannsins em þó atkvæð-
in, þau eru afl þeirra hluta sem gera
skal.“
Kennslustofan eins og
leikhús
Hvaða eiginleikar heilla þig þá
mest ífarifólks?
„Einlægni. Ég sé á augunum á
fólki hvort það kemur til dyranna
„Mér verður œ betur Ijóst að peningar skipta ekki höfuðmáli
né jarðneskar eigur. Það sem fólk situr endanlega
uppi með er það sem kemur innan frá. Án góðs hjartalags
hafa menn ekkert að gefa. “