Alþýðublaðið - 24.07.1997, Blaðsíða 6

6
ALÞYÐUBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 22. JÚLÍ1997
Dr. Benjamín H.J. Eiríksson
Það alvitlausasta
Á langri ævi hefír margvíslegt
lesmál komið mér fyrir augu,
misjafnt að gæðum, eins og gengur.
Margt af því hefir mér fundizt að
kalla mætti vitlaust. En grein frú
Guðrúnar Ágústsdóttur í
Morgunblaðinu hinn 11. þ.m. er það
alvitlausasta lesmál sem ég minnist
að hafa nokkumtíma séð. Greinin
fjallar um hið nýja aðalskipulag
borgarinnar, einkum umferðarmálin.
Og nú hefir frúin áréttað málið, með
talsverðri sjálfsánægju, í grein í DV
hinn 14. þ.m. Hún er þar upp með sér
af því, að athugasemdir, sem borizt
hafi við nýja aðalskipulagið, séu alls
ekki andmæli, heldur meðmæli. Þetta
mun ekki í fyrsta skiptið í sögunni,
sem menn veita sér meðmælin sjálfir.
Hvar er meirihluti
borgarstjómarinnar? Er þetta
baktería?
Baktería? Fyrir nokkrum ámm
sátu kommúnistaforingjar í
borgarstjóminni. Eitt hávaðamesta
mál þeirra var það, hvemig stöðva
mætti „útþenslu borgarinnar". Þeir
gerðu eins og frú Guðrún. Horfðu um
öxl. Afturhaldsmenn í verki. Aðeins
fáir útvaldir fengu leyfi til þess að
byggja yfir sig.
Sú tillaga kom fram að byggja
íþróttahöll í Laugardalnum. Mikið
orðaskak. Loksins féllust kommamir
á byggingu hallarinnar, ef hún yrði
minnkuð. Hún var minnkuð. Nú er
hún of lítil.
Sú tillaga kom fram að byggja
nýja flugstöð á Keflavíkurvelli.
íslendingar þurfa ekki þessa
flugstöð, sögðu kommamir. Hún er
aðeins handa Ameríkönunum. Mikið
orðaskak. Að lokum féllust
kommamir á byggingu stöðvarinnar,
ef hún yrði minnkuð. Hún var
minnkuð. Nú er hún of lítil.
Er þetta viðhorf: viðspyma gegn
augljósri framtíð, baktería, og ef svo,
hefir meirihluti borgarstjómarinnar
tekið hana? En þetta viðhorf er
hugmyndin sem ber uppi nýja
aðalskipulagið.
Hugsjón frúarinnar er þessi: Það
þarf að stöðva bflinn. bflismann. Það
þarf til dæmis að koma í veg fyrir
fleiri mislæg gatnamót. Hugsjón
Henrys Ford um ódýran, svartan
fjórhjóla sjálfrenning handa
alþýðunni er ekki tiltakanlega holl
Islendingum. Stöðvum útþenslu
bflismans!
I greininni er þetta kallað „að
spoma við aukningu
einkabflaumferðarinnar". Sem sagt:
Barátta gegn „útþenslu borgarinnar“,
hugsjón kommúnista í nýrri mynd.
Bakterían! „Að auka ekki
umferðarrými vestan Elliðaánna á
öllu þessu tímabili (þ.e. í 20 ár, fram
til 2016)“.
Umferðarrými er skilgreint sem
það pláss sem er til umferðar, aksturs
bfla. Þessi ákvörðun: „Að auka ekki
umferðarrýmið" er sennilega það
alvitlausasta í þessari vitlausu grein.
Sífellt er verið að þétta byggðina í
gömlu bæjarhverfunum. Kallar þetta
ekki á meiri umferð og meira
„umferðarrými"? Þarf þetta fólk ekki
líka að komast bæði út og inn?
Ekkert afhjúpar fáránleika þessa
plaggs betur en töiurnar og meðferð
þeirra. Á landsvæði aðalskipulags
Reykjavíkur, samkvæmt þeim
áætlunum sem aðalskipulagið
byggist á, geta búið um 130-137
þúsund manns um árið 2016. En hér,
segir frúin, „gildir að lúta ekki
markaðsöflunum“. Þannig
„samþykkti borgarstjóniin tillögu
okkar um að auka ekki umferðarýmd
vestan Elliðaáa - “ á
skipulagstímabilinu fram til ársins
2016. Það gildir að spoma við
aukningu einkabflaumferðarinnar á
borgarsvæðinu. Það er eins og ástand
haftaáranna lifi góðu lífi í
undirvitundinni.
Hver eru svo þessi „markaðsöfl",
óvinurinn? Nú, það er fólkið sem
ekur einkabfl, fyrst og fremst til og
frá vinnu. Þetta er óvinurinn,
mannlegar þarfir, hagræði
einkabflsins. Óvinurinn?
Nú er sjálfsagt að játa, að æskilegt
væri að sem flestir geti notfært sér
strætisvagninn eða reiðhjólið. En því
miður em þessi tæki ekki alltaf
þénanleg. Og svo það, að oftast vilja
menn ráða sjálfir sínum ferðum á
sem þægilegastan hátt. Það er
sjálfsagt að taka undir það, að fá betri
strætisvagnaþjónustu og greiðari og
hættuminni reiðhjólaumferð, en þetta
snertir aðeins hluta vandans.
Tölumar. Á
Stórreykjavíkursvæðinu búa um
170.000 manns - nú þegar. Nýja
aðalskipulagið miðar við 106.000.
Það er sem sé aðeins miðað við
lögsagnaramdæmi Reykjavíkur. Það
vantar því að tekið sé tillit til
þriðjungs þess fólks sem nú þegar er
á umferðarsvæðinu og þarfa þess.
Það er hreinn bamaskapur að miða
aðeins við þessi 106.000, þótt gert sé
ráð fyrir að eftir 20 ár verði þetta
orðin 130 -137.000 manns. Eftir 20
ár ætti íbúatalan á umferðarsvæðinu
að vera nær 200.000.
1 þessu máli umferðarinnar segir
lögsagnarumdæmið aðeins til um
það, hver beri ábyrgð á því hvar
samgöngumannvirkin komi og
hvemig þau verði, en ekkert um það
hvert sé umfang umferðarvandans.
Það þarf að miða við allt landsvæðið,
byggðina: Reykjanesið upp að
Tíðaskarði.
Það vantar nokkumveginn einn
þriðja á það umferðarrými sem á að
vera nú þegar innan
sjóndeildarhrings
borgarstjómarinnar, til þess að hún
teljist taka hæfilegt tillit til þarfa
fólksins á umferðarsvæðinu. Ekkert
minna.
I níu ár átti ég heima í
Bandaríkjunum. Árið 1949 kom ég í
heimsókn og flutti svo hingað árið
1951. Bflaumferðin var vandi þá eins
og nú, þótt bann við innflutningi bfla
hefði þá verið í gildi f tvo áratugi og
lítið um innflutningsleyfi,
sérstaklega fyrir einkabfla. Bílar
seldust á tvöföldu verði. Verið var að
breikka Hverfisgötuna, flytja
seinustu húsin innar á lóðimar
sunnan götunnar. Boðskapur
kommanna í borgarstjóminni var sá,
að ekki mætti „þenja út borgina".
Ég fór fljótlega að hafa hátt um
það, að Reykjavík væri óðum að
verða borg sem hvorki væri hægt að
komast inn í, né út úr henni aftur.
Einhver valdamikill maður virtist
taka í taumana, sennilega Bjami
Benediktsson. Miklabraut var
breikkuð til muna við Stakkahlíð.
Mig minnir að lítil byggð hafi verið
komin austan Kringlumýrarbrautar.
Borgin átti sjálf allt landið. Hún gaf
þessar fáu lóðir sem úthlutað var.
Þetta fannst mér fáránlegt. Það er
aldrei nóg til af þeim verðmætum
sem era gefins. Loksins var farið að
selja lóðimar. Gjaldið var kallað
gatnagerðargjald. Og loksins kom að
því að mönnum varð frjálst að
byggja sér þak yfir höfuðið.
Ég hafði séð umferðina í ýmsum
stórborgum erlendis. Minnisstæðust
er mér umferðin í Los Angeles.
Umferðaræðamar era stórar gjár,
líklega um 5 akreinar. Einstefna: Inn
í borgina á morgnana. Út úr borginni
á kvöldin. Lágmarkshraði. Nei, nei,
kæri lesandi. Ekki hámarkshraði,
heldur lágmarkshraði. Það þarf að
tryggja greiða umferð. Þetta er eins
og æðandi vísundahjörð, maður
heldur sér. Hvemig væri að senda
umferðamefndina í kynnisferð til
útlanda?
Hugsunarháttur nefndarmannanna
virðist hafa mótast á tímunum fyrir
aldamótin. Þá var hér ekkert
„umferðarrými", engir vegir, brýr
eða vagnar. Hjólið ókomið.
Sælutímar umferðamefndanna.
Við strákarnir stöðvuðum
boltaleikinn. Við könnuðumst við
skröltið í Rauðu beljunni, þar sem
hún var að koma inni á Hraunsenda.
Þetta var fyrsti bfllinn, eða einn af
þeim fyrstu. Nokkru seinna valt einn
af fyrstu bflunum, á leiðinni til
Reykjavíkur, ofan í gjótu rétt norðan
við Sjónarhól. Bflstjórinn, Magnús í
Skuld, var borinn í teppi inn í stofuna
á Sjónarhól og lagður þar á sófa.
Hugsanlega hefir þetta verið fyrsta
bílslysið á Islandi. Ef ekki, þá eitt af
þeim fyrstu. Bfllinn var kominn til að
vera, með þægindi sín og vandamál.
Það er afar slæmt að frúin skuli
reyna að jarðsyngja jafn sjálfsagðan
hlut og veginn austur. Hann virðist
hafa gleymst. Maður skyldi halda að
ekkert væri sjálfgefnara en vegur
austur á undirlendi Suðurlandsins.
En svo er ekki. Til þess að komast á
Suðurlandsveginn þarf fyrst að fara
Vesturlandsveginn. Taka síðan 90
gráðu beygju til austurs og fara þar
um skarð sem sprengt hefir verið
milli tveggja hamraveggja, til þess
að komast að Rauðavatni. Eina
vegarstæðið sem enn er tiltækt, úr
miðborginni austur, er um
Fossvogsdalinn. Það er ekki hægt að
flýja frá vandanum. Einfaldast,
fallegast og sjálfsagðast er að leggja
veginn meðfram Skerjafirðinum, út
Fossvogsdalinn, upp Elliðaárdalinn
og inn að Rauðavatni, sem venjulegt
breiðstræti, og gróðursetja skóg
meðfram honum. Aðkoman til
borgarinnar yrði falleg og beint inn í
borgina. Auðvitað kemur vegurinn,
svo og margt annað sem frúin er að
bannsyngja. Bílisminn er harður
húsbóndi. Hann er nauðsynjar
fólksins.
Haldi borgarstjóm fast við
einstefnu sína í umferðarmálum, þá
mun það kosta skattgreiðendur
Reykjavíkur aukalega ótalda
milljarða á komandi áram. Þá mun
þurfa að sprengja fleira en hamrana
við Selásinn.
Kæra samborgarar! Ég ætla að
ljúka þessum skemmtilestri mínum
með því að stinga upp á því, að við
styðjum öll þessa borgarstjóm fyrsta
hænufetið sem hún þarf að taka inn í
rökkur framtíðarinnar: krefjumst
rafmagnsstrætisvagna og
hreinsibúnaðar á alla aðra bfla. í
Þýzkalandi er þessi framtíð þegar
komin.
Sumarferð
Alþýðuflokksfélags
Reykjavíkur er frestað
til 23. ágúst n.k.
Stjórnin
HITAVEITA REYKJAVIKUR
NESJAVALLAVIRKJUN
Fram til 31. ágúst verður Nesjavallavirkjun
opin til skoðunar:
mánudaga ■ laugardaga kl. 9.00 -12.00 og 13.00 -18.00
sunnudaga kl. 13.00-18.00
Ferðaskrifstofum og stærri hópum er bent á að panta
skoðun með fyrirvara. Sími gestamóttöku er 482 2604