Alþýðublaðið - 01.08.1997, Qupperneq 24

wom.mv/oe expffesj
Nýtt aðalnúmer
5351100
MBUBLOIB
Föstudagur 1. ágúst 1997
103. tölublað - 78. árgangur
Verð í lausasölu kr. 100 m/vsk
wtmmme exmezr
Nýtt aðalnúmer
535II00
Konan setti gerði Quðtntmdjaka að jafnaðartnatmi -
tneð pví að kaupa AípýðubCaðið
Sólveig Jóhannsdóttir ásamt eiginmanni sínum Guðmundi Halldóri Guðmundssyni.og þremur sonum. Guðmund-
ur Jóhann situr næstur móður sinni.
Hver var hún alþýðukonan sem á
strangri ævi leyfði sér þann eina
munað að kaupa Alþýðublaðið í
óþökk fjölskyldu sinnar - kaup sem
gerðu son hennar að einum mesta
jafnaðarmanni Islands á þessari öld?
Hún var móðir verkalýðshetjunnar
og öðlingsins Guðmundar J. Guð-
mundssonar, eins besta vinar sem Al-
þýðublaðið hefur átt. Meðan flest
okkar lærðu að lesa af Litlu gulu
hænunni, því góða heimspekiriti,
hafði Guðmundur jaki enn vitrænna
lesmál. Hann lærði að lesa af Al-
þýðublaðinu. Hann mat mikils það
blað sem móðir hans keypti og sagði
um áhrif hennar á lífsskoðanir sínar í
grein í Alþýðublaðinu fyrir örfáum
misserum:
“Það hefur lengi leitað á mig gegn-
um tíðina af hverju ég er jafnaðar-
maður eða sósíalisti - en milli þess-
ara hugtaka er ekki milli munur. Ég
hef velt þessu fyrir mér og reynt að
skýra þetta á ótal vegu.
Ég var uppalinn í kreppunni,
Spánarstyrjöldinni, heimsstyrjöld-
inni síðari. Fyrir ekki mörgum árum
rann upp fyrir mér hver væri orsök
þess að ég varð jafnaðarmaður.
Það var óbreytt alþýðukona vestur
í bæ sem gerði mig að jafnaðar-
manni. Hún gekk ekki í neitt félag á
ævi sinni, tók ekki þátt í neinum
stjómmálaátökum og ég held að eng-
inn flokkur hafi merkt sér hana á
kjörskrá. Hún leyfði sér einn munað
í lífinu í andstöðu við fjölskyldu sína
- hún keypti Alþýðublaðið.
Kona þessi var móðir mín. Hún
fagnaði svo tryggingalögunum að
þegar hún eignaðist peninga fór hún
niður í bæ og borgaði sjúkrasamlag-
ið. Með örfáum orðum, aldrei löng-
um ræðum, lýsti hún andstyggð sinni
á kreppunni og atvinnuleysinu og dá-
samaði gildi þess að tryggingar í
þjóðfélaginu giltu fyrir alþýðu fólks.
Ég hef stundum sagt um hana
liðna að hún hafi verið fyrir öryggið,
nær væri að segja að hún hafi verið
fyrir réttlætið, og alltaf kom Alþýðu-
blaðið sama hvað hver sagði...“
Svo sagði Jakinn sem síðustu árin
var einn besti og þakklátasti lesandi
Alþýðublaðsins. Og þótt seint sé vill
Alþýðublaðið votta móður hans,
þeirri hugdjörfu hugsjónakonu virð-
ingu sína, blað sem hefur átt slíkan
lesanda að hefur ekki búið við and-
lega fátækt.
Fyrsta íjóð Al llm öxC [þýðubíoðsins
Stormur lagðist stríður, steypist Ahrcifjcill. Yfir landið líður lítill piparkarl. A blcluni himinboga blessuð stjarnun skín og norðurljósin loga. Lifðu, elskan mín!
Yfir úthafsbdrum aftanroðinn skín. A löngu liðnutn cirutn lifði dstin min! Lifðu litla dúfa, Ijósið geymi þig. Kœra klœðaþúfa, komdu'og finndu mig.
Styr stofuglamm
Hinn 17. nóvember 1919 birtist Ijóð f fyrsta skipti í Alþýðublaðinu. Skáldið skýldi sér bakvið dulnefnið Styr stofuglamm, en reykvískir áhugamenn um skáldskap vissu líklega flestir hver þarna var á ferðinni: Ungur maður að nafni Þórbergur Þórðarson. Seinna átti hann eftir að láta mikið að sér kveða, ekki síst með hárbeittum skrifum í Alþýðublaðinu.
Þegar Gunnar Thoroddsen klauf
Sjálfstæðisflokkinn og myndaði ríkis-
stjóm með Framsókn og Alþýðubanda-
lagi árið 1980 var Alþýðublaðið í harðri
stjómarandstöðu frá upphafi undir rit-
Gunnar Thoroddsen: Ajatoll-
ann sem afvopnaði Jón Bald-
vin með kurteisinni...
stjóm Jóns Baldvins Hannibalssonar.
Á þessum timum var gríðarleg verðbólga
í þjóðfélaginu og sjálfvirkar launahækk-
anir og verðlagssprengingar gengu yfir
einsog holskeflur. Undir mánaðamót á
miðju sumri náði verðbólgan hámarki, og
mikil umræða varð um væntanlega geng-
isfellingu sem forsætisráðherrann var tal-
inn vera að brugga í laumi. Ritstjóri Al-
þýðublaðsins skrifaði þá í lok viku afar
harðorðan leiðara, sem hét Dekurbarn á
sparibrók þar sem veist var með skatt-
yrðum að forsætisráðherra sem Jón
Baldvin kallaði í leiðaranum Ajatolla
Thoroddsen. Um helgina var blíðskapar-
veður og útvarpið spáði 20 stiga hita á
Þingvöllum. Ritstjórinn brá á það ráð að
fara með konu og börn til Þingvalla. Þar
var þá nepja og slydda, og um síðir leit-
aði fjölskyldan skjóls í kirkjunni hjá séra
Eiríki J. Eiríkssyni. Þar stóð yfir guðs-
þjónusta. Söfnuðurinn reyndist saman-
standa af forsætisráðherra og konu hans
frú Völu Thoroddsen og engir aðrir utan
hins hrakta ritstjóra og fjölskyldu hans
húðblautrar. Séra Eiríkur flutti afburða
lærða prédikun, þar sem hann dró sam-
an lærdóminn af samanburði á þjóðar-
sögu ísraela og íslendinga. í lokin bauð
évo forsætisráðherrafrúin söfnuðinum í
kaffi og heitar pönnukökur í bústað hjón-
anna á Þingvöllum. Forsætisráðherrann
tók fjölskyldunni afar hlýlega en ritstjóran-
um kurteislega. Þvínæst dró hann sig í
hlé til skyldustarfa í kamersi á efra lofti.
Áður en fjölskylda ritstjórans kvaddi vildi
frú Vala sýna henni bústaðinn. Þegar
komið var í kamers forsætisráðherra
reyndist hann vera önnum kafinn við þá
iðju að klippa úr blöðum helgarinnar í
heimildasafn sitt. í þann mund sem rit-
Frú Bryndís: Leitaði skjóls
með hröktum ritstjóra i Þing-
vallakirkju...
stjóri Alþýðublaðsins leit yfir öxl forsætis-
ráðherra var hann einmitt að klippa út
leiðarann um Ajatolla Thoroddsen. Ráð-
herranum brá ekki hið minnsta. Hann
veifaði lítillega skærunum, brosti hóflega
og fór af bragði með eftirfarandi vísukorn:
List erþað líka og vinna,
lítið að tæta upp í minna
sífellt í þynnra og þynnra,
þynnkuna allra hinna...