Vísir - 30.06.1976, Blaðsíða 8

8)

VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Daviö Guðmundsson
Ritstjórar: Dorsteinn Pálsson, ábm.
Ólafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guömundsson
Fréttastj. erl. frétta: Guömundur Pétursson
Blaöamenn: Anders Hansen, Anna Heiður Oddsdóttir, Edda Andrésdóttir,
Einar K. Guðfinnsson Jón Ormur Halldórsson, Kjartan L. Pálsson, ólafur
Hauksson, Óli Tynes, Rafn Jónsson, Sigriður Egilsdóttir, Sigurveig Jóns-
dóttir, Þrúður G. Haraldsdóttir.
íþróttir: Björn Blöndal, Gylfi Kristjánsson.
útlitsteiknun: Jón Óskar Hafsteinsson, Þórarinn J. Magnússon.
Ljósmyndir: Jens Alexandersson, Loftur Asgeirsson.
Auglýsingastjóri: Þorsteinn Fr. Sigurðsson.
Dreifingarstjóri: Sigurðúr R. Pétursson.
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ilitstjórn: Siðumúla 14. Simi86611.7 linur
Askriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 50 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Óplægður akur
Á margan hátt má segja að um þessar mundir séu
eins konar þáttaskil i atvinnumálum okkar. Minnk-
andi þorskveiði hlýtur óhjákvæmilega að hafa í för
með sér, að við förum inn á nýjar brautir. Hér eru
óþrjótandi verkefni, sem ráðast má i.
Við slikar aðstæður er eðlilegt að athygli manna
beinist fyrst og fremst að áður ónýttum fiskstofnum
og nýjungum við vinnslu ýmiss konar sjávarafurða.
Engum vafa er undirorpið, að við höfum byggt upp
háþróaðar fiskveiðar. En eigi að siður er ljóst, að i
ýmsum efnum fiskvinnslu erum við verulega frum-
stæðir.
í þvi sambandi má t.a.m. benda á, að við höfum
fram til þessa lagt höfuðáherslu á að veiða sem
mest, en i miklu minni mæli haft vöruvöndun i
huga. Magnið hefur skipt öllu máli. Verðlagning
fiskafurða hefur ráðið miklu um, hvernig þessi mál
hafa skipast.
Engum blöðum er um það að fletta, að á þessu
sviði er höfuðnauðsyn að taka upp ný vinnubrögð.
Verðlagning sjávarafurða er vissulega það tæki,
sem helst getur haft áhrif til aukinnar vöruvöndunar.
Fyrir þær sakir er rétt að auka enn frá þvi sem nú
er verðmun á góðu hráefni og löku.
1 annan stað hljótum við að huga meir en gert hef-
ur verið að fiskstofnum, sem ekki hafa verið nýttir.
Ýmsir möguleikar eru fyrir hendi i þeim efnum.
Þannig benda t.a.m. athuganir til að unnt sé að nýta
kolmunna i einhverjum mæli. Ljóst er að talsvert
miklu fé verður að kosta til rannsókna hér að lút-
andi.
Þá er á það að lita að við nýtum hvergi nærri nógu
vel það sem dregið er úr sjó. Mikil verðmæti fara í
súginn sakir þess að við höfum ekki hugað að þvi að
nýta úrgang. Fjölmargir möguleikar eru fyrir
hendi á þessu sviði.
í grein, sem Björn Dagbjartsson forstöðumaður
Rannsóknarstofnunar fiskiðnaðarins, hefur skrifað
og birtist hér i blaðinu i gær, kemur fram, að notkun
fiskúrgangs til lifefnavinnslu er að mestu óplægður
akur. Við svo búið má að sjálfsögðu ekki standa.
Björn Dagbjartsson bendir á ýmsa möguleika i
þessum efnum. Hann segir að árlega falli til um
5000 lestir af rækju- og humarúrgangi hjá vinnslu-
stöðvunum auk þess sem fleygt er i sjóinn. Þá skýr-
ir Björn frá þvi, að kúffiskur hafi á siðari árum
komið fram i dagsljósið sem sjávarafurð, og ýmsir
kostir séu fyrir hendi við nýtingu á slógi.
Allt eru þetta athugunarefni, sem mikilvæg geta
orðið. Við verðum að mæta breyttum aðstæðum og
brjótast út úr erfiðleikunum. Það gerum við ekki
með bónbjargastefnu, heldur með þvi að leita fanga
á nýjum sviðum.
Enginn vafi leikur á, að i þessum efnum duga
engin vettlingatök. Við þurfum að leggja allt kapp á
að þróa vinnslu sjávarafurða á sama hátt og veið-
arnar um leið og við aukum fjölbreytni þeirra.
Þetta er eitt af brýnustu úrlausnarefnunum, sem
vrir liggja. Við höfum alla möguleika til úrbóta i
eiðum og vinnslu og treysta þar með undirstöðu
atvinnulifsins i landinu. Ef akurinn er óplægður, þá
er að plægja hann.
Neytendafrömuður-
inn, Ralph Nader, hef-
ur allt frá þeim degi, að
hann komst i þjóð-
hetjutölu i Bandarikj-
unum fyrir tiu árum,
legið undir gagnrýni
framleiðenda og kaup-
héðna.
Þeir hafa sagt, að
einkaframtakinu staf-
aði hætta af honum,
hann væri valdfikinn
lýðskrumari, eða ein-
faldlega einsýnn of-
vekja athygli á Nader fyrir tlu
árum og baráttu hans.
En I bók, sem kemur Ut nUna I
vikunni og ber titilinn „Ég og
Ralph”, les Sanford Nader
lesturinn. Hann ber upp á neyt-
endapostulann ýmsar syndir.
í fréttaritinu „Newsweek” er
sagt, aö þeir, sem biðu Utkomu
bókarinnar með hvað mestri
eftirvæntingu, séu helst vinir
hans og nánustu samstarfs-
menn. Því er þar haldið fram,
að þótt þeir dáist mjög að þeim
árangri, sem Nader hafi náð í
neytendabaráttu sinni, hafi
þeim fundist um langa hrið, að
endurskipuleggja þyrfti allt
hans starf. „Newsweek” skrif-
ar, að menn hafi vonast til þess,
að bókin mundi leysa þá undan
setja sér og samtökum slnum ný
mörk að stefna að. — Einn fyrr-
verandi samstarfsmanna hans
lét eftir sér hafa, að Nader hafi
átt um tvo kosti að velja til að
halda áfram. Annar var að
vekja upp hreyfingu almennra
borgara, formleg samtök, en
hinn var að bjóða sig fram til
opinbers embættis og heyja sina
hildi innan „kerfisins”. —Bent
er á I þvi sambandi, að neyt-
endahreyfing hans þiggi árlega
um 1 milljón dollara I frjálsum
framlögum, en þeir, sem gefi,
láti málið ekki frekar til sin taka
og koma hvergi nærri.
Nader hefur hvorugt gert.
Þegar George McGovern vann
að forsetaframboði slnu, þreif-
aði hann fyrir sér um möguleika
m
Miðvikudagur 30. júni 1976 VTSIR
Umsjón: Guðmundur Pétursson
Neytendapostulinn, Ralph Nader
Aðalgagnrýnandinn
sjálfur gagnrýndur
Ralph Nader, krossfari I neytendamálum I Bandarlkjunum, og bók in, sem einn fyrrverandi
stuðningsmanna hans hefur skrifað til gagnrýni á starfsaðferðum hans.
stækismaður, sem gæti
ekki skilið, hví venju-
legum bandarikja-
manni þætti góðar
pylsur með tómat og
sinnepi.
Þetta hefur fallið af brynju
krossfarans, eins og vatn af
gæs. Menn hafa tekið hóflega
mark á þessu tali. Enda fæstum
úr minni, hvernig reynt var að
spilla áliti Naders út á við, þeg-
ar hann sagði bllframleiðendum
strið á hendur fyrir tiu árum,
þegar hann þóttist verða var
við, að bllar þeirra væru ekki
nógu öruggir. Einkaspæjarar
voru sendir honum til höfuðs til
að reyna að grafa upp eitthvað
ámælisvert I fari hans, þokka-
dísir látnar leggja fyrir hann
snörur og fleiri refjabrögö
reynd.
Enn hefur verið mögnuð yfir
hann gagnrýnisþoka, en að
þessu stendur að henni aðili,
sem menn höfðu talið vera úr
herbúðum Naders sjálfs.
Sá heitir David Sanford og
skrifaði fyrrum mikið um neyt-
endamál I Bandaríkjunum, og
var þá tryggur fylgismaður
Naders. Sanford þessi er nú
framkvæmdastjóri „The New
Republic”. Það var einmitt það
blað, sem fyrst varð til þess að
þvl leiðinlega verki. Nefnilega
aö bera upp spurningar um,
hvort leiðtogi þeirra fari rétt að.
„Þvi miður er bók Sanfords
hvorki almennilegt skitkast, né
góð endurskoðun eða úttekt á
starfi Naders,” skrifar blaðið.
Þar ku vera dvalið við endur-
tekningar og ýmislegt slúður og
lifnaðarhætti Naders, og
þyngsta ákæra Sanfords á hend-
ur krossfaranum er sú, að hann
hafi blásið upp skýrslu sína um
hæfni Volkswagenbifreiða hér
um árið.
Samt mun bókin hafa orðið til
þess að vekja umræður um
Nader, baráttuaðferðir hans og
samtaka hans. Vinir hans hafa
loks fengist til að tala um þetta
átrúnaðargoð sitt öðruvlsi, en
hefja hann upp til skýjanna.
Þeir finna honum það helst til
foráttu, að hann sé nokkuö ein-
sýnn og tillitslitill. „Honum er
nær ómögulegt að skilja, að
meðal samstarfsmanna séu
kannski einstaklingar, sem ætl-
ast til meira af llfinu en bara aö
vinna,” hefur Newsweek eftir
Lowell Dodge, sem áður var
mjög handgenginn Nader, en er
nú ráðgjafi bandarlkjaþings I
neytendamálum.
Nú kviöa þeir þvl, að sá eldur,
sem Nader tendraði á altari
neytendamála, muni kulna út,
þvi að hann hafi látið undir
höfuð leggjast siðustu ár, að
á þvl, að fá Nader sem varafor-
setaefni til meðreiðar. Nader
hafnaði. — „Hann þolir illa að
fjölmiðlar og almenningur rýni
hann niður I kjölinn. Honum
gremst ósegjanlega öll gagn-
rýni,” hefur einn lögfræðinga
hans sagt.
Þetta segja vinir Naders að
hafa dregið úr eldmóði hans.
Þeir segja, að áhugaleysi og
sofandaháttur almennings sé
farið að verka letjandi á hann.
Nader, sem nú er 42 ára orð-
inn og farinn að grána i vöng-
um, þvertekur fyrir það, að
hann sé neitt farinn að missa
móðinn, eða hægja á sér. Afrek
hans siöustu vikur benda heldur
ekki til þess. Það var mikið til
fyrir hans áhrif, sem ein af
nefndum öldungadeildarinnar
fékkst til að mæla með frum-
varpi um að sundra fyrirtækja-
samsteypum oliufélaganna og
fleira. Meðal annars hafa
starfshópar Naders unnið tvö
mál fyrir hæstarétti á undan-
förnum vikum. Eitt laut að því
að staðfesta, að farþegar flugfé-
laganna gætu sótt flugfélög til
skaðabóta fyrir að vera gerðir
afturreka, vegna þess að flugfé-
lag þeirra hafði „yfirbókað”
flugvél þeirra. Annaö snerti
réttmæti þess, að banna að
minnast á lyfjaverð I lyfjaaug-
lýsingum, eins og verið hafði I
einstökum rlkjum.