Vísir - 24.10.1976, Blaðsíða 15

15
VISIR Sunnudagur 24.
George Brown, hershöföingi,
finnst ísrael „byröi”, hernaöar-
máttur breta „aumkunnarverö-
ur” og efast um, aö bandarikja-
menn hafi „þor” til aö standa
gegn rússum.
Pentagon lætur flest til sin taka, og
jafnvel eiginkonur foringjanna
eru upplýstar um nýjustu viöburöi
á hernaöarlegu eöa diplómatfsku
sviöi.
að sú stund mundi renna upp, aö
umheiminum mundi blöskra að-
ferðir sovétmanna við að beita
fyrir sér leppum og bandamönn-
um.
„Fólk mun komast aö þeirri
niðurstöðu, að það sé ámóta eins
og að mata krókódila, Einhvern
tima verður þú að hætta að vina,
að þú sért sá síðasti, sem é'tinn
verði, og þá muntu segja: Mér
likar ekki hvert stefnir.”
Hoffmann um
fjárveitingar:
I heimsókn sinni til Pentagon
hafði Lurie viöa viðkomu, eins og
sést á teikningum hans hér á slð-
unni.oghannræddi meðal annars
við Martin R. Hoffmann, ráðu-
neytisstjóra hermálaráöuneytis-
ins, sem ber kviðboga fyrir þvi, er
hann kallar fifldjarfa fjármála-
stefnu I varnarmálum.
„Ég get séð i anda þann tima
koma,” sagði Hoffmann, „þegar
mér verður ekki svefnsamt um
nætur, ef við ekki vendum okkar
kvæði I kross i fjárveitingum til
varnarmála og viðbúnaðar, og
hvetjum með þvi bandamenn
okkar til þess sama.”
október 1976
AUGLITI TIL
AUGLITIS VIÐ HEL-
VÍTI SÁLARINNAR
— Af hinni mögnuðu sjónvarpsmynd Ingmar Bergmans
sem íslenska sjónvarpið sýnir nú
FYRST voru þaö „Myndir úr
hjónabandi”.Nú er þaö „Augliti
til auglitis”, sem vafalaust mun
halda isienskum sjdnvarps-
áhorfendum i greipum sinum
næstu miövikudaga eins og
áhorfendum á öörum Noröur-
löndum, og raunar viöar. Rétt
og skylt er aö lofa þaö framtak
sjónvarpsins aö fá þetta úrvals-
efni til sýninga hér svo nýtt sem
raun ber vitni, en „Augliti til
auglitis” eöa „Ansikte mot
ansikte” var frumsýnt i Sviþjdö
imais.l. Siöan hefur sjónvarps-
myndinni, sem er i f jórum hlut-
um og var sá fyrstisýndur hér á
miövikudag, veriö steypt saman
I langa kvikmynd og hún veriö
sýnd viöa i kvikmyndahúsum,
t.a.m. i Bandarikjunum. Þar
kom leikur Liv Ullman i aöal-
hlutverkinu sterklega tii álita
viö úthlutun síöustu Oscars-
verðlauna.
Þetta mun vera siðasta
Túlkun Liv Ullmann á sáiarkvöi geðlæknisins, dr. Jenny Isaksson
kom sterklega tii álita viö veit ingu Oscarscerölauna.
myndin sem meistarinn Ingmar
Bergman gerði iSviþjóð áður en
hann hraktist frá heimalandi
sinu vegr.a ofsókna skriffinna
sænska skattabáknsins. Það
virðist samdóma álit manna að
honum hafi ekki burgðist boga-
listin frekar en fyrri daginn með
þessari nöturlegu en áhrifa-
sterku lýsingu á leið einnar
konu i helviti eigin sálar, gegn-
um taugaáföll og sjálfsmorðs-
tilraunir. Reyndar fundu marg-
ir sjónvarpsáhorfendur til svo
mikillar samkenndar með geð-
lækninum, dr. Jenny Isaksson,
sem missir stjórn á eigin geö-
heilsu, að lesendadálkar dag-
blaða á Norðurlöndum uröu
barmafullir af samsvarandi
lýsingum lesenda.
Eins og jafnan skrifar Berg-
man sjálfur handritið og leik-
stýrir þvi, en meðal leikenda
eru auk Liv Ullmann, Erland
Josephson, sem einnig lék á
móti henni i „Myndum úr
hjónabandi”, Aino Taube,
Gunnar Björnstrand, Tore
Segelcke, Kari Sylwan (lékm.a.
i kvikmynd Bergmans „Hvisl og
hróp” sem hér var sýnd i
Háskólabiói ekki alls fyrir
löngu, Birger Malmsten og Gör-
an Stangertz. Handritið skrifaði
Bergman á eynni Farö, þar sem
hann dvaldist löngum i algjörri
einangrun, en siðan var kvik-
myndin tekin á aðeins sex vik-
um.
„Augliti til auglitis” fjallar
eins og svo mörg verk Ingmar
Bergmans um sálarkvalir,
sálarstrið.angistog innra helviti
manneskjunnar, og i þeksari
mynd þykir honum eins og
endranær takast að gera afar
persónulega reynslu, — að
miklu leyti sina eigin reynslu —
að sameiginlegri reynslu
margra manna, og a.m.k. afar
nærgöngula við aðrar. Sænskir
listamenn hafa löngum verið
upptekniraf angistinni, en fáum
tekst betur en Ingmar Bergman
að túlka hana á nærgöngulan
hátt.
Eins og oft áður lætur Berg-
man þessa kvikmynd sina ger-
ast i umhverfi yfirborðslegs
öryggis forréttindafólks. Siðan
gliðnar þetta traustvekjandi
yfirborð svo að æ meir glyttir i
kviku sálarbáknsins.
Umhverfið er ^amfélag vel-
metinna og velstæðra lækna.
Liv Ullman leikur dr. Jenny
Isaksson sem er yfirlæknir I af-
Erland Joscphson og Liv Uil-
man i hlutverkum sinum I
„Augiiti til auglitis”.
leysingum á geðdeild. Hún virð-
ist vera örugg kona i góðu jafn-
vægi. Hið ytra er lif hennar að
þvi er virðist vel skipulagt.
Eiginmaðurinn, leikinn af Sven
Lindberg-, er dugmikill læknir,
sem sækir nú læknaráðstefnu i
Chicago. Hún á sér einnig tisk
huga (Erland Josephson). Dr
Isaksson gengur röskiega til
sinna starfa á geödeildinni uns
skyndilega skellur á sálar-
myrkvi. Ekki er rétt að rekja
gang þeirrar sögu lengra.
Hér er það samleikur manna
á milli, einangrun þeirra i hlut-
verkunum sem umhverfiö skip-
ar þeim i, og samleikur
manneskjunnar við sina eigin
sál, sitt innsta eðli sem veröur
Ingmar Bergman að drama-
tiskum efnivið. Og ekki sist
samleikur lifs og dauða.
—AÞ tók saman
„Jenný er lík mér og þér"
— segir Liv Ullman um erfiðasta hlutverk sitt
„I „AUGLITI til auglitis” kafaði ég dýpra og komst i meira návigi
við hlutverk mitt en ég hef nokkurn tima gert áöur á ferli minum
sem leikari”, sagði Liv Ullmann ekki alls fyrir löngu i viðtali við
sænska sjónvarpið. Ekki fer á milli mála að i þvi hefur hún haft er-
indi og árangur sem erfiði. Leikur hennar i hlutverki dr. Jenny
Isaksson hefur hlotið einróma lof viða um lönd. Um leik hennar
sagði Expressen i Stokkhólmi t.d. aö þar gæfi að lita „sál
manneskju, algjörlega nakta og varnarlausa i kvöl sinni”. Og
bandariska vikuritið Time sagði: „Kvikmyndin „Augliti til auglit-
is” tilheyrir Liv Ullmann. Hún hefur aldrei verið betri. Leikur
hennar er hin endanlega túlkun á vitisför mannsálar. Margir leikar-
ar hafa glimt við slika túlkun.en þegar maður sér Liv Ullmann skil-
ur maður hversu fáir hafa leyst hana vel af hendi”.
Geta menn farið inn i hlutverk á þennan hátt án þess að verða
sjálfir fyrir áhrifum, án þess að breytast sjálfir? Hvað Liv Ullmann
varðar er svarið neitandi. Eftir að hafa leikið sjálfsmorösatriðið i
„Augliti til auglitis” var hún niðurbrotin manneskja I marga daga.
Það sem virðist ýta Jenny i kvikmyndinni út I sálarháskann er að
hún er skyndilega og af tilviljun ein. Bæði eiginmaðurinn og dóttirin
eru fjarverandi. Og hún ræður ekki við þessa einsemd sina. „Jenny
er lik þér og mér”, sagði Liv Ullmann i sjónvarpsviðtalinu, „og
reyndar flestum. Hún er kona sem skyndilega stendur augliti til
auglitis við sjálfa sig i fyrsta sinn. Þetta er það sem hún ræður ekki
við”.
Liv Ullmann hefur sjálf reynt slika einsemd, og t.d. hefur hún oft
látið orð falla i blaðaviðtölum um hversu erfitt þaö sé fyrir sig að
vera langdvölum frá dóttur sinni við starf erlendis.
Starf leikara er ekki ósvipað starfi geðlæknis. En á meðan geð-
læknirinn laðar fram bældar kenndir úr sálarfylgsnum sjúklinga
sinna þá verður leikarinn að leita til sjálfs sin, sinnar eigin reynslu
og tilfinninga til bess að komast i hina sálrænu kreppu hlutverksins.
A sama hátt og Ingmar Bergman skrifaði „Augiiti til auglitis” út
frá eigin reynslu þá skóphannpersónu Jenny útfrá Liv Ullmann, og
fyrir hana. Sjálf var Liv um tima gift geölækni.
Kvikmyndatakan var slikt átak fyrir Liv Ullmann að hún varö aö
draga sig algjörlega i hlé að henni lokinni. Hún fór til Noregs með
dóttur sinni, Linn. Þar komst hún fljótlega i sitt eðlilega jafnvægi á
ný.
Liv Ullmann ásamt dóttur sinni Linn.