Tíminn - 09.07.1968, Blaðsíða 8

8
TIMINN
Gervíkjöt og gervimjólk
nýjustu óvinir bændanna
Súrmeti, söl og fj-aillagrös, sem
í eina tíð var s.vo til dagleg fæða
ihér á íslandi, h-afa orðið að víkja
f-yrir öðru mataræð-i, og sumum
þykir jafnv-el ga-maldag-s og
ómögulegt að leggja sér slíikt til
munns. En þó-tt ótt'úleg-t megi
virðast kann svo að fara, að
innan nokkurra ára þyki jafnvel
gamaldags og ó-mögulegt að borða
venjuleig kjöt og drekka venju
le-ga kúamj-ólk. Að minusta kosti
eru fyrirtæki erlendis farin að
að framileiða gervikjöt og giervi-
mjólk, se-m sérfræðingar telj-a að
mar-gt hafi fram yfir okkar dag-
legu fæðu. Margir efast sjálfsagt
um, að þessi gervimatur eigi
no-kkra fram-tíð fyrir sér, en stað
reyndin er &ú, að fra-mieiðsla
hans er ko-min v-el á veg, og í
land'búnað-arlandinu Danmiörku
eru bændur jafnvel orð-nir ugg-
andi um samkeppni í fraimileiðslu
m-j-ólkur og kjötmetis. Eftirfar-
andi grein er þýdd úr dönsku
blaði, en Danir hyiggjas-t nú
hefja framleiðslu á gervimat a-f
fullum krafiti. Gætuð þér hugsað
yður að bíta í g-ervikj'ötbita, og
drekka gervimjólk með? I-nnan
tíðar fáið þér tækifæri til þes-s,
því að brátt kem-ur á markaðinn
kjöt, framJeitt úr sojaba-unuim og
einnig jurtamjólk. Mörgum virð
ist þetta næsta ótrúlegt, en fólk
og ekki sízt þeir, sem starfa að
landbú'naði, v-erða að gera sér
grein fyrir því, að brátt geta neyt
endur fengið í verzlunu-m kj-úkl
inga, buff, skink-u, pylsur og
ý-msar aðrar teg-undir kjötm-etis
framleiddar úr eggjahvítuefnum
úr sojabaunum, og einnig mjólk,
framleidda úr jurtafiituefnum.
Bandarískir og hioJlenzkir vís
ind-amenn hafa í sameinin-gu unn
ið að samis-etningu gervikjötmet-
is. Fyrir nokkrum mánuðum
komu fyrstu sýnishornin á mark
aðinn í Bandaríkjunum, og einnig
er þessi framleiðsla hafin í Vest-
ur-Þýzkalandi og Bretlandi. Og
nú mjög bráðle.g-a kemur á mark
aðinn fyrsta danska gervikjötið
en það er Den sanitære födevare
fa-brik í Bj-æverskov, sem m-un
ríða á vaðið með þessa fra-m-
leiðslu þar í landi. Þetta fyrir-
tæki styðst við reynslu Banda-
ríkjanna á þessu sviði, og fær
þaðan alla hugsanleg-a aðstoð í
byrju-n. Forstjióri fyriritækisin-si
skýrði frá þvi í viðtali við
Berlingske Aftenavis fyrir
skömmu, að fyrst um sinn yrði
framileitt 8 kjöttegundir, skinka,
hænsnakjöt, reykt buiflf, veinju
legt buff, lifrakæfa og vinarpyls
ur. Fleiri tegunda er að vænta,
þegar reynsla kemst á fram-
leiðsluna.
Áhuginn virðist vera mjög mik
ill, — sagðí forstj-órin'n, — og
við g-eruim ráð fyrir, að eftir-
spurnin verði efti-r því. Fyrst
um sinn munum við ein'kum fram
leiða fyrir erlendan markað, aðal
leiga fyrir Svía, sem hafa mik-
inn áhu-ga á þessu, einnig Noreg,
Finnland og Bretland. Ég s-kil
mæta vel, að bændur óttist þessa
sa-m-keppni, en þeir ættu bara
að hefj-a s-ojabaunarækt-um fyrir
framl-eiðslu o-kkar!
Fyrintæ-kið hefu-r í tæ-p 70 ár
framleitt matvörur fyrir jurtaæt
ur, og hráefnið, sem notað hefur
verið, eru eiukum hnetur og
korn, en í sumu-m tilvikum einnig
sojabaunir. Þannig er því að-eins
um framleiðsluau-kning-u að ræða
hjá fyrirtækinu. Þeir sem kunn
ugir eru, segja að næsta ógerl-egt
sé, að finna bragðmun á gervi
kjöti o-g venjuleigu kjöti, þegar
hin rét-tu bragðefni hafa verið
selt í tvei-m hollenzkum verzlun
látin í. f febrúar var gervikjöt
um til reynslu, og var salan ótrú
lega mikil og miklu meiri en
björtustu vonir stóð-u til.
í söluih-erferðinni er megin-
áherzla lögð á tvö atriði, annars
vegar verð, hins vegar hollustu
gildi. Framleið-sian er þurr og
endingargóð. Áður en kjötið er
borðað, á að le-ggja það í bleyti,
og drekkur það í sig vatn-ið. 200
grömm af gervikjöti, sam-svara
þanni-g 800 grömum af mögru
Landslið - Pressa
í kvöld kl. 8,15 hefst á Melaskólaleiksvæðinu
PRESSULEIKUR í k-arla og kvennaflokki. Komið
og sjáið okkar beztiu menn og konur leiða saman
hesta sína, í okkar við-urkenndustu íþró-ttagrein.
Mætið öl á hið skem-mtilega leiksvæði Mela-
skólans og sjáið hina væntanlegu Færeyjafara
í landsliði karla.
H. S. í.
kjöti. í Vestur-Þýzkalandi er
nauitakj-öt fremur dýrt, og því er
h-aldið fram, að gervinautakjöt,
verði a-llt að helmingi ódýrara,
þegar framleiðslan er komin á
rakspöl. Hitt atriðið, hollustugildi
h-efur ekki s-vo li-tla þýðingu fyr-
ir fólk, sem þj-áist af hjartasjúk
dóm-um og of-fitu. Til gamans má
geta þess, að í Kollandi hefur
þegar verið samin matreiðislubók
með leiðheininguim fyrir gervi-
kjöts-neytendur, og hefur hún
einnig verið þýdd á 5 tungumiá-1
um. Viss-ulega hef-ur tilkoma þess
ara nýju m-atvara í för mieð sér
au-kið hagræði og fjölbreytni fyr
ir neyt-en-dur. Bændur eru skilj
anlega uggandi um þessa sam-
keppni, en þeir verða að gera
sér grein fyrir henni og bregðast
við á réttan hátt. Landibúnaðar
ráð-uneytið í H-ollandi h-efur vakið
athygli bænda þar í landi á þessu
og einnig munu danskir bændur
fá ráðleggin-gar, áður en þessi
nýja fram-leiðsla kem-st eitthvað
á skrið. Mjólk og smjör úr jurta
fitu hef-ur náð gí-farlegu-m vin-
sæ-ldum í Bandarílkj-unum, o-g
i-nnan tíð-ar verður þr-óunin ár-eið
an-lega sú sama í Evrópulöndun
um, og bændur verða að gera
sér grein fyrir þes-sum fram-
leiðslunýjungum. í Arizona nem
ur sala jurtam-jólkur 4% af
heildarmj-ólk'ursölunni, og hún
eykst frá d-egi til dags. Veiga-
mesta orsökin er sú, að j-urta
mjólk er miklu ódýrari heldur en
kúam-jiólk. Einnig inniheldur
jurtamjólkin miklu minna fitu-
ma-gn, en hefur sam-t sem áður
flesta hina sömu eiginleika og
kúamj-ólk, og bragðmun er vart
að finna.
Fyrir no'kkrum árum var
smjörneyzla á B'andarílkjamann'
8 kg. á ári. Nú er hún aðeins
2.7 k-g. Er þe-tta vegna þess, að'
jiurtasmjörlíkisneyzla hefur rutt
sér m-jög tiJ rúms þar í landi, og
' á síðustu 15 árum n-emur aukn-
i ingin 65%, en að sama skapi hef
j ur smjörneyzlan minnkað um
, 40%. Aukinn tilkostnaður við
landlbúnaðarframleiðslu samfara
auknum greiðslum og u-ppbótum
til bænda gerir landhúnaðinn
erfiðari í vöfum fyrir þj-óðféJag
ið, og veld-ur því jafnframt, að
lengra verður haldið á þessari
braut. Neytandin-n vill skilj-an-
lega fá se-m mest fyrir sína p-en
in-ga, og kýs fremur jurtafæðuna,
en venjulegar afurðir ef hún er
ódýrari, en að sama skapi svipuð
að g-æðum.
Um la-ngt ára-bil hafa Svíar
framleitt mjólkurís m-eð jurta-
olíu, í Finnlandi er framJeiddur
mjólkurvökvi úr jurtaolíu, og
Danir hafa um skeið framleitt
rjóma í dufti úr junta-o-líu. í Dan
mörku að minnsta kosti er mjólk
urbúum og mjólkurísverksmiðj-
ÞRIÐJUDAGUR 9. júlí 1988

Auglýsing fyrir jurfamjólk í New
York dagblaSi.
um bannað að framJeiða mjólk og
mjólkurafu-rðir úr jurtaolíu, en
það er heimilt í annars konar
verksmiðjum þar í landi. Hins
vegar á að standa „ermol“ á
umbúðunum, og það er strang-
iega bannað að hafa á (þeim
myndir af kúm eða áfetra þær
með orðum eins og m-jólk, rjómi
og þe-ss háttar. Ásitiæðan er sú,
að efcki má villa um fyrir ney-t-
endunum.
Fyrst í stað m-un Den sanitære
Föd-evarafabrik fjyitga allt hrá-
efnið til framleiðslu sinnar inn
frá Bandaríkjunum. Það verður
ekki fyrr, en neyzla á þessum
matvælu-m er orðin veru'ieg, að
fyrirtækið fær sinn eigin vóla-
kost og getur uinnið úr sojabaun
unum. Þetta verður fyrsta verk
smiðj-an sinnar tegundar f
Evnópu, og mun hún vinna efnl
fyrir öl-l þau fyrirtæki í Evrópu,
sem hafa í hyggju að hefja
framleiðslu og sölu á gervikjöt-
meti.
Endursagt úr Berlingske Aftenavis.
Hér sjáum við gamlan smjörstrokk, sem framvegis verður notaður til að þvo jurtakvoðuna af hráefn-
inu.