Tíminn - 03.10.1968, Blaðsíða 14

FIMMTUDAGUR 3. október 1968.
14
TIMINN
ER ÁFANGI
Framhald af bls. 1
bandsms, um grundvöllinn og álit
bænda á honum.
— Hver er afstaðað yðar, og
Stjórnar Stéttarsambandsins í
heild, til þess verðlagsgrundvall-
ar, sem nú 'hefur verið úrskurð-
aður?
— í>ess er fyrst að geta, að á
grundvellinu-m hafa verið gerðar
verulegar skipulagshreytingar. í
fyrsta lagi er búið stækkað ú-r
315 ærgild-um í 400 ærgildi, sem
er rétt tæplega 27% stækkun.
En á móti þessu eru felldar út
tekjur af aukabúgreinu-m, hlunn-
indum og launatekjum utan bús,
þannig að þe.tta er hreint naut-
gripa- og sauðfjárbú með garð-
ávaxtaframlejðslu til heimilisn-ota
Að þes'su leyti er grundvö-llu-rinn
n-ú einfaldari og að mínu viti betri
■ bví það er mikl-u auðveldara að
framreik-na hann vegna verðlireyt
inga þegar hann er eingöngu bund
; inn við þessar tvær aðalbú-g-rein-
> ar, en ef aukabúgrei-narnar og
i launatekjurnar væru hafðar m-eð.
Er því stefnt hér í réfta átt.
Það er ein-nig í rétta átt að búið
er stækkað, því að við vitum að
búin hafa stækkað á undanförnum
árum.
Nokkur atriði gagnrýnd
— Aftur á móti finnst okkur,
að nokkuð sko-rti á að í nokkrum
atriðum hafi verið tekið tillit til
kostnaðarins eins og hann raun-
verulega er.
‘’að er í fyrsta lagi í sambandi
við tilbúinn áburð. Þar er tekið
5 ára meðaltal að frádregnu áætl-
uðu magni s-em aðrir en bændur
inota. Nú vitum við, að ábu-rðar-
not-kunin hefur vaxið ár frá ári
undan-farið, um ca. 10% á ári.
Teð því að taka 5 ára meðaltal
hö-fum við í gr-u-ndvellinu-m magn-
tölu, sem er verulega fyrir neðan
óað sem raunveruleg notkun er
núna, t.d. í fyrrg og á þessu á-ri.
Ég hefði talið eðlileg-t, að byggja
magnið á þriggja eða fjögurra
ára meðal-tali til þess að reyn-a að
fá nokkurn ve-ginn réttan grund-
völl,
í öðru lagi er fyrningarkostnað
u-r vélanna ekki í samræmi við
véla-magn, se-m bú af þessari stæ-rð
þarf. Þetta . kemur enn frekar
fram í sambandi við vexti af því
fjármagni, sem stendur í búiou.
Vaxtafjárhæði-n er núna aðeins
aukin til samræmis við stækkun
búsins, eða rétt rúmlega það, e-n
bessi þáttur í verðlagin-u er orð-
inn allto-f lár, og hefur alls ekki
fylgt þeim miklu verðlagsbreyt-
ingum, sem orðið hafa á undan-
"örnum árum, og mjög aukinni
fjármagnsþörf, og þá með sér-
stöku tilliti til þess, að sú mikla
vélvæðing, sem orðið hefur í land-
búnaðin-um, hefur kra-fizt. s-tórauk
ins fjármagns. Það kemur einnig
fram í því, að þörf er á meiri og
betri húsakosti heldur en áður
var, en aftur á móti minnkar
/
Öllum vinum og vandamönnum sem á ýmsan hátt
glöddu mig á áttatíu ára a-fmæli mínu 26. sept. votta ég
innilegt þakklæti og bið þeim blessunar guðs.
Vilhjálmur F- Helgason
Útför eiginmanns míns,
Sigurðar Guttormssonar,
hreppstjóra, Hailormsstað,
sem lézt á Landakotsspítala 27. september, fer fram fimmtu-dag-
inn 3. október frá Vallaneskirkju kl. 14. JarSsett verSur frá
Hallormsstað.
ArnþrúSur Gunnlaugsdóttir.
Sonur mlnn, stjúpsonur og bróSir,
Herluf L. Georgsson
verSur jarSsunginn frá Fossvogskirkju, föstudaginn 4. þ.m. kl. 1,30.
Halldóra Einarsdóttir
GuSmundur Árnason
og bræSur.
EiglnmaSur minn,
Hafsteinn Lúther Lárusson,
fyrrum bóndi IngunnarstöSum, Kjós,
andaðist 23. sept. JarSarförin hefur farið fram. Fyrir mína hönd
og annarra vandamanna.
GuSrún Sigtryggsdóttir.
Þökkum auðsýnda samúð og vináttu við andlát og jarSarför
Bjarna Stefánssonar
Héðinshöfða.
•HólmfríSur Jónasdóttir,
Ljótunn Bjarnadóttir, Jónas Jakobsson,
Jónas Bjarnason, Valgerður Jónsdóttir,
Bergijót Bjarnadóttir, Sigurður Friðbjarnarson,
Sigríður Bjarnadóttir,
Jónína Bjarnadóttir,
Bjarni Bjarnason,
barnabörn og barnabarnabörn.
Kveðjuathöfn móður minnar,
Halldóru B. Biörnsson,
skáldkonu,
fer fram í Dómkirkjunni, föstudaginn 4. okt. kl. 10,30. JarSaS verSur
aS Saurbæ, Hvalfjarðárströnd kl. 3 sama dag.
Þóra Elfa Björnsson.
vinnuaflið í samræmi við a-ukna
vélanotkun. Það, sem okkur í
stjórn Stéttarsambandsin-s finnst
úikum að þessum gru-ndvelli, er
að það er ekki samræmi annars
vegar í vinnu-magninu og hins
vegar í vélakostinum o-g því fjár-
magni, sem ætlað er til búsins.
í fjórða lagi er það vinnumagn-
ið, sem leiðir af því se-m áður er
nefnt. Það er ákveðið miðaö
við mjög mikla vélvæðingu, en
fjármagnið og vélakos-turinn er
ekki ein-u sinni miðað við meðal-
lag. Þarna er mikið ósamræmi.
Stefnt í rétta átt
— Hitt er svo annað mál, —
sagði G-unnar, — að við telj-um að
-það hafi stefnt í rótta átt með þær
breytingar, sem ge-rðar voru, og
við erum út af fyrir s>g mjög á-
nægðir með, að vel hef-ur verið
un-nið að g-erð grundivailarins: þ.e.
a.s- að hver-t atriði fyrir sig var
tekið fyrir og reynt að finna nið
urstöðu eftir rökum í hverju til-
felli, og þótt við séum ekki ánægð
ir með allar niðurstöðurnar, þá
cr unnið þannig að þesísu eins og
við teljum eðlile'gt að gert sé.
Við teljum, að eftir atvikum
verði bændur að una þessari nið-
urstöðu, þó að við telj-um ekki að
hún tryggi bændum ja-f-nrétti við
aðrar stéttir. En okkur er Ijóst, að
bað er erfitt að gera í einu-m á-
fanga, eins og ás-tæður eru núna
í þjóðfélaginu, þegar víða krepp
'r að. Af þessum söku-m munum
við sætta okkur við þetta um sinn
ig munum þá freista þess að fá
’eiðréttingu síðar á því sem við
telj-um á-f'átt í þes's-um úrskurði.
Gildir í tvö ár
— Hver er gildistlmi verðl-ags-
grund'vallarins?
— Hann gildir til tveggja ára,
en það á eingöngn við magntölur,
þ.e. magn rekstrarvara, fjármagns
fjárhæðina og vinnumasnið. Verði
verðbreyting-ar á tímabilinu, þá
er heimilt að breyta útreikningi
á verðlaginu til samræmis við þær
verðbreytingar. Ef t.d. að gerð
verður á samningsti-mabilinu
gengisfelling eða eitthvaö annað j
þess háttar, sem leiðir til stór-1
felldrar hækkun-ar á rekstrai’vúr-!
um bænda, þá er he-imilt að um-
reikna verð þeirra, og útsöluverð
búvaranna, til samræmis við þær
breytingar. Einnig er heimilt að
umre-ikna kaupgjaldsliðinn, ef j
kaupbreytingar verða hjá öðrum !
stéttum.
Þróun bændum í óhag
Aðspurður um greinargerð yfir j
nefndarinnar um verðlagsgrund-!
völlinn, sagði hann að í henni * 1
væri gerð hlutlaus grein fyrir því, i
hvaða atriði hafi verið tekin til
úrskurðar, og hvaða gögn hafi
verið lögð til grundvallar ákvörð
un-um.
— En ég vil vekja athygli á
einni grein í greinargerðinni, sem
ég tel vera viðurkenning á því,
sem ég hef haldið fram að undan
förnu, og kom mj'ög ákveðið fram
hjá mér um daginn á aðalfundi
Stéttarsambandsins ,en það er sá
kafli greinagerðarinnar, þar sem
segir að skýrslur Hagstofunnar
um nettótekjur fíamleiðenda af
búrekstri samkvæmt verðlags-
grundvelli, og nettótekjur búa
eftir landbúnaðarfi-amtölum til
skatts, leiða í ljós, „að bflið milli
nettótekna samkvæmt verðlags-
grundvelli og samikvæmt úrtalinu
hefur vaxið á síðustu árum fram-
leiðslunni í óhag“. Og raunar ^r j
það viðurkennt með úrskurðinum
núna að svo hafi verið.
í greinargerð yfirnefndarinnar
er þess einnig getið, að í úrskurð
inum sé aðeins teknir % hlutar |
af áhrifum 20% innflutningsgjalds !
ins á rekstrarvörurnar, þannis að
% hluti komi til framkvæmda
1. desember.
Er áfangi
— 0° að lokum, Gunnar?
— Já, ég vil endurtaka að mér
finnst 1-ang stærsti gallihn á þess
um grundvelli sá, að vinnumagniö
er ekki i samræmi við þann fjár-
magnskostnað og vélakost, se-m
búinu er ætlað í þeim liðum
grundvallarins sem um það fjalla.
Það er aðal misræmið, en ég skil
vel að það hafa verið ann-markar
á að leiðrétta það allt í einu lagi
núna, og yfirnefnd'armenn hafa
því valið þann kost að fara milli-
veg.
Ég skoða þennan úrskurð sem
áfanga, en enda endanlega leið-
réttingu, á því, sem hefur h-allað
á bændur undanfarið. En eftir at
vinnu, og vegna þess ástands sem
nú ríkír í þjóðfélaginu, þá tel ég
að bændur verði að sætta sig við
þessa niðurstöðu.
LAXNESS-BÓKIN
Framhald af bli. 16
jökli og geymir heillandi náttúru
lýsingar þaðan. Um hvað er hún?
Með jöfnum rétti mætti segja,
að hún fjallaði um galdrakonur
og fullkomið hjónaband, til dæm-
is. Lykilorð nútíðar og fortíðar,
alþjóðleg og íslenzk kenniorð
standa hlið við hlið í sögunni.
Það er oft eins og -persónurnar
lifi samtímis í nútíð og grárri
fortið. Rök ævinlýris og lygasögu
gilda til jafns við lögmál svo-
kallaðs veruleika. Sumar pei'són
urnar eiga sér dularfulla sögu
úti í löndum, og konan, sem stund
um heitir Úrsúla, er öðrum þræði
goðsögn og vættur, ef vill. Þjóð
saga og veruleiki renna saman á
áhrifamikinn hátt í sögulok og
hvorugu gert hærra undir höfði.
Sú skáldlega samhæfing, sem er
reyndar mjög í ætt við fornar,
íslenzkar hefðir, skapar þessari
nútímalegu „dæmisögu" djúpar
og furðulegár víddir:
„Kristnihald undir jökli" er í
45 köflum og 334 bls.
FISKABÓK AB
Framhald at ols. 3
fjölbreytilegan- texta, fallegar
myndir og vandaðan frágang. —
Bókin er miðuð við fiskveiðar
undan ströndum Norðvestur-Evr-
ópu og helztu i.egundir fiska á
því hafsvæði. Þótt hér sé því get-
ið allra peirra tegunda, sem mesta
þýðingu hafa í veiðum íslendinga,
þótti mér ckki fært annað en að
bæta inn - textann ýmsum frek-
ari upplýsingum um lifnaðarhætti
helztu nytjafiska okkar, svo og
þær veiðar, er á þeim byggjast.
Hefur þá verlð fellt úr frum-
texta annað efni okkur fjarskyld-
ara“.
Fiskabók AB er 244 bls. að
stærð, sett í Lithoprenti, en prent
uð og bundin í Danmörku. Verð
bókarinnar til félagsmanna í AB
er kr. 385.00.
HARÐUR ÁREKSTUR
Framhald af bls. 1
Aftur í lögreglubílnum var
lögregluþjónn ásamt manni
og slösuðust þeir illa, lög-
reglumaðurinn þó meira. Aðr-
ir sluppu ómeiddir úr þess-
um árekstri. Bruninn í Mýr-
arhúsum var óverulegur-
Áreksturinn varð kl. 15.40 á
gatnamótum Hofsvallagötu og
Hringbrautar; Dælubíll slökkvi-
liðsins og sjúkrabíl-linn voru á
leið vestur Hringbraut, en lög-
reglubíllinn var við Hafnarbúðir,
þegar skipun barst til lögreglu
mannanna sem í honum voru að
fara að Mýrarhúsum vegna til
kynningar um eld í byggingunni.
í bílnum voru þrir lögreglumenn.
í framsæti sat lögreglumaður hjá
bílstjóranum og aftur í bílnum
var lögregluþjónn ásamt manni
sem ætlaði mcð bílnum í austur-
hluta borgarinnar. Á fyrrgreind
um gatnamótum ók lögreglubíil
inn aftarlega á hægri hlið
dælubílsins. Við áreksturinn snér
ist lögreglubíllinn á götunni og
sjúkrabíllinn, sem var á mik
illi ferð rétt á eftir dælubílnum
ók á vinstri hlið lögreglubflsins,
sem gekk inn við höggið og er
bíllinn stórskemmdur.
Mennirnir sem sátu aftur í bfln
um slösuðust báðir, og voru flutt
ir beint á Borgarsjúkrahúsið. í
kvöld voru þeir báðir komnir til
meðvitundar. Við rannsókn kom
í ljós að farþeginn var ekki mjög
alvarlega slasaður, en lögreglu
þjóninn miklu meira. Eru meiðsli
hans ekki fullran-nsökuð enn.
Tiltölul-ega litlar skemmdir
voru á dælubílnum en nokkru
meiri-á sjúkrabílnum.
DREIFINGARKOSTNAÐUR
Framhald af bls. 1
þ-ungaskatti og öðru sem snertir
bílare-ksturinn, og áhrif 20% inn-
flutningsgjaldsins. Þetta kemur
allt saman inn í dreifingarkostn-
aðinn n-úna, þannig að hann h-ækk
ar, bæði í heildsölu og smá-sölu,
meira heildur en grundv-öllurinn
til bænda hækkar.
Eins og fram hefur komið,
h-æk'kar grundivöllurinn til bænda
um rú-m 7%, en hækikunin í dreif
ingarkostnaðinum er frá 12% og
upp í 17%.
Þá er rétt að geta þess, að
varðandi dreifingarkostnaðinn
1 varð ekki samkomulag um tvö
j atriði, og þeim v-ísað til yfir-
nefndar.
Það var annars vegar ákvörð-
un um v-exti og geymslukostnað'
kjöts. Það hefur verið venja í ein
tíu ár, að hækika verð á kjöti
mánaðarlega sem svaraði kostn-
aði við geymslu þess, þ.e. annars
vegar kostnaður í frystihúsum og
hins vegar kostnaður við afurða-
lánin, sem fellur á jafnóðum ef
kjötið gey-mist. Þessi kostnaður
hefur -undanfarin ár verið 50 aur
ar á mánuði, og verið greitt niður
af ríkinu, þanhig að útsöluverð-
ið he-fur ekki hækikað. En athug-
un hefur leitt í ljós, að þetta er
ekki nema hekningur af raunveru
leg-um kostnaði við geymsluna.
Við fórum fram á leiðréttingu á
því, en um það náðist ekki sam-
k-omulag í sexmannanefndinni og
það fór til úrskurðar, en sá úr-
skurður hefur enn ek'ki fallið.
Deilt um mjólkurumbúðir.
Hitt atriðið er um umibúðir
mjólkur. Undanfarandi hefur stað
ið yfir deila í sexm-annanefn-d um
umbúðarkostnað mjólkurinnar.
Upphaflega var verðlagning
mjólkur hagað þannig, að þeir
sem kaupa í lausu máli, kaupa
það, sem hún kostar án allra um
búða. Síðan komu flöskurnar Sem
! voru verðlagðar miðáð við kostn
að við þær. Þar á eftir komu
hyrnurnar, sem einnig fengu
slíka verðlagningu í samræmi við
tilkostnað þei-rra. Þega-r fernurn
ar komu í fyrra, var 'reynt að
fá verðlagning-u á þeim í sam-
ræmi við þeirra tiilkostnað, og
það var gert í vor. En aðr-ar um-
búðir ,svo sem plastpokar og
kassar af ýmsum gerðum, sem
, notaðir eru víða á landinu, hafa
alls ekki verið verðlagðir af sex
mannanefndinni, og hefur staðið
j mikil deila um það, hvort ve-rð-
leggja ætti þessar um'búðir í sam
bandi við tilkostnað eða ekki.
i Við fuilltrúar framleiðenda höf
um litið svo á, að þáð ætti að
verðleggja allar umbúðir eins og
þær raunverulega kosta, og fólk
ætti að geta valið um hvort það
ka-upir mj-ólk í dý-rum umibúð-
um eða ódýrum, eða ’<í lausu máli,
og geti þá gert það eftir e-fnum
og ásjtæðum. Þeir, sem vildu
mjólkina í dýrum umbúðum yrðu
þá að borga sjálfir þann kostnað,
en ekki að jafna því að einhverju
leyti yf-ir á alla mjólkursöluna.
Væntanilega fell-ui: úrskur'ður í
þessu máli í mánuðinum.
Það er einmitt þessi deila um
verðlagninguna sem hefur hamlað
því, a'ð t.d. 10 lítra kassar kæmu
á Reykjavíkurmarkaðino.