Tíminn - 13.02.1969, Blaðsíða 9

OTMMTUDAGUR 13. febrúar 1969.
TIMINN
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Fraankvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og tndriði
Q. Þorsteinsson Fulitrói ritstjórnaa1: Tómas Karlsson *B?íýs-
ingastjóri: Steingrímur Gíslason Ritstjórnarskrifstofur 1 Eddu-
húsinu. símar 18300—18306 Skrifstofur: Bankastræti 7 Af-
greiðslusími: 12323. Auglýsingasími: 19523 Aðrar skriístófur
sími 18300 Áskriftargjald kr 150,00 á mán tnnanlands —
f lausasölu kr. 10,00 .eint. — Prentsmiðjan Edda h.f
Verzlunarhallinn
og Gylíi Þ. Gíslason
Samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar nam inn-
flutningurinn til landsins um 12000 milljónum króna á
síðastl. ári, en útflutningurinn 7000 milljónum. Verzlun-
arhallinn var því hvorki meira né minna en 5000 millj--
ónir króna.
Alþýðublaðið heldur því fram, að það sé rangt að
kenna ríkisstjórninni eða viðskiptamálaráðherra henn-
ar, Gylfa Þ. Gíslasyni, um þennan halla. Hann stafi all-
ur af samdrætti útflutningsins.
Það skal viðurkennt og hefur líka verið gert, að
samdráttur útflutnings á sinn þátt í verzlunarhallanum
á síðastl. ári. En verzlunarhallinn er ekki neitt nýtt og
hefur átt sér stað þau árin, þegar útflutningurinn hefur
verið allra hagstæðastur. Árið 1964 var hann t. d. óhag-
stæður um 1700 millj. kr., árið 1966 um 1600 millj. kr.,
allar tölur miðaðar við núv. gengi. Árið 1967 mun
hann hafa orðið milli 4000—5000 milj. kr., miðað við
núv. gengi. Þessi fjögur ár eru beztu útflutningsárin,
sem þjóðin hefur búið við, svo að verzlunarhallinn þá
verður ekki rakinn til óhagstæðs útflutnings.
Ástæða þessa mikla verzlunarhalla í góðærinu hefur
verið sú, að innflutningurinn hefur verið gegndarlaus
og flest gert af hálfu ríkisstjórnarinnar til að örfa hann.
Þrengt hefur verið að iðnfyrirtækjum, sem framleiddu
fyrir innanlandsmarkað, og innlendar vörur látnar víkja
fyrir erlendum. Fluttur hefur verið inn í landið margs-
konar óþarfi, sem hægt hefur verið að vera án. Útkom-
an er því sú, að allar hinar miklu gjaldeyristekjur góðu
áranna eru horfnar, og að skuldir þjóðarinnar erlendis
hafa margfaldazt. í ár verður sennilega að greiða 20—
25% af gjaldeyristekjum þjóðarinnar til að borga vexti
og afborganir af erlendum lánum.
Það er sök ríkisstjórnarinnar — og þó viðskiptamála-
ráðherra fyrst og fremst — að þessari gáleysislegu
stefnu hefur verið fylgt í innflutningsmálunum. Við-
skiptamálaráðherrann átti að grípa í taumana strax þeg-
ar verzlunarhallinn varð óeðlilega mikill og gera ráð-
stafanir til að draga úr innflutningi. Það hefur hann
vanrækt og afleiðingarnar orðið eins og raun ber vitni.
Eini möguleikinn, sem ráðherrann hefur séð til að
draga úr influtningnum, er að skerða lífskjörin og láta
fátæktina skammta. Rétt er að geta þess, að hann hefur
gert ráðstafanir í þessa átt. En honum hefur ekki aðeins
sézt yfir allar aðrar ráðstafanir til að draga úr innflutn-
ingnum, heldur þvert á móti barizt gegn þeim, eins og
t.d. þeirri, að efldur yrði iðnaður, sem drægi úr inn-
flutning. Segja má, að slíkur iðnaður hafi beinlínis
verið ofsóttur á undanförnum árum.
Sú sök verður því ekki þvegin af viðskiptamálaráð-
herranum, að hann ber meginábyrgð á því, hvernig kom-
ið er í þessum eínum. Og þrátt fyrir þá reynslu. sem
fengin er, hefur stefna hans ekkert breytzt. Hann vill
engar hömlur aðrar en þær, að lífskjörin séu þrengd
og fátæktin látin skammta. Það skal heldur þrengt að
alþýðuheimilinum en takmarka óþarfa.
e.r lánlevsisstefna og í algerri andstöðu við það,
sem Alþýðuflokkurinn barðist fyrir áður fyrr.
Biafrastríðið hefur
áhrif á sambúð Breta
óheppiieg
og Frakka
Bretar telja, að Nixon meti de Gaulle of mikils.
ÞAÐ er Ijóst af mörgu, að
sambúð Breta og Frakka hef-
ur ekki verið lakari um langt
skeið. Þar kemur ekki aðeins
til sögunnar langvarandi
gremja Breta vegna þess, að
Frakkar hindra inngöngu
þeirra í Efnahagsbandalagið.
Það hefur bætzt við, að Bretar
og Frakkar eru orðnir mjög
ósáttir um afstöðuna til Biafra-
styrjaldarinnar. Seinast hefur
svo það komið til skjalanna,
að Nixon forseti Bandaríkjanna
virðist leggja alveg sérstakt
kapp á að vingast við de
Gaulle og tekur hann því fram
yfir bæði Wilson og Kiesing-
er. Þeir menn, sem eru hand-
gengnir Nixon fara ekki dult
með það, að hann telur það
aðalerindi sitt, þegar hann fer
til Evrópu síðar í mánuðinum,
að ræða við de Gaulle og vinna
að bættri sambúð Frakka og
Bandaríkjanna.
Johnson fylgdi annarri stefnu.
Samvinna hans og Wilsons var
niáia og hann taldi nóið sarai-
starf Bandaríkjanna og Bret-
lands mikilvægt. Hann lagði
einnig mikla áherzlu á mjög
náið samstarf við Vestur-Þýzka
land. Þótt hann og Rusk segðu
það ekki berum orðum, létu
þeir í það skína, að samvinna
við Frakkland skipti minna
máli en við Bretland og Vest-
ur-Þýzkaland. Nixon virðist
hins vegar Ieggja áherzlu á,
að samvinna Bandaríkjanna
verði ekki lakari við Frakk-
land en hin löndin tvö.
ÞAÐ er nú kunnugt orðið, að
Wilson vildi fara til Washing-
ton í þessum mánuði og verða
fyrsti stjórnmálaleiðtoginn í
Evrópu er ræddi við Nixon.
Kiesinger hafði einnig látið í
ljós, að hann vildi fara fljót-
lega í þessa slóð Wilsons.
Nixon sá við þessu með því að
ákveða Evrópuför sína miklu
fyrr en búizt hafði verið við.
Með því útilokaði hann vestur-
för Wilsons og Kiesingers áður
en hann fengi tækifæri til að
ræða við de Gaulle.
Upphaflega mun það hafa
verið ætlun Nixons að fara
fyrst til Parísar. Þetta mætti
andspyrnu bæði í London og
Bonn. Nixon valdi þá hlutlaus-
an stað, Brússel, sem fyrsta
viðkomustað sinn. Jafnframt
breytti hann ferðaáætlun sinni
þannig, að París yrði síðasti
viðkomustaðurinn. Þannig
hyggst hann láta iíta út, að
hann kynni sér öll viðhorf áður
en hann hefur þær viðræðurn-
ar, sem hann telur mikilvæg-
astar. De Gaulle verður sein-
asti stjórnmálamaðurinn. sem
Nixon ræðir við. áður en hann
hverfur frá Evrópu, og viðræð
urnar við de Gaulle munu skera
úr um það. hvort aðaltilgangur
inn með Evrópuferð Nixons
hefur náðst.
EN ÞAÐ er fleira en sam-
Wilson og Kiesinger.
keppnin um Nixon, sem veldur
auknum ágreiningi Breta og
Frakka um þessar mundir. Ef
til vill er það öðru fremur
afstaðan til styrjaldarinnar í
Biafra. Bretar hafa, ásamt
Rússum og Egyptum, stutt
stjórnina í Nígeríu, með því að
selja henni vopn og vistir, og
gerðu þeir sér því vomr um, að
hún myndi bera sigur úr být-
um strax á seinasta ári. Sú
hefur ekki orðið raunin á, held
ur bendir nú flest til þess, að
Biafrastyrjöldin geti staðið
lemgi enn Það, sem hefur
fremur öðru hjálpað Biafra-
mönnum til að halda áfram
hinni hetjulegu vörn sinni, er
sá stuðningur, sem franska
stjórnin hefur veitt henni,
ásamt portúgölsku stjórninni.
Samkvæmt seinustu frásögnum
enskra blaða, fer stuðningur
Frakka við Biaframenn stöðugt
vaxandi og nema hergagnasend
ingar Frakka til Biafra orðið
um 150 þús. smál. á viku. Þetta
gerir Biaframönnum það mögu
legt að halda vörninni áfram.
Það, sem vakir fyrir Bret-
um og Frökkum með þessum
afskiptum, er að tryggja á-
framhaldandi áhrif sín í Vest-
ur-Afríku. Bretar hafa stefnt
að því að Nígería yrði lan."-
stærsta og áhrifamesta ríkið
þar og náin samvinna Bret-
lands og Nígeríu yrði til að
viðhalda brezkum áhrifum suð
ur þar. í Vestur-Afríku eru
hins vegar mörg ný minni ríki,
sem áður voru franskar nýlend-
ur og hafa haldið áfram meiri
og minni samvinnu við Frakk
land. Frakkar óttast. að þessi
tengsl geti veikzt. ef Nígería
verður langöflugasta ríkið þar
og samvinna hennar og Bret
tands helzt áfraim
Fyrir báðum, Bretum og
Frökkum. vakir hér gamalt
heimsveldissiónarmið, en í
þessu tilfelli er þó hlutur
Frakka mildu betri, þvf að
þeir styðja merkilegan þjóð
flokk, sem berst fyrir tilveru
sirini. Þáttur Breta og Rússa
í Biafrastyrjöldinni er hins
vegar eins hiörmulegur og verða
má.
TIL AÐ rétta hlut sinn
nokkuð og vekja aukna athygli,
hefur Wilson gripið til þess
ráðs að fara í heimsókn til
Bonn til viðræðna við Kiesing
er kanslara. Orðrómur hermir,
að Wilson hyggist jafnvel að
bjóða Vestur-Þjóðverjum upp
á samvinnu um kjarnorkumál-
in, og hefur það vakið vissan
ugg Rússa. Stjórnin í Bonn
hyggst veita Wilson góðar við i
tökur, en reynir hins vegar að I
draga úr því, að hér verði um ffl
einhvern stóratburð að ræða. ji
Hún vill halda áfram náinni i
samvinnu við Frakka, þó sam- jf
búðin hafi verið heldur stirð I
að undanförnu. Hún vill jafn- I
framt sýna Nixon sem mestan a
sóma og láta komu hans til
Bonn verða meiri og sögulegri
atburð en heimsókn Wilsons.
Staða Breta í alþjóðamálum
er því með allra veikasta móti
um þessar mundir. Fjárhags-
legir örðugleikar þeirra eiga
sinn þátt í því. Stjórn Wilsons
hefur því síður treyst sér til
að fylgja mjög sjá-l.fstæðri ut-
anríkisstefnu. Meginatriðið í
utanríkisstefnu Wilsons virðist
hafa verið það að fylsia Banda
ríkjamönnum sem mest að
málum Hann hefur líka verið
óheppinn með val utanríkisráð
herra sinna Brown reyndist oft
seinheppinn, þrátt fyrir ýmsa
hæfileika, en Stuart er Iitiaus
og aðgerðarlaus. Bretar, sem
oft hafa teflt fram snjöllustu
mönnum á sviði alþjóðamála, i
tefla nú lítt fram slíkum mönn ®
um, þótt vafalaust eigi þeir þá ff
engu síður en áður. Eftir síð- I
ari heimsstyrjöldina er Bevin Ú
eini brezki utanríkisráðherr- H
ann, sem eitthvað hefur kveðið ji
að Það er ástæða til að harma
þetta, því að Bretar hafa mörg |
skilyrði til að vera hér framar ;
lega, þótt ekki séu þeir heims- (
veldi lengur.
Þ. Þ. 1