Vísir - 18.05.1978, Qupperneq 12

12
íslandsdeild
Amnesty
International
hvetur
til aukinnar
baróttu gegn
pyntingum og
ómannúðlegri
meðferð
í Uruguay
Fimmtudagur 18. mal 1978
Ómannúðleg meðferð, einsog myndin hér aðofan sýnir, er algeng í Uruguay
DEYJA AF PYNTINGUM,
EÐA HVERFA SPORLAUST
Fyrrihluta ársins 1976
efndi Amnesty Internati-
onal til víðtækrar her-
ferðar til að vekja athygli
á og mótmæla pyntingum
og meiri háttar brotum á
mannréttindum í
Uruguay. Stærsti þáttur
þessarar herferðar var
söfnun undirskrifta undir
áskorun til stjórnar
Uruguay um að láta fara
fram óháða rannsókn á
því ofbeldi, sem fjöldi
manna hafði verið beitt-
ur. Um var að ræða m.a.
f jöldahandtökur án dóms
og laga, óhugnanlegar
pyntingar, dauða manna í
gæsluvarðhaldi hjá her
landsins og lögreglu og
ennfremur höfðu menn
horfið sporlaust. Tæplega
tvö þúsund Islendingar
undirrituðu áskorunina,"
segir í frétt frá Islands-
deild Amnesty Internat-
ional.
,, Þjóðþing Uruguay hafði
veriö leyst upp áriö 1973 og sið-
an hafa landsmenn búið við
hreina ógnarstjórn hersins. All-
ir stjórnmálaflokkar voru bann-
aöir, nema kristilegir demó-
kratar, og eru menn dæmdir i
2—8 ára fangelsi fyrir það eitt
að hafa verið félagar i þeim. Á
sama tima voru öll verkalýðs-
félög bönnuð og forystumenn
þeirra ofsóttir, fangelsaðir án
dóms og laga og pyntaöir. Fleiri
andófsmenn gegn stjórn
Uruguay hafa sætt pyntingum
og er ýmiss konar aöferðum
beitt. Þannig eru menn settir
klofvega á egghvassar stengur ,
sem ruggað er, látnir standa
kyrrir timum saman matar— og
vatnslausir með poka yfir höfð-
inu, brenndir með vindlingum,
gefinn rafstraumur og þá sér-
staklega i tilfinninganæma
likamshluta, nær drekkt i saur-
blönduðu vatni, kæfðir i plast-
pokum, látnir liöa hungur og
þorsta, meinað um svefn, gefin
deyfi— og ofskynjunarlyf og
beittir ýmsum sálrænum pynt-
ingum.
Þegar þessi herferð hófst var
A.I. kunnugt um 24 menn, sem
pyntaðir höföu verið til dauöa og
var gefinn út sérstakur bækling-
ur um örlög þeirra.
Ýmis jákvæð áhrif
Nú eru liðin tvö ár frá þvi að
efnt var til þessarar herferðar.
Merkja má ýmiss jákvæö áhrif
hennar. Hún tókst vel að þvi
leyti, að vakin var athygli á
þeim alvarlegu brotum, sem
framin eru gegn mannrétt-
indum i Uruguay, og lögbundin
eru i stjórnarskrá landsins og
þeim alþjóðlegu mannréttinda-
sáttmálum, sem Uruguay er
aðili að. Þess hefur orðið vart,
að rikisstjórnir og ýmiss konar
samtök hafa beitt áhrifum sin-
um i þvi skyni að fá stjórnvöld
landsins til að aflétta ógnaröld-
inni og gera mönnum lifiö bæri-
legra. Þá má nefna, að i byrjun
þessa árs hafnaði OAS — Sam-
band Amerikurikja — boði
stjórnarinnar i Uruguay um að
halda aðalfund sinn i höfuöborg
landsins Montevideo, vegna
hins bágborna ástands i mann-
réttindamálum þar i landi.
Ennfremur má nefna, að mörg
alþjóðasambönd verkalýðs-
félaga hafa hvaö eftir annað
mótmælt afnámi vinnuréttinda
og brotum á mannréttindum i
Uruguay.
Áhrifin innan Uruguay voru
einkum þau, að ýmsir hópar og
einstaklingar, sem starfað
höfðu með stjórnvöldum geröu
sér grein fyrir þvi i hvert
óefni var komið og hættu sam-
starfinu. Má sem dæmi nefna að
Rodriguez Lareta, sem var i
mannréttindanefnd rikis-
ráðsins, sem skipað er óbreytt-
um borgurum, sagði af sér á
þeim forsendum, að ókleift væri
fyrir nefndina að gera neitt
raunhæft gegn brotum hersins á
almennum mannréttindum.
Þá hafði herferöin ennfremur
þau áhrif, að óánægju með her-
stjórnina tók aö gæta meðal
ráðamanna i hernum og rúm-
lega 30 þeirra kröfðust þess
skriflega að komið yrði á
lýöræði i landinu.
Rannsóknin ekki fram-
kvæmd
• Sú rannsókn, sem skorað var
á stjórnvöld Uruguay að láta
fara fram, hefur ekki verið
framkvæmd og litlar vonir
standa til að svo verði i bráð.
Þess má þó geta að i mars sl. til-
kynntu stjórnvöld i Uruguay, að
þau ætluðu að koma á fót skrif-
stofu til aö svara fyrirspurnum
erlendis frá um þá, sem stjórn-
völd telja að hafi á einn eöa ann-
an hátt ógnað öryggi rikisins.
Slðan þessi skrifstofa var opnuö
hefur reynst auðveldara að fá
svör við þeim fyrirspurnum
,sem stjórninni hafa verið send-
ar um hugsjónafanga, sem AI
hefur barist fyrir aö fá leysta úr
haldi.
Þótt benda megi á nokkurn
jákvæðan árangur herferðar-
innar 1976 eins og drepiö er á
hér aö framan, er þó ekki hægt
að segja, að hún hafi orðið til
þess að ástandið i mannrétt-
indamálum i Uruguay hafi
batnað svo nokkru nemi, þegar
til skamms tima er litið. En
stjórnvöld vita, að reynt er aö
fylgjast sem best með þvi sem i
þessum málum gerist og gripið
er til þeirra ráöstafana, sem til-
tækar eru.
12 hafa látist af
pyntingum
Nú hefur Amnesty
International enn fengið vit-
neskju um 12 manns, sem látist
hafa af pyntingum og 5 manns,
sem horfið hafa sporlaust. Um
er að ræða verkamenn, kenn-
ara, bankastarfsmenn, verka-
lýðsleiötoga, stúdenta, ljós-
myndara, leigubilstjóra o.fl.
Hefur veriö gefinn út bæklingur
með upplýsingum um þetta fólk
og örlög þess, og liggur hann
frammi á skrifstofu íslands-
deildar A.I. i Hafnarstræti 15.
Aframhaldandi og aukinnar
baráttu er þörf. íslandsdeildin
hvetur alla, sem ljá vilja liö sitt
i baráttunni gegn pyntingum og
ómannúðlegri meðferð á föng-
um I Uruguay, t.d. með fjár-
framlögum, bréfaskriftum of.fl.
til þess að hafa samband við
stjórnarmenn i lslandsdeild-
inni, Margréti s. 43135 Inga Karl
s. 28582 Geröi s. 15903 Jónu Lisu
s. 27916 Friðgeir s. 16481.
Stjórnarmennirnir munu
veita allar tiltækar upplýsingar
og aðstoða þá sem kynnu að
vilja skrifa bréf til stjórnvalda i
Uruguay t.d. vegna stéttar-
bræðra sinna, eða til að mót-
mæla mannréttindabrotunum á
annan hátt,„segir i frétta-
tilkynningunni.”
—ESA
Baldvin Ottósson, Þór Eiriksson úr Viðistaðaskóla Hafnarfiröi, Þórarinn S. Halldórsson Fossvogsskóla
Reykjavik, Þorkell Sigtryggsson úr Kársnesskóla Kópavogi, Gústaf Jóhannsson úr Barnaskóla Akur-
eyrar, Kristján Helgason Gagnfræðaskóla Akraness og Arni Guömundsson úr Hólabrekkuskóla
Reykjavik. Lengst til hægri er Guömundur Þorsteinsson.
Islenskir reið-
hjólakappar á
alþjóðamót
Þessa dagana taka sex
piltar þátt í hinni árlegu
alþjóðlegu vélhjóla- og
hjólreiðakeppni/ sem að
þessu sinni er haldin í
Lissabon i Portógal.
Keppnin er að venju þrí-
þætt. Fyrst fer fram
spurningakeppni um um-
f erðarreglur, síðan
keppni i góðakstri og loks
keppni i hjólaþrautum.
Keppendur frá 20 þjóðum
verða meðal þátttakenda.
Islensku piltarnir hafa verið i
þjálfun undanfarið, undir stjórn
Guðmundar Þorsteinssonar,
námstjóra i umferðarfræðslu og
Baldvins Ottóssonar lögreglu-
varðstjóra, en þeir munu
stjórna drengjunum i keppninni
i Lissabon. Ennfremur hefur
Björn Mikaelson. lögregluþjónn
á Akureyri, annast þjálfun
Akureyringsins Gústafs Jó-
hannssonar.