Vísir - 05.08.1978, Síða 13

VISIR Laugardagur 5. ágúst 1978
13
Spurning um al selja
sig heiðarlega eða
óheiðarlega"
— Rœtt við Kristinu Þorkelsdóttur,
eiganda og framkvœmdastjóra
auglýsingastofu
„Ég ætlaöi upphaflega út i
frjáisa myndlist en ekki
auglsingateiknun. Það fár bara
svo, að þegar ég útskrifaöist úr
Handiöaskólanum var háifgerö
kreppa i myndlistinni. Illa gekk
að selja þá tegund mynda sem
mig virkilega langaöi aö fást viö,
og listamenn uröu almennt aö
laga sig aö þvi sem fólkið vildi —
uppstillingamyndir og annaö af
þvi taginu — ef þeir ætluöu að
hafa eitthvaö fyrir sinn snúö.
Fyrir mig var auglýsingateikn-
unin aö nokkru leyti svar viö
þeirri spurningu, hvort ég ætti
heldur aö selja mig heiðarlega
eða óheiðarlega”.
Við sitjum á rabbi við Kristinu
Þorkelsdóttur teiknara, eiganda
og f r a m k v æ m d a s t j ó r a
auglýsingastofunnar að Hamra-
borg 5, sem er skirö eftir henni.
Auglýsingastofu Kristfnar
kannast sjálfsagt flestir við, þvi
að starfsfólkið þar hefur gert
auglýsingar og hannað merki
fyrir fjölmörg islensk fyrirtæki,
og lagði ekki alls fyrir löngu fram
tillögur að útliti nýrra peninga-
seðla. Kritin er i frii þessa dag-
ana, og bauð okkur þvi heim i
Lindarhvamminn i kaffi.
Byrjaöi aö teikna í stofu-
horninu
Kristján stofnaði auglýsinga-
stofuna fyrir um það bil ellefu
árum ásamt eiginmanni sinum,
Herði Danielssyni, sem nú tekur
þátt i framkvæmdastjórninni og
sér um kvikmyndagerð fyrir
stofuna. „Það væri synd að segja
að fyrirtækið hafi veriö burðugt
til að byrja með” segir hún.
„Fyrst var það til húsa i horninu
á stofunni okkar. Þar sinnti ég
verkefnunum i þó nokkurn tima
áður en ég flutti teiknistofuna
niður i kjallara. Svo fengum við
leigða neðri hæðina i húsi hérna
hinum megin við götuna, en flutt-
um okkur loks upp i Hamraborg
og höfum verið þar i sex ár.”
„Stofan hefur þvi vaxið smátt
og smátt, en tók að visu mikinn
fjörkipp upp úr 1970. Nú erum við
tiu, sem vinnum við hana, og það
finnst mér passlega stór og góður
hópur. Ég er nokkuð ánægð með
núverandi stærð stofunnar. Það
er lika svo mikil hætta á þvi ef
fyrirtækið verður of stórt, aö
maður drukkni alveg i rekstr-
inum, og endi með að verða
senditik sjálfs sin ef svo má
segja. Ég vil reyna eftir megni að
taka þátt i þvi, sem verið er að
skapa á stofunni, og nenni
ómögulega að þurfa sifellt að
vera að vesenast i útréttingum og
öðru sliku”.
//Finnst bara fjandi gama
að þessu"
Ég held, að það sé mikið komiö
undir viöhorfum aðstandenda,
hvort konur leggja i að fara að
reka fyrirtæki” heldur Kristin
áfram. Fólk býst yfirleitt ekki við
þvi af konu, að hún fari út i sjálf-
stæðan rekstur. Enda þótt ég hafi
ekki verið alin upp á neinu
bisnissheimili — móðir min var
alltaf heimavinnandi, og pabbi úti
á sjó — hefur enginn orðiö til aö
draga úr mér kjark til aö gera
það, sem mig langaði til. Það
hefur aldrei hvarflað að mér, aö
ég geti ekki gert þetta eða hitt
vegna þess að ég sé kona.
Kannski hef ég þó getað leyft mér
meira en aðrir, þvi að siöastliðin
sex ár hef ég haft konu mér til
aðstoðar á heimilinu alla morgna.
Ég he. verið óskaplega heppin
með hana, og veit ekki hvernig ég
færi að án hennar.”
„Ég get sem sé ekkert kvartaö.
Mér finnst bara fjandi gaman að
þessu og nýt þess i rikum mæli að
takast á við ný og ný verkefni.
Það er ábyggilegt að ég yrði vit-
„Þaö væri synd aö segja aö fyrirtækiö hafi verið buröugt til aö byrja
meö, þvi aö þaö var fyrst til húsa i horninu i stofunni okkar”.
Mynd: SHE.
laus ef ég þyrfti alltaf að vera
heima. Auk þess tel ég æskilegra
að báðir aðilar að hjónabandi
vinni fyrir heimilinu. A sumum
heimilum er það þánnig, að
maðurinn vinnur tólf tima á dag,
og rétt kemur heim til að sofa. Ég
held það sé nær, að bæði
maðurinn og konan vinni úti, og
þá færri tima hvort um sig. Þá fá
bæði tima til að vera með
börnunum og hjálpast aö við
heimilisstörfin”.
—AHO
„Vil mega Kagnast
á því fyrirtœki,
sem ég rek'
— „og sé ekkert athugavert
við að viðurkenna það1
[ir
rœtt við Arndísi Björnsdóttur,
eiganda Rosenthalverslunarinnar
„Til þess aö ég sé ekkert aö
skafa utan af hlutunum skal ég
bara segja þaö strax, aö þaö er
lieldur óspennandi að standa i
verslunarrekstri og innflutningi á
islandi á þessum sföustu og
verstu timum. Byggður hefur
verið upp slikur kerfisfrumskóg-
ur í kringum sáraeinfalda hluti i
sambandi viö þetta, aö ég skil
ekki i öðru en öll frjáls verslun og
allur innflutningur endi meö þvi
aö týnast og kafna I ósköpunum
áður en langt um liöur”.
Þannig fórust Arndisi Björns-
dóttur, eiganda Rosenthal-versl-
unarinnar á Laugaveginum og
kennara i Verslunarskólanum,
orð, er við fengum hana til að
rabba viö okkur. Arndis setti á fót
verslun fyrir tveimur árum, og
hefur þar á boðstólum postulin og
aðrar svipaðar vörur frá Rosent-
hal fyrirtækinu i Vestur-Þýska-
landi.
„Sem dæmi um þetta vand-
ræðaástand má taka allt það
stapp, sem maður getur lent i
þegar þarf aö tollafgreiða vörur”,
hélt Arndis áfram. „Til þess þarf
að fylla út tollskýrslur og yfirleitt
er maður að gera það á kvöldin
eða um helgar. Við útreikningana
notar maður náttúrulega það
gengi, sem er þá og þá stundina.
Þegar maður leggur siðan inn
pappirana, og vill fá að greiða
tollinn kemur stundum fyrir, að
maður fær allt draslið i hausinn
aftur vegna þess að útreikning-
arnir gera ekki ráð fyrir þeirri
gengisbreytingu, sehn varð tiu
minútum áður. Þá er ekkert ann-
að að gera en að fara með pappir-
ana heim aftur og vona að gengið
stilli sig um að breytast á siðustu
stundu i næsta skipti.
//Almennt talið/ að kaup-
menn séu af -hinu illa"
„Sannleikurinn er sá, að sjálf-
stæður atvinnurekstur er harla
réttlaus gagnvart kerfinu. Auö-
vitað hjálpar heldur ekki til, að
verslunarrekstur virðist ekki
vera i tisku á Islandi lengur. Nú
þykir fint að vera á móti öllu sem
heitir frjálst framtak. Engu er
likara en að það sé oröin almenn
skoðun, að kaupmenn séu af hinu
illa, og geri ekki annað en að
pretta og svindla. Talað er um, að
það séu kaupmanna ær og kýr, að
svikja undan skatti, græða á
verðbólgunni, og þar fram eftir
götunum. Þetta tel ég að sé stór-
hættuleg þróun, þvi að á meðan
slik afstaða er við lýði, er ekkert
liklegra en að við missum áður en
langt um liður allt sjálfsforræði.
Vert er að hugleiða hvaö rikis-
sjóður hefur i tekjur af verslun
eins og þeirri sem ég rek. Af
bollapari, sem kostar 2000 krón-
ur, fær rikisstjóður um 920 krónur
i tolla og söluskatt.”
„Auk þess gætir óþolandi tvi-
skinnungs i þessari afstöðu. Ekki
er til sá íslendingur, sem ekki
verður hæstánægður ef hann nær
sér i nýjan bil eða nýja ibúð rétt
fyrir gengisfellingu. Ef á að fara
að taka i skottið á einhverjum
fyrir að reyna að græða á á verð-
bólgunni, þá dugir ekkert minna
en að taka i skottið á öllum Is-
lendingum. Við fólkið i þessu
landi þykjumst vera mikið um-
bótafólk, en um leið og við dettum
i kjötpottinn gleymum við vand-
lætingunni og troðum i okkur eins
og við getum. Þetta er islenskt
þjóðfélag i hnotskurn, og tvö-
feldnin sem viðgengst hérna er
aldeilis ömurleg”.
//Hér sitja allir eins lengi
og sætt er"
„Ég get ekki með nokkru móti
skilið, hvað er rangt við að viður-
kenna að maður hafi áhuga á að
hagnast á þvi fyrirtæki, sem
maður rekur” bætti Arndis við.
„Eigendur verslana taka á sig
mikla áhættu i sambandi við inn-
kaup og annað slikt. Ég kemst til
dæmis ekki hjá þvi að borga fyrir
þá vöru, sem ég kaupi erlendis,
en ef hún fellur ekki i kramið hjá
fólki verð ég að gjöra svo vel að
taka afleiðingunum af þvi með
þögn og þolinmæði. Þvi skyldi ég
þá ekki eiga að hagnast ef inn-
kaupin takast vel, og fólki likar
varan. Á sama hátt og allt vinn-
andi fólk keppist við aö fá sem
mest fyrir sina vinnu, og engum
finnst hann fá nóg. Ef við erum
fallin svo djúpt, að vilja ekki
verðlauna athafnafólk fyrir þann
árangur sem það nær i starfi sinu,
getum við ekki vænst neinna
framfara.”
„Það mundi ábyggilega verða
til mikilla heilla fyrir þjóðina ef
þingmenn væru að nokkru leyti
gerðir persónulega ábyrgir fyrir
þeim ákvörðunum sem þeir taka.
Oft er ráðist út i framkvæmdir á
kostnað skattgreiðenda án þess
að þar verði vart nokkurrar fyrir-
hyggju. Og ekkert bólar á þvi
pólitiska siðgæði, sem rikir i öðr-
um löndum, að þingmenn og ráð-
herrar segi af sér ef þeim verða á
alvarleg mistök, eins og gerðist
„Viö fólkiö I þessu landi þykjumst vera mikiö umbótafólk, en um
leiö og viö dettum i kjötpottinn gleymum viö vandlætingunni og
troöum I okkar eins og viö getum. Þetta er islenskt þjóöfélag I hnot-
skurn, og tvöfeldnin sem viögengst hérna er aideilis ömurleg”.
til dæmis i sambandi við Kröflu.
Hér sitja allir eins lengi og sætt
er, og hugsa ekki um annað en
bitlingana. Við höfum þvi annars-
vegar kaupmanninn, sem stendur
og fellur með þvi, sem hann
ákveður, og hinsvegar þá, sem
sjá um rikisframkvæmdir, og er
fjandans sama um hvernig allt
fer, þvi að þeir geta þá alltaf lagt
á fleiri aukaskatta, og vita sem
er, að þeir verða aldrei gerðir
ábyrgir”.
Síðustu móhikanarnir.
„Eftir alla þessa romsu mætti
spyrja: Hvers vegna er ég þá að
burðast við að standa i sjálfstæð-
um atvinnuvinnurekstri? Til þess
liggja tvær meginástæður. I
fyrsta lagi finnst mér Rosenthal-
vörurnar fallegar og vandaðar,
og vona ég aö vel gangi meö sölu
á þeim og ég hagnist á verslun-
inni.
I öðru lagi þverneita ég að gefast
upp á sjálfstæðishugsjóninni. Mér
finnst alveg hræðilegt að horfa
upp á, hvernig Sjálfstæðisflokk-
urinn, sem á að vera málsvari
einstaklingsfrelsis og athafna-
frelsis, hefur látið teyma sig út i
að gera frjálsri verslun eins erfitt
fyrir og raun ber vitni.”
„Þeir sem enn streitast við að
kjósa Sjálfstæðisflokkinn á
grundvelli yfirlýstrar stefnu
hans, og þeim fækkaði iskyggi-
lega i siðustu kosningum, eru að
verða eins og siöustu Móhikan-
arnir. Það dugar nefnilega litið
að vera með stefnu, sem ekki er
farið eftir og aldrei er vitnað i
nema viö hátiöleg tækifæri. Sjálf-
stæðisflokkurinn getur ekki oftar
brugðist okkur stuðningsfólki
sinu, þvi að ef flokkurinn fer ekki
að taka sig saman i andlitinu
verður vitnað i hana næst við
hans eigin jarðarför”.
//Hvers vegna er aldrei tal-
aö um forréttindakarla?"
„Ég ákvað fimm ára gömul, aö
ég ætlaði að fara i Verslunarskól-
ann til að öðlast starfsmenntun og
geta staðið á eigin fótum i lifinu.
Ég hef aldrei kært mig um að
vera baggi á öörum, en ég vil ekki
heldur, að rikisvaldið kaffæri
þegna sina i óhóflegum álögum.
Þvi væri nær, að gera fyrirtækj-
um kleift að starfa á eðlilegum
rekstrargrundvelli”.
„Mér er að sjálfsögöu alveg
ljóst, að ýmsir munu segja, þegar
þeir lesa þetta, að ég sé ekkert
annað en forréttindakona, sem sé
að belgja mig yfir einhverju, sem
ég hafi ekkert vit á, eins og sagt
var þegar ég gagnrýndi fyrri
gerð skattalagafrumvarpsins
fyrir það viröingarleysi, sem þar
kom fram við konur. Ég tel mig
hins vegar ekki vera forréttinda-
konu þótt ég hafi leyft mér að
byggja mér hús i Garðabæ, held-
ur sjálfstæðan einstakling. Enda
skil ég ekki af hverju enginn lætur
sér nokkurn tima detta i hug aö
tala um forréttindakarla. Ekki
veit ég betur en aö margir is-
lenskir athafnamenn hafi bók-
staflega fengið fyrirtæki i vöggu-
gjöf, og þó eru þeir aldrei kallaðir
forréttindakarlar þótt þeir leyfi
sér að opna munninn”. —AHO