Tíminn - 10.09.1969, Blaðsíða 8

TIMINN
MIÐVIKUDAGUR 10. september 1969.
yiai.v-; V r ; I

-vvliivl-;;

lillillliiiiil
■a;ÍS:i*:iíiSIÍÍSi*|jlÍ0iÍ;*íSlí
iP't'B*.
%<■ +■?
<-■-+ J<<-<

.'.vrr*U t
.V.-,-v .;u!,v-;í
■ ~-:4
* I«.lVC V* Í3i»i
S'v, irvsiu ; u?
vVvi:-J.;vi.V
ÆTTFRÆÐIÁHUGI
MORMÓNA NÆR
AFTUR í ALDSR
Sagt frá fullkomnu ættfræðisafni í Saltsjávarborg í Bandaríkjunum og ráðstefnu ættfræð-
nga og skjalavarða, sem Bjarni Vilhjálmsson og Einar Bjarnason sóttu fyrir íslands hönd.
Í-Iugmyndir hafa komið fram um að safnið yrði ættfræðibanki alls heims og hefur það
nú þegar getað bætt öðrum söfnum tjón, sem þau hafa orðið fyrir.
í byrjun ágústmánaðar var hald
in mikil ættfræðiráðstefna í Salt
sjávarborg (Salt Lake City) í
mormónaríkinu Júta (Uta-h) í
Bandaríkjunuim. Tilefni hennar var
75 ára aímœili ættfræðifélags
mormónasafnaðarins eða The Gen
ailogieal Society of the Chúrch of
Jesus Christ of Latter-day Saints,
sem stofnað var árið 1894. Áhugi
mormóna á ættfræði er nátengd
ur trúarbrögðum þeirra, en þeír
tclja að fjölskyldutengsl nái út yf
ir gr-öf og dauða og þekking á
ætt sinni og uppruna er hverjum
normóna sáluhjálparatriði. Þeir
vinna ötul'lega að rannsóknum og
söfnun á sviði ættfræðinnar, og
þótt starf þeirra bygigist á trúar-
legum grundvelli, hafa þei-r mjög
fræðiísTa afsitöðu til þess og vilja
hafa ai-lt sem sannast og réttast.
Eiga þeir nú langmast ættartöiu-
safn í heimi, sem hisfur að geym-a
gríðarie-gan fjöl-da bóka og smá-
fi'lma.
Um, 8000 ætitfræðiingiar stkjaljdar-
merkjafræðingar, skjaiiaverðir og
aðrir slíkir sóttu áðurnefnda ráð-
stefn-u, m.a. ríki-ss'kjia13verðir allra
Norðurlandanna. Ættfræðiféiag
moi-mónianna bauð íslendingum að
senda fulltrúa á ráðstefnuna og
varð það úr að þeir fóru þangað,
Bjarni Vilhjálmsison þjóðskjala-
vöirður, og einn kunn-asti aettfræð-
ingur ok-kar, Einar Bjarnas-on,
próifes'sor. Þeir eru fyrir nokkru
kommiir heim og átti blaðam-aðiur
Tímans nýlega tal við þá um ferð
þeirra á ráðsitefnuna. Sögðu þeir
ættfræðisafnið vera mifclu meira
að vöxtum og fuJflkomnara, en þeir
liefðu 'giert sér ljó-st og hefðlu þeir
þó vitað fyrir að það vair hið miesta
í heimi. Öldungadeildarþingmaður
Uthafyilkis hefur stungið upp á
því að safnið verði kjarni ættar-
tölubanka fyrir allan heiminn, þar
sem manntal alllra þjóð verði sett
á sm'áifilmu og ge-ymit. Bjiarni o-g
Einar sögðu þessa hugmynd eng-
an viaginn fijarsitæð, safnið v-æri
þegar ví-sir að s-líkum banka, og
væri það glögigt dæmi um það
hve heimurinn er orðinn lítilJ, að
slíkt sk-uli vera framkvæmanlegt.
yifir 200 liesvélar til afnoita til að
geta lesið smiáfiilmiuirinia-r.
Ættf-ræðisafnið nýtur fjárstyrks
sem aflað er með tí-und kirkjunnar
og ríkir geyisiJegur áhugi á. að
v-inna úr gögnum þe-ss. Starfsmenn
irnir eru um 550 og auk þess vinna
að jafnaði við safnið um 200 sjálf-
boðaliðar. Maður getur þvi gert
sér í hugarlund hví’Mku þarna er
hægt að afkasta á sviði ættfræði-
rannsókna og hvað það starf kost
ar.
Almenningur sækir safnið til að
afla sér fróðleiks um ætt sína en
einniig getur fóflk greitt safninu og
annast þá starfsmennirnir sMka
þjónustu, frekari ættfræðirann-
scikmir fara þarna f-ram og einnig
hefur safnið verið hagnýtt til mann
fræði- og læknisfræðirann'sókin'a.
Ættfræðin er iiður í starfi
mormónakirkjunnar
Að'ailbiólkia'safn ættfmæðifélag'S mo-r
mónasafnaðarins er í SaJtsjávar-
borg, oig ;var það stofnað til að
a'U'ffivelda safnaðarmeð'limiunum að
rieflflja ættir siínar og sinna nánustu
en ©r jafnframit opið öðrum. Þeg'ar
ættartaia einhvers, lífs eðá lið-
ins, er til reiðu, er hún færð til
mormónákirkjuhriar og þar er
haJdin s-vonefnd innsi-glunarathöfn.
Slíkar athafnir telja þeir sem mor
mónatrú játa nauðsynlega tiil að , , ,.
tengja fjölsikyldur saman og við; -'a'n 1 granitf jalii
fjölskyldu guðs sjálfs. Það virðist! Allar frumfilmiur ættfræðisafns
vaka fyrir mormónum að gera til- j ins eru geymdar í sérstöku saf.ni, i
raun til> að re-kja ættir sínar til! hvelfingu, , sóm ■ mormónakirkjan
hinna elztu þjóðflokka eftir daga
Krists eða jafnvel aftur til Jesús
Krists og guðs sjálfs. Öðrum ætt-
firæðingum virðist þessi ujðleitni
alveg von-laus, en það skiptir þá
elklki máfli þótt þeir sfcil'ji ekki til-
gang mormónanna, starf þeirra er
þeim ómetanlegt. Þar sem ætt-
fræðiáhuigi mormóna næ-r langt aft
ur í aldir hafa þeir sett á smá-
filmur hvers kyns ættfræðirit og
göign frá öðruim lömdiuim, svo s-em
kinkj'U'bæikur, manmitöl og aðrar
’hieimi'l'dir.
I bókasafninu í Saltsjávarborg
eru 80.000 bindi af ættfræðiritium
og á hverjum mánuði bætast meira
en 200 nýjar bækur í safnið. Þá
á safnið nær V2 milljón spólur af
smáfilmum af ættfræðiheimiJdum,
og á vegum þess er stöðugt verið
að festa á fi'lmur fleiri gögn víðs-
vegar um heim. Þessar y2 milljón
spólur svara til 2V2 milljón prent-
aðra bóika, sem hiver um sig væri
300 bls. að stærð. Safnigestir hafa
íét sprenigja fyri-r nokkrum árum
í granítfjall við gil eitt í Kletta-
fjöJlunum í aðeins rúmlega 30
kim. fjarlæigð frá höifuðiborginni,
Þetta er sennilega öruggasti
geymslustaður í ö-llum heimi o-g
fi’imiurmar eru öruggar fyrir hvers
kyns n'áttúruhamförum, óeirðum,
o-g eldsvoða eða sprenig.ingum.
Það eina sem gæti grandiað þeim
væri kjarnorkusprengja sem félli
beint á fjallið. Veggir vinnustofa
Qg skrifstofa inni í hvelfingunni
enu 300 feta þyk'kir en þar sem
fiimurnar eru geymdar eru þeir
700 fet að þykkt. Al-lar dyr eru
hinar rammbyg'gilegustu, sú viða
mesta vegur yfir 14 smálestir. í
því skyni að varðveita þessi dýr-
mætu ættfræðigögn, sem ná aflflt
aftur til 14. aldar sem bezt, er
hita og rakastigi einnig haldið stöð
ugu.
Þetta safn í graniítfjallinu hef
ur geysilega miikla þýðingu fyrir
ýmis söfn annarra þjóða. Það

Hér sjáum viS margar spólur smáfilma, sem mormónar ijósmynduSu á
Landsbókasafni. Þessi einfök gáfu þeir síSar safninu. Tímamynd: Gunnar.
hefur bomið fyrir að mormónarn-
ir hafa getað látið söfnum í öðr-
um löndum í té smáfilmur af mik
ilvægum bókum og skjöil-um, sem
hafa eyðilaigzt t. d. í eldsvoða.
Ef Land-sbókasafnið í Reykjavík
eyðiflegðist af einhverjum orsök-
um gæti þetta safn bætt okkur
að miklu leyti margt þeirra bóka,
sem þar eru. 1 safni mormónanna
eru allar helztu heimildir í-slend
iniga um ættfræ-ði, þ.á.im. fiJmiur
af mörgum bókum úr Þjóðskjala-
og Landsbókasafni. Þeir hafa
næstum því sömu gögn og íslend-
ingar til rannsókna á íslenzkum
ættum. Það er ekki fátítt að
hitta fólk af íslenzkum ættum í
safninu inn í borginni, sem er þar
að ^nna úr íslenzkum gögnum.
En sá maður, sem þar vinnur mest
að rannsóknum á ævi mormóna
af íslenzkum ættum er raiunar
ungur Norðmaður, Egil Simons
sen. Hann var bifvólaviðgerða
maður þegar hanm kom tdl Júba,
en er nú orðinn með fremstu ætt-
fræðin'gum ríkisins.
Og við íslendingar megum fara
að gæta okkar að þeir standi okk-
ur ekki framar hvað þessar rann
sóibnir snertir. 1 safni þeirra hefur
íslenzka manntalinu frá 1703 ver
ið raðað eftir starfiófsr'öð. en rnann
taJinu er upip'hafl'eiga raffiað
eftir sýsJum og bæjum. Einstakir
hlutar þess eru hér til í staf-
rófsröð, en ekiki allt talið í heild.
Framhald á ois 15
Bjarni Viihjátmsson þjóðskjalavörSur og Einar Bjarnason prófessor. —
Tímamynd: Gunnar.
Innan þessara fjalIsHlíða geyma mormónar ættartölur sem þeir trúa a3
uAÍfi hpim nn fnrípSrnm hf*írm <;ÁliihiÁln