Tíminn - 28.10.1969, Blaðsíða 14

ÞRIÐJUDAGUR 28. október 1969.
TÍMINN
BÓKMENNTARÁÐUN.
Framhald af bls. 2
úr 50 þúsundom í 100 þúsund Bem
lágmariksupphæð á ári.
7. A3 sjónvarpið kynni í frétta
tímum nýj-ar bækur eftir íslenzka
höfunda með svipuðum hætti og
málverkasýningar eru ky-nntar, en
sá háttur er hafður á í da-nska
sjónvarpinu og víðar.
8. Að Félag M. fræða ei-gi aðild
að væntanlegum samningum.
Þingið lagði einnig til, að samn
in'gum verið komið á við leikhús
in, og að samningar verði teknir
upp við bókaútgefendur.
Varðandi Ríkisútvarpið var sam
þykkt sú áskorun til stjórnmóla-
flo-kkanna, sem ráða kjöri í út-
varpsráð, menntamálaróð og fuli-
trúa í verðlaunanefnd Menningar
sjóðs Norðurlandaráðs, að skipt
verði þar að öðru jöfnu um menn
á fjögurra ára fresti. Jafnframt
skoraði þingið á Aliþingi að kjósa
einkum rithöf-unda í tvö fyrrnefndu
ráðin.
GUNNAR S.
Framhald af bls 2
göturnar að brúnni varla hæfar
dlo'llaragríni ritstjórnarfuil-ltrúams.
Og þesis vegna hef-ur hann eflaust
gieyrnt að geta hennar í hinni
merkfu brúargrein sinni, þegar
'1-oksins átti að taka spillin-gunni
fak.
HVAÐ ERU MARGIR?
Framhald af bls. 2.
hinum æðri stöðvum stjórnvizk
unn-ar, að fólkið úti á lands-
byggðinni sé í meir-a lagi vank
að. Svo -hefur líka farið, að þáð
hefur með engu móti getað lát
ið s-ér skiljast, hvaðan kom-a
S'k-al ullin og gærurnar, úr því
að búskap verður að leggja nið
ur að mestu leyti til þess að
koma reiðu á fjármálin.
Þó er lausnin ákaflega ein-
föld. Sig-urður In-gimundarson
er vanur þvi heima hjá sér, að
hver skepna hafi margar gær
ur. Þar þykir slíkt sjálfsagt og
ómissandi, rétt eins og frúrnar
verða að eiga hárkollur til skipt
anna. Eðli-lega telur hann rollu
skrattana ekki of góða til
þess að leika það eftir, sem
þróuðum krötum er ekki annað
en sjálfsögð lifsvenja.
FATASAMKEPPNI
Framhald af bls. 2
f-oss í Þiragholtsstræti 2, o-g ska'l
hver flík merkt dulnefni. Bréf
í 1-O'kuðu umslagi send-ist for-
manni dútnnefndar, Hauki Gunn-
arssyni, Ram-maigerðinni, fyrir
sama tíma og skulu fylgja munst
ur, Skýringar og nafn höfundar.
Allur prjóna-fatnaður hefur rétt
til verðlauna, en þau eru 25 þús.
kr., 5000 kr. og 8 þús. kr. verðl.
N-orðurljó'saföt, en það er hin
samkeppnin, s'ku-lu eingöngu vera
úr Álafoss norðurljó-saefnum, sern
fásit hjá Á-lafossi og umboðsmönn
um um land allt. Fatnaðurinn má
vera á hvern sem er, og á að
vera kominn 10. j'anúar til Álafoss.
En upplýsingar um framleiðsluna
settar í lokað umslag með dul-
merki u'tan, á, og sendist forma-nni
dlómnefndar, Dýrleifu Ármann,
Eskihlíð 23. Verðlaun verða hin
sömu o-g i Lopaprjónasamkeppn-
inni.
GAGNKVÆM BÓKAÚTG.
Framhald a-f bls. 1.
iandi, og gefi það út árlega fjórar
bækur í þýðingum og auðveldi út-
gáfu þeirra m-eð framlagi úr Menn
ingarsjóði Norðurlanda, er standi
undir höfundalaunum og prent-
kostnaði í hverju landi fyrir sig.
Föst ævilaun.
Rithöfundiþingið haldið í Reykja
vík 24,-—26. okt. 1969, beinir þeim
tilmælum tii Alþingis og mennta-
málaráðherra að þeir. sem skipa
heiðufslaúnaflokk Álþih'gís', fái
með sérstakri fjárveitingu föst
ævilaun.
Höfuudar fái námsstyrki
Rithöfundaþingið leggur ríka
áherzlu á, að viðurkenndur og
tryggðu-r sé réttur ungra rithöf-
unda til jafns við skólafólk til
stuðnings af opinberri hálfu, með
an þeir eru að búa sig undir lifs-
starf sitt. Skorar þingið á mennta
málaráðherra að beita sér fyrir
breytingu á úthlutunarákvæðum-
nám-slánasjóðs þannig, að ungi-r
höfundar geti notið áþekkrar fyrir
greiðslu hjá sjóðnum og ungt tón
listarfólk eða myndlistarfólk.
Frjáls samningsréttur
Rithöfund-aþingið telur, að höf-
undum beri skýlaus réttur til
frjálsra samninga við ríkið, um,
hve há greiðsla skuli kom-a fyrir
afnot ritverka í almenoingsbóka-
sö'fnum. Skorar rithöfundaiþingið
a Alþingi að breyta lögum um al-
m-enningsbókasöfn til saimræmis
við kröfur þingsins um frjálsan
samningsrétt um bókasafnsgj-aldið.
JARÐSKJÁLFTAR
Framhald af bls. 1.
Síðan hafa komið tólf snarpir
kippir, en sá versti kom um hálf
niíu leytið í morgun, og jiafnaS-
ist þá Banja Luka svo að segja
við jörð-u. Sautján lík haifa fund-
izt í dag og 660 manns ha'fa særzt,
svo vitað sé. Um 90% af öllum
húsum í bænum eru hrunin, þar
á meðal ráðhúsið, menningarmið-
stöðin, gagnfræðaskólinn og fleiri
opin'berar byggingar. Kippurinn í
morgun stóð yfir í 50 Bekúndur.
Sjónarvottar segja, að skel-filegt
sé um að litast í borginni og yfir-
vö'ldin gáfu út skipun um að allir
skyldu yfirgefa borgina. O-g í
kvöld var hún mannauð, o-g al-
myrkvuð, utan þess, að björgunar
menn voru að starfi hér og þar
með ljiósker sin. Hj'áiparsveitir
hersin-s hafa "erið kaliaðar til
hjálpar.
Óttazt er að fleiri kippir kunni
að koma og fullvíst þykir, að
fleiri hafi látið lífið, en þeir 17,
sem þegar er vitað um. íbúar
borgarinnar hafast við í nágranna
bæjutn og í bifreiðum o-g járn-
brautarvögnum í grenndinni.
Jarðs'kjálft-ar þessir eru hinir
mes-tu í landinu síðan í júlí
1963, en þá létu 2000 manns lífið
í hamförunum í Skolpje. Símasam
bandslaust er við mörg smáþorp
nálægt Banja Luka og ómögulegt
er að segj-a um, hvernig ástandið
er þar.
í Ba-nj-a Luka er sfcortur á
drykkjarvatni, því að vitissóti frá
efnaverksmiðju koms-t í vatnsból-
in, þegar verksmiðian skommdist.
Einnig er lítið um matvörur, teppi
og tjöld. Hjálpartflokkar frá Sar-
ajievo, Zagreb og fleiri borgum
eru komnir á vettvang til að að-
stoða við hjúkrun særðra.
SITUR FYRIR SVÖRUM
Framha-ld af bls. 1.
son og Halldór E. Sigurðsson —
svara fyrirspurnum fundarmanna.
Allir eru velkomnir á fundinn.
IÞRÓTTIR
Framhaid af bls 13.
Ekki urðu miörkin fleiri í þessum
1-eik.
Kári, Skúli og Samúel, voru
beztir í liði Akureyringa, að
ógleymdum Gunnari Austlfjörð,
sem er mjög sterkur miðvörður.
Selfyssingar eiga hrós skilið fyrir
ieik sinn. Sverrir Einarsson er
mjög skemmtilegur miðherji, bæði
fljótur og skotharður. Einnig voru
Sigurður Eiríksson, Ólafur Back-
mann og Gylfi Gíslason góðir. Hall
dór Backmann dæimdi þennan leik
og væri synd að segja hann starfi
sínu vaxinn, svo ekki sé meira
sagt.
VERKAMANNAÞINGIÐ
Framhald af bls. 1.
nauðsyn krafði á réttum tím-a.
Greip stjóm félagsins og
trúnaðarmannaráð því til þess
bragðs. að lýsa sjálf lista um-
bó-ta-mannanna ógildan, og
se-ndi ei-gin fulltrúa — Ragnar,
formann félagsin-s, og Helga
Helgason — á þingið.
Að-standend'ur lista umbóta-
manna kærðu þetta, og á
þeirri forsen-du, að stjórn fé-
lagsins h-efði enga heimild til
að úrskurða um lögmæiti eða ó-
lögmæti listans. Það væri sam-
kvæmt lögum verkefni sér-
stakrar kjörnefndar.
Kjörbrétfan-efnd tók þetta að
sjálfsögðu til greina, og sam-
þykk'ti því að kjörbréf Ragn-
ars og Helga skyldu ógild
vera. Var þetta samþykkt af
þingfulMrúum.
Þeim tvímenning'Unum var
aftur á móti heimilað að sitja
sem áheyrnarful-ltrúar á þing-
in-u. Tillaga kom þá fram um,
að fulltrúar umbótamanna í
Keflavíkurfélaginu fen-gu
sama rótt, en það var fellt
með 28 atkvæðum gegn 14.
Þýðir það að rétt liðtega þriðj
unigur þin-gf-ulltrúa greiddi at-
kvæði á móti, en 71 fuHtrúi
sat þinglð.
ÓÐ ELD
Framhaild af bls 1.
hann liggur nú á Landspítalan-um,
og með mikil brunasár.
Á m.b. Lárusi Sveinssyni var
álstýrishús, og bráðnaði það nið
ur að mestu. Flj-ó-tlega tókst að
slíkkva eldinn í bátnum, en í
kvöld var enn verið að rannsaka
eldsupptök.
NÚVERANDI SAMNINGAR
Framhald at bls. 16
sér brýnustu iífsnauðsynjar til fæð
is, klæða og húsnæðis.“
★ Minnt er á, að þessi þróun
kjaramála er réttlætt með þeim-
efnahagsáföllum áranna 1967 og
1968“, er mikið verðfall útflutn-
ings skall ytfir sam'hliða aflabresti
á síldveiðum, en af þeim sökum
er talið að þjóðartekjur hatfi rýrn-
að um ca. 16%“. Bendir þingið á,
að fjarri sé að kaupmáttur tíma-
kaups verkafólks hafi á undanförn
um áru-m fylgt e-ftir hinni gífur-
legu aukningu þjóðartekna 1962
—’66, en „reyndin hefur hins veg-
ar orðið sú, að launaskerðingin er
mikiu meiri en svarar til lækkun-
ar þjóðartekna, en í öllum „vel-
ferðarríkjum" er það nieginregla,
að kjör láglaunafólks batni nokk-
uð hraðar en nemur hækkun þjóð-
artekna og lækki minna eða ekfci
þótt í móti blási“.
★ Þingið fullyrðir, að hægt hafi
verið að draga mjög úr afleiðing-
um efnahagsáifallanna og hindra
ckerðingu láglauna, en í staðinn
var gripið til „samdrát-tanstefnu,
sem í meginatriðum heifur verið
ráðandi og hefur reynzt keðju-
verkandi til lífskjaraskerðingar".
Þingið hafnaði þ\d „méð öllu þeim
kenningum opinberra aðila, að
hinar stórfel'ldu kjaraskerðingar,
sem orðið hafa á síðustu tveim
árum, hafi verið óumflýjanlegar“.
★ Því telur þingið það „megin
verkefni sambandsins á næstu
tímum að hefja baráttu fyrir stór-
auknum kaupmætti verkatfólks".
Var stjórn samibandsins falið að
beita sér fyrir ailmennum uppsögn
um á samningum á komandi vori
og traustu samstanfi verkalýðsfé-
laganna „til að tryggja verkafólki
stóraukinn hlut af þjóðartekjun-
um“. Telur þingið, að hér sé um
-þjóðarn-auðsyn að ræða, og minnir
í því sa-mbandi á landflóttann og
atvinnuleit hundraða erlendis, og
bendir á, að v'onleysis- og upp-
gjafartilhneigingar „verða aðeins
upprættar m-eð því að tryggja ís-
lenzku verkafólki stórbætt lífs-
kjör“ Sa-mhliða berjast samtökin,
og hviki þar hvergi, fyrir fullri
atvinnu og atvinnuöryggi.
★ Bent er á þá staðreynd, að á
einu u? 'fu ári (1968 og mitt
ár 1969), hafi á sjöunda hundrað
þúsund vinnudagar glatazt vegna
atvinnuleysis „sem að miklum
hluta verður rakið til ríkjandi
efnaihagsstetfnu". Er þetta fordæmt
og eins hitt, að á sama tímabili
hafi verkalýðssamtökin „verið
neydd til verkfallsaðgerða“ sem
leiddu til rúmlega 300 þúsund
daga vinnu- og framleiðslutaps.
Samtals eru þetta ein milljón
vinnudagar. sem tapazt ha-fa.
★ Loks vill þingið. að „í næstu
samningum verði þess freistað að
ná sérsamningum fyrir almennu
verkalýðsfélögin fyrir forgöngu
Verkamannasambandsins“. Var
stjórn þess falið að kanna ræki-
lega vilja félaganna í þessu efni,
og að hafa forystu um samstöðu
á grundvelli slíkrar könnunar.
Atf öðrum ályktunum fundarins,
má nefna, að samiþykkt var að
nauðsyn bæri til að auka mjög
verulega ráðstötfunartfjórmagn At-
vinnumálanefndar ríkisins. Einnig
voru gerðar nokkra-r breytingar á
lögum samibandsins, og kynntur
var undirbúningur að stofnun
þeirra lífeyrissjóða, sem um var
samið í síðustu kja-rasamningum.
Ýmis önnur mál voru til um-
ræðu á þinginu. M.a. beindi Sveinn
Gamalíelsson, Dagsbrún, þeim vin
samlegu tilimiælum til stjórnar
sambandsins og stærri verkalýðs-
félaga, að þau opnuðu þing og
almenna félagsfundi fréttamönn-
um eins og nú tíðkast á Alþýðu-
samibandsþingum.
Stjórn samibandsins var öll end
urkjörinn, og eru þessir aðalmenn:
Eðvarð Sigurðsson, formaður, —
Björn Jónsson varaform-aður, Her-
mann Guðimundsson, ritaii, Björg
vin Sigurðsson, gjaldkeri, og með
stjórnendur: Björgvin Sighvatsson,
Guðmunda Gunnarsdóttir, Herdís
Ólafsdóttir, Jóna Guðjónsdóttir,
Óskar Garihaldason, Ragnar Guð-
leifsson og Sigfinnur Karlsson.
ÁTTAVITANÁMSKEIÐ
Fra-m-hald af bls. 16
endum þeirra, sem heima bíða,
miklum kvíða og.áhyggj-um. —
Það ætti því einnig að vera
áhugamál f-jölskyldunnar að eig
inmaður, sonur éða bróður, sem
til veiða fer, hafi þá kunnáttu
sem þarf til að komast leiðar
sinnar hvernig sem veður skip-
ast.
KLAUF SÍMASTAURA
Framhald af bls. 16
ið á sjöitta tímanum, en þá var
þak hússi-ns og efri hiæð gjör-
ónýt, og neðri hæðin mikið
skemmd af reýk oig va-tni. Vil-
hjálmu-r, sagði, að ekki væri
hægt að fullyrða, að kviknað
he-fði í húsinu út frá elding-
unni, en hún hefði getað or-
sakað skammhiaup í háspennu
lfn.u.
íbúðarhúsið að Brúsholti, er
hlaðið úr vikursteini, ein hæð
með steyptri plötu og allhátt
ris, en þar í voru fjögur her-
bergi og skilrúm öll úr tré.
Húsið er um tíu ára ga-malt.
Heimilisfól'kið eru hjónin með
tvö börn og göm-ul kona, en
hún varð fyrst vör við íkvikn-
unin-a. Fólkið var allt flutt að
Múl-astöðum, sem er næsti
bær. Þegar Sigurður bóndi var
að rey-na að bjarga búshlu-tum
úr eldinum, veiktist h-ann af
reylkeitrun og missti meðvit-
und, en var búinn að ná sér í
d-ag.
Ekki verður búandi að Brús-
holti fyrst um sinn, en hafizt
var handa strax í dag við við-
gerðir á húsinu.
Símalínan milli Brúsholts og
Steðja, liggur yfir dálitla hœð
og þar mun cldin-gunni hafa
sle-gið niður. Símtækið á
Steðja eyðilagðist við hö-ggið.
Blaðið náði tali aí Ársæli
Ma-gnú'ssyni, símaverkfræðingi
o-g sagði hann, að fjórir síma-
sta-urar • milii þessara bæja
hefðu brotnað, eldingin hefði
klofið þá su-ndur. — Yfirleitt
eru eldingavarar á línunum,
sagði Ársæll, — en þeir duga
skammt. þegar höggið er
svona mikið.
Búið er að skipta um þrjú
símatæki, en grunur leikur á,
að fleiri hafi skemmzt við
þetta. Ársæll kvað smáviðgerð-
ir hafa farið fram í dag, en á
morgun færi vinnuflokkur til
að skipta Um stauran-a, sem
brotnuðu.
Hugheilar þakkir færi ég öllum þeim, skyldmennum
og vinum, er með heimsóknum, gjöfum og skeytum,
gerðu mér sjötugsafmælið ógleymanlegt.
Bið ykkur öllum blessunar guðs.
Ólafur Jónsson, Tungufelli.
Maðurinn minn, fa81r og tengdafaSir,
Sigurður Ólafsson,
Vesturgötu 54 A,
andaöist þann 27. október.
GuSrún Árnadóttir,
Ólafur SigurSsson,
Erla G. Einarsdóttir.
Eyrún Grímsdóttir
frá SySri.Reykjum
lézt sunnudaginn 26. október. JarSsetf verður frá Dó-mkirkjunni laug-
ardaginn 1. nóvember, ki. 10.30 árdegis.
Vandamenn
Innilegar þakkir fyrir auSsýnda samúð við andiát og jarSarför,
Elínar P. Blöndal.
Börn, tengdabörn og barnabörn.
Þökkum innilega auSsýnda samúð og vinsemd við fráfall og útför,
Skúla Guðmundssonar
alþingismanns.
Jósefín-a Heigadótfir
og aðstandendur.