Tíminn - 31.10.1969, Blaðsíða 7

FÖSTUDAGUK 31. október 1969.
TIMINN
7
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ristjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs.
ingastjóri: SteimgrimuT Gíslason. Ritstjórnarskrifstofur i Eddu-
húsinu, simax 18300—18306. Skrifstofur Bankastræti 7 —
Afgreiðslusími: 12323. Auglýslngasími: 19523. Aðrar skrifstofur
sími 18300. Áskriftargjald kr. 165.00 á mánuði, mnanlands —
f lausasölu kr. 10.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h. f.
Ráðgjafar- ogrannsókn
arstofnun skólamála
Þrír þingmenn Framsóknarflokksins í efri deild, Einar
Ágústsson, Fáll Þorsteinsson og Ólafur Jóhannesson, hafa
nýlega lagt fram frumvarp um ráögjafar- og rannsóknar-
stofnun skólamála. Samkvæmt því skal verkefni slíkrar
stofnunar vera:
a) aö vera ráðgjafi kennara, fræðsluyfirvalda, foreldra
og nemenda í skólum bama- og gagnfræðastigsins um til-
högun náms og námsmat, náms- og starfsval nemenda,
einstaklingsrannsóknir á afbrigðilegum nemendum ásamt
ráðgjöf við val nemenda til sérkennslu, svo og sálfræði-
leg meðferð nemenda með skerta geðheilsu;
b) að framkvæma stöðugar rannsóknir á því, hversu
námsefni skólanna, kennsluaðferðir, próftilhögun, náms-
bækur, skólaskyldualdur nemenda, skólabyggingar o. fl.
samrýmist aðkallandi þörf þjóðlífsins og á hvem hátt því
verði við komið, að allir fái sem jafnasta aðstöðu til náms,
hvar sem þeir búa á landinu. Á grundvelli þessara rann-
sókna skal stofnunin gera tíUögur um nauðsynlegar breyt-
ingar.
í greinargerð frumvarpsins er verkefni stofnunarinnar
nánara rakið og sýnt fram á, hve mikil nauðsyn sé að
auka leiðbeiningar um tilhögun náms og námsmat,
jafnhliða stöðugum rannsóknum á starfsháttum skólanna.
Undir þetta heyri m. a. sálfræðileg meðferð þeirra nem-
enda, sem hafa skerta geðheilsu. Þá er lögð áherzla á,
að allir hafi sem jafnasta aðstöðu tíl náms, án tillits til
búsetu.
Um kostnaðarhlið málsins segir svo í greinargerðinni:
„Um kostnað þann, sem af frumvarpi þessu leiðir, ef
að lögum verður, er það að segja, að það er álit margra
skólamanna, sem flutningsmenn hafa rætt við um þetta
mál, að hann muni að verulegu leyti fást uppi borinn af
bættu fyrirkomulagi kennslumálanna. Það er líka dýrt að
þurfa að láta nemendur sitja eftir, læra sama námsefnið
tvisvar eða jafnvel enn oftar. Dýrast af öllu er þó kennsla,
sem ekki kemur þjóðfélaginu og nemendunum að fullum
notum. Ýmsir hafa gengið svo langt að segja, að betra
væri að fella niður sumar þær greinar, sem nú eru kennd-
ar, fremur en vanta þann hlekk í nútíma skólakerfi, sem
stofnun sú, er hér um ræðir, þarf að vera.“
Frumvarpið var tíl 1. umræðu síðastl. mánudag og var
því vel tekið af menntamálaráðherra. Þess ber því að
vænta, að það nái að ganga fram á þessu þingi, enda er
orðið aðkallandi, að slík stofnun rísi á fót.
Dýr ríkisstjóm
Samkvæmt upplýsingum, sem voru birtar á nýloknu
þingi Verkamannasambands íslands, munu tapast hér-
lendis rúmlega ein milljón vinnudaga á árinu 1968 og
1969 vegna skráðs atvinnuleysis og verkfalla. Samanlagt
nemur þetta vinnutap fyrir þjóðarbúið mörgum hundruð-
um milljóna króna.
Ekkert af þessu vinnutapi — eða nær ekkert — hefði
þurft að verða, ef ríkisstjómin hefði farið skynsamlega
að ráði sínu. Höfuð orsök þessa mikla vinnutaps er
annars vegar tómlæti og aðgerðarleysi í atvinnumálum,
en hins vegar þrjózka og óbilgimi í kjaramálum.
Þetta sannar það vissulega, að bað er dýrt að búa við
athafnalitla og ósanngjama ríkisstjóra. Þ.Þ.
Grein úr „Time":
Andúð á Bandaríkjamönnum fer
mjög vaxandi í Suður-Vietnam
Almenningur æskir þess, að stríðinu Ijúki sem fyrst
VIETNAMAR gengust ekki
fyrir kröfugönigum né saimkom
um i Suour-Vietnam samhliða
andmæiunum í Bandaríkjun-
um um daginn. Hefði sá hátt-
ur hins vegar verið upp tek-
ínn, hefði fjöldi þátttakenda
kunnað að reynast furðulega
mikill, ekki einungis til þess
að gefa stríðsþreytuna ti'l
kynna heldur einnig tii þess
að herða á öilum þessum
Bandarikjamönnum að vinda
sem bráðastan bug að því að
tooma sér á burt úr landinu.
Andúð á Bandaríkjamönnum
eykst mjög greinilega í Viet-
nam, og verður það að teljasit
eðlilegt og óhjákvæmilegt,
þar sem hálfri millión Banda-
ríkjamanna er demgt niður
meðal seytján milljóna þjóð-
ar.
Andúð á Bandaríkjamönn-
um er með sérstökum, undar-
legum en skiljanlegum hætti.
Vietnamar eru í senn þalkfclátir
fyrir og andvígir nœrveru
Bandiaríkjamannanna, sem hef
ur reynt alveg óskaplega á
þeirra viðkvæmu þjóðfélags-
oyggingu. Þeir óska þess, að
hinir alls staðar aálægt Banda
ríkjamenn hverfi heim, — en
ekki fyrri en Suður-Vietnam
er betur á vegi statt, — stend-
ur traustari fótum —, en nú
er. Þeim kann að þykjia Banda-
ríkjamenn angrandi og þreyt-
andi yfirleitt, en teldu þá eiigi
að síður vera að flýja af hólmi
ef þeir hylfu á braut of skjót-
Lega og skyldu Suður-Vietnam
eftir án þess að framtíð þess
væri borgið.
Nguyen Cao Ky varaforseti
vék að þessari tvfbentu að-
stöðu fyrir rúmu ári þegar
hann sagði: „Vilji Bandaríkja-
menn hverfa á braut, geta þeir
gert það. Við viljum ekki aðra
en þá, sem vilja vera.“ Niguyen
Van Thieu forseti, sem stund-
um reynir að notfæra sér and-
úð Vietnama á Bandaríkja-
mönnum til þess að auka vin-
sældir sínar, kotn einnig inn á
beltta rétt eftir miðjan októ-
oer þegar hann sagði. „Ég bið
Bandaríkjamenn efcki að vera
hér um kyrrt í hundrað ár. Ég
bið Bandarfkjamenn um það
sitt, að hafa kjark og glögg-
skyiggni til að vera hér um
lcyirt unz við þjóðernissinnar
erum nægilega öflugir orðnir
hernaðarlega, efnahagslega oig
’ stjóramáliim.“
ANDÚÐIN á Bandarfkja-
mönnum kemur gleggst fram í
Saigon. Bandarískir og viet-
namskir hermenn sikiptast á
hverju kvöldi á svívirðin'gum
og DÚstrum meðfram hinum
ílæstu götum borgarinnar eins
og Tu Do og Hai Ba Trung, —
og tilefnið er oft hylli bar-
stúlkna. Það gerðist snemma
ofctóber í slíkurn átökum á
einni kránni, a@ majór í viet-
namska riddaraliðinu hjó hendi
af bandarískum herlögreglu-
manni með saxi. f júní hröð-
aðu tveir bandarískir herlög-
reglumenn sér inn í vímveit-
mgakré eina vegna kvartana
KY, varaforseti S-Vietnam.
um að drufckiim bandarískur
hermaður væri þar tíl trafala,
en Nguyen Viet Can herforingi
sfcaut báða til bana, en hann
er ■ yfirmaður filugsv eitarinnar,
sem gætir hallar Thieus for-
seta. Herforiniginn var efcki á-
kærður.
.JKúrefcar" Saigon, ungu
riibbaldarnir, sem geysast hvar-
vetna um borgina á Hondum,
eru orðnir svo illvigir í brígsl-
um sínum, að fáar heiðvirðar
fconur dirfast að láta sjá sig á
fierli með erlendum mönnum,
sízt Bandarlkjamönnum. „Tíu-
dala-kaup“ og „Salem-sam-
þyfcbt“ eru meðal uppáhalds á-
varpa „kúrekanna", og eiga að
gefa tii kynna, að konam hafi
selt sig fjrir peninga eða vindl
imga. í blöðum í Vietnam er
fullt af sögum af vietnamskum
bonum ,sam lifað hafi í ham-
ingjusömu hjónabandi, en lát-
ið ginnast af dollurum og fél-
aigsskap Bandaríkjamanna til
þess að yfirgefa eiginmenn
sáoa.
Aðrar og miMn fáránlegri
sögur berast frá manni til
manns. 'Sumir ómenntaðir Viet
namar bafa til dæmis fyrir
satt, að bandarískir hermenn
úitbreiði sýiki, sem valdi hæg-
fara rýrnun getnaðarlimsins.
Bandaríkjamenn eiga að vera
ónæmir sjálfir vegna meðala-
notkunar og bólusetningar.
GAGNRÝNI hinnar fransk-
menntuðu yfirstéttar, sem marg
ir opinberir starfsmenn og
menntamenn teljast til, beinist
að öðrum og hærri sviðum.
Hún sakar Bandaríkjamenn
um að vaída tjóni á menning-
unni f Vietnam. „Við teljum
þjóð yfckar of unga og teljum
okkur geta fátt af ykkur lært
utan svonefnda nútíma þró-
un,“ segir til dæmis einn
mennitamaðurinn. „Við líkjum
yfckur gjarnan við vélar, sem
engin djúp hugsun liggur á
Dak við. Annar menntamaður
hefur sagt: „Bandaríkjamenn
eiga enga menningu, nema þá
að biór'' og brjóstastærð telj-
ist til mennimgar.“
í samkvæmislífí Saigon-borg
ar og við kvöldverðarborð hjá
efri miðstéttunum, er „gaurs-
nÁttur‘' Bandiarífcjamannsins al
gengt umræðuefni, — en hann
geitur átt við ýmisi'egt, eða allt
frá því, hivemig bamdarískir
hermenn aka sínum stóru vöru
biílum eftir götum Saigon og
að hinu, —sem fullyrt er, að
einn embættismaður í banda-
ríska sendiráðinu tali við
Thieu forseta eins og hann
væri „vikadrengur". Banda-
ríkjamiönnum er kennt um að
þeir hafi eyðiiagt Saigon-borg,
sem eitt sinn hafi verið fögur
(„Hvers vegna höggva þeir öll
trén?“) og geri Vietnam allt
að risavöxnum ruslahaug. Þó
að slíkar orðræður hafi lengi
verið í tíaku meðal menntaðs
fólks í Vietnam, geta þær að
mikJu leyti verið af þeim rót-
um runnar, að einhverjir Viet-
namar vilji staðfesta andúð
sína á Bandaríkjamönnum ef
tdl þess komi, að kommúnistar
taki við völdum.
SAGA Vietnam veldur því,
að andúð á Bandaríkjamönn-
um var fiyrirsjáanleg. Stolt
Vietnama og þjóðrækni er
mótuð og hert í margendur-
tefcnum styrjöldum, fyrst við
Kínverja og síðar við Frakka.
Vietnamar fylgdu kenningum
Konfuciusar, einangruðu sig
og forðuðust vestræna menn-
ingu og tæfcni allt fram að því,
að Frabkar réðust inn í Indó-
Kina upp úr 1850. Frakkar
áittu áköfu haftri að mæta eftir
að þeir komu til söigunnar,
hver uppreisnin gagn þeim
rak aðra unz að ósigri þeirra
kom við Dienbienphu árið
1954.
Nú eru Frakkar á braut fyr-
ir löngu sem valdhafar, en eft-
ir hafa orðið einstaklingar við
viðskipti, kennslu og opinbera
þjónustu, og Frafckar eru nú
greinilega í miklu meiri met-
um en Bandaríkjamenn. Menn
ingartengslin eru enn tiltölu-
lega traust. Menntaðir Viet-
namar senda börn í miðskóla,
sem Frafckar starfrækja, og
próf frá frönskum háskólum
eru tekin fram yfir próf frá
bandarískutn háskólum. Enn
ber þess að gæta, að styrjöld-
in við Frabka olli efcki eins
mikilli upplausn og styrjöldin,
sem nú stendur yfir. Þegar
hún stóð sem hæzt voru ekki
nema 200 bús. franskir her-
menn í Vietnam öllu-og eyði-
leggingin var miklu minni.
ENGRI þjóð veitist auðvelt
að sætta sig við þá tilhugsun,
að hún eigi flest af sínum tim
anlegu gæðum. ásamt tilveru
sinni ,að þakka stríðandi her-
mönnum annarrar þjóðar,
ekki hvað sízt. þegar þeir sýna
oft og tíðum meiri andúð en
samúð. Bandarískir hermenn á
vígvöllunum eiga oft ómögu-
legt með að greina milli
„góðra" og „vondra“ Viet-
nama og leika þá oft afar illa
af beim sökum upp til hópa.
Fáir bandarískir hermenn eru
í Vietnam af bví að þeir hafi
óskað þess, og margir láta van
þóknun sína bitna á gestgjöf-
Framhald á bls. 10