Tíminn - 31.10.1969, Blaðsíða 8

8
TTMINN
FOSTUDAGUK 31. október 1969.
87STIS
36
«ðárjiafa, var ýimist leikisoppur
örlaganna eða sá, sem stjórnaði
rás vLðbarðatina. Hiaam kmm
Æram á sjónarsráðið, þegar larpdið
vax kntni'ð á heljarlþrom og blóð-
ugar óeirðir og uppiausn fylgdu
í kjölfar farabfaranna í Mansjúríu.
Vonieysi hafði gripið um sig með-
al iþjöðarinnar og keisaraihjánin,
einangruð í Tsarskoj e Selo, voru
ákafiega ábyrgðarfull vegna sonar
sins litla.
Eius og fyrr segir var Olga
stórhertogaynj a náinn heimdlis-
vinur í Aiexandershöil. Hún sagði:
„Ég heM þau hafi verið fegin, að
ég var ekkert að hnýsast í einka-
mái þeirra. Ég hatfði það fyrir
reglu að spyrja aldrei neins né
gefa óumlbeðin ráð, og þaðan af
síður skipti ég mér af einkaHfi
þeirra."
Satt að segja hafði ég wonað, að
stórhertagaynjan myndi taia um
Raspútín, en mér til nokkurrar
undrrmar var hún í fyrstu mjög
treg til þess.
„Raspútín ér orðinn aðalper-
sónan í sögu, sem heimurinn hef-
nr íyrir löngu fce'kið trúanlega.
Hivað sem ég kynni að segja tm
hann, ireurrdu menn annað hvort
láta sem vind um eyru þjóta eða
vdsa á bug sem tiTMningi. Allt sem
skrifað hefur verið um manninn,
er svo ýkt og skrumskæit. að það
er í raun og veru ógemingur fyr
ir fólk að greina staðreyndir frá
tiibúningi.“
En ég bélt ófram að þætfa um
þetta, og að lokum tókst mér að
sannfæra stórhertogaynjuna um,
að fjölskylda hennar ætti skilið
að hún sleppti ekki Raspútín
alveg í æviminningum sírrnm. Ég
benti henni á, að af öilum Rom-
anovunum, sem etftir lifðu, vœri
Ihún sú eina, sem hetfði umgeng-
izt keisarahjónin náið. Sbórher
togaynjan htasbaðí þolinmóð. Ég
sá, að þetta umræðuetfni var henni
mjög á móti skapi. Á hinn bóg-
inn fannst xnér við ekki geta
gengið alveg fram hjá Raspútín.
Að lokum sagði hún:
„Þú hefur sjálifeagt rétt fyrir
þér. Já, ég þekkti ekki aðeins
Nikka og Alikku alltotf vei til þess
að trúa Ijótum krviksögum, heldux
þekkti ég líka Siberíumanninn og
vfesi hve takmörkuð áhriif hans
■voru í höllinni. Margiar bækur haf a
verið skrifaðar um það sem gerð-
ist — en hversu margir þessara
höfur.da hötfðu uppilýsingar frá
fyrstn hendi? Ég man aðeins etft-
ir tveiitHir.“ Hún nefndi hvorugt
natfnið, en sagði, að allir hinir
hetfðo farið etftir almennum sögu-
sögnum, slúðursögum fná hirðum
ýmissia stórhertoga og því sem
skrafað var ytfir teibollunmn í við-
hafnarsbotfum St. Pétursíborgar og
Mosfevu. „Tökum til dætnis ævi-
minningar Paléologue, franska
amhassadorsins. Hann hrósaði sér
atf vináttu sinni við Misjen tfrænku
(Marfu Paivilovnu stórhertogatfirú,
eiginkonu Vladímírs stórtoeitoga).
Þær áreiðanlegu upplýsingar, sem
toann þóttist toafa um bróður minn
konu hans og Raspútín voru að
eins úrdráttur úr því, sem skrafað
var í viðbafnarsuofum St. Péturs-
borgar og l>á sérstakiega heima
hjá Mísjen frænku. Hann haifði
að vísu hitt Raspútín einu sinni
eða tvisrvar, en hann hafði aldrei
komið til Tsarskoje Selo nema við
hátíðleg tækitfæri, og opinberar á-
heyrair getfa ekki tiletfni til þess
að tala saman í trúnaði. En Paléo-
Ian Vorres
' iogue þóttist vrta aílt manna bezt
; og lesendurnir tóku hann brúan-
; legan.“
| Ég hikaði, áður en ég bar tfram
! næstu spnrningu. „Hélzt þú ekki
i að Raspútín væri illur andi?"
Þetta var heldur klaufalega orð
I að. Olga stárhertogayn ja varð reið
á svip. „Já, é borð við Mefistolfeles
geri ég ráð fyrir.“ sagði hún toæðn
islega.
„Þetta er sú mymd, sean al-
menoingur hefur í dag. Menn
hatfa geifið imyndunaraflinu laus
an tauminn og goðsögnin var þeg-
ar byrjuð að myndast um Raspú-
tín í lifanda MŒx. Ég veit, að það
sem ég segi mun líklega valda
þeim vonþrigðum, sam alltaf eru
sóLgreir í magnaðar hneykslissög
nr, ea ireór finnst kominn táni til
að rétt sé lýst áhritfum og stöðu
þessa manns. Nikki og Alikka
tölda hana með réttu vera — trú-
aðan bónda, sem hafði lækninga-
mátt Það var alls ekkert dular
tfollt við fund hans með keisara
ynjunnL Allt slfkt var tóm í-
myndun tfólks, sem hatfði aldrei
hitt Raspútín i höliinni. Einhver
sagði hann hafa verið startfsmann
við ihirðina. Ýmsir sögðu hann
vera munk eða prest. Hann hatfði
enga stöðu, hvorid við hirðinia né
innan kirkjunnar. Raspúttn var
hvorki eins áhrifamikill né eftir-
tektarverður og tfólk heldur, þeg-
ar tfrá er talinn hæfileiki hans til
að lækna. Hann var bara flakkari
í leit að guði.“
Það voni margir slikir rnenn í
Rússlandi fyrr á tímum. Þeir
flökkuðu miÚi klaustra og þorpa,
veittu mönnum ráðleggingar og
huggun, læknuðu stundum sjúia
og lifð á betli. Rússreeska kirkj
an leit á þetta flakk heldur ó-
miMum augum, þar sem otft. lék
grunur á um villutrú. Þeir áttu á
hættu að verða fangelsaðir, e£
þeir voru staðnir að þvj að prédika
ytfir fólki. Sarnt var ekki með
réttu unnt að segja, að Raspútín
væri þess konar flakkari. Enginn
þeirra átti fjölskyldu eða heimili.
Raspútin átti konu, þrjú börn og
kofa í Pokrovskoje og stórher-
togaytijan sagði, að hann hefði
aldirei gleymt tfjölskyMn sinni á
öllu sinu tflakki. Honum þótti
mjög vænt rem þau öll.
Ekekrt er vitað um afa Raspú-
tíns. Efim, faðir hans, settist að
í siberísku þorpi á leiðinni til
Tobolsk. Þarna í Pokrovskoje var
þetta fólk kallað „aðkomufólk."
Nafnið ,.Raspútín“ var wppnefni.
Það hefur bvenns konar merkingu:
flakkari og saurlííisseggur. Hann
kaus að halda nafninu eftir aftur-
hvarf sitt sem ireerki trm auð-
mýkt.
Hans heyrðist fyrst getið í St.
Pétursborg árið 1904. Hinn heil
agi Jón aif Kronstadt hitti hann
og varð djúpt snortinn af iðrun
hans. Raspútín gerði enga tilraun
til þess að leyna flekkaðri fortíð
sinni. Jón bafði séð hann biðjast
fyrir og viar sannfærðrer um ein-
lægni hans. Tvær systur, Anasta-
sía hertogafrú af L&uchtenberg og
Militza, tófcu á móti Síberíumann
irerem í höllum sínum. Aliir. seir
hitbu baren, voru sarmtfærðir um.
að hann væri „guðsireaður.“ Þráit
fyrir afflt það, sem gerðist í St.
Pétursborg, dvaidi Raspútin þar
ekki leregi. Hann fór brátt aftur
í eina af pílagrímsiferðum sínum. i
í jnM 1906 skráði keisarinn frá-
sögn af fyrsta fundi þeirra í
klaustri einu í grerend við Perer-
hotf. Setnmgin í da#>ók Nikulés
ar endar á upphrópunarmerki.
Raspútín var boðaðrer til hallar-
innar í fyrsta skipti í októbsr
1906. „Hann kom klukkan hálf
sjö um bvöídið, hann hitti börnin
og talaði við okkur til klukfcan
kortér ytfir sjö,“ átritfaði Niku-
lás í dagbók síaa.
Um þetfta leyti voru óljós-
ar sögusagnir á kreiki wm Raspú-
tin eins og stórbertogaynjan
frétti síðar.
„Það verður að hafa í huga, að
Nikki og Alikka vissu vel um for
tíð Raspútíns. Það er atrangt að
álita, að þau hafi talið hann
dýrlireg sem ekkert illt gæti gert.'
Ég endurtek — og ég hef rétt til
að segja það — að hvorugt þeirra
hafi látið blekkjast af Raspútín
eða gert sér rangar hugmyndir
wm hann. Það versta var að al-
menningur vissi ekki hið sanna í
málinu og stöðu sinnar vegna
gátu hvorki Nikki né Alikka bar-
izt gegn óhróðrinum, sem var
dreift. Nú skulum við athuga mál-
ið nánar. í fyrsta lagi trúðu marg
ar þúsundir almúgamanna á bæn-
ir þessa manns og lækningamátt.
Síðati voru það biskuparnir og
erkibiskuparnir. Aðallinn, sem
ailtaf þyrsti eftir einhrverju nýju
fylgdi á eftir. Loks viðurkenndi
einn frænda ökkar Siberíumanninn
og kynnti hann fyrir bióður mín
um og bonu hans. Og hvenær gerð-
ist það? Árið 1906, þegax misk-
unnarlaus sannleikurinn urn
heilsu bróðursonar míns litla olli
þeim endalausu áhyggjum. Ég las
eirehvers staðar, að Anna
Virubova, hirðmær keisaraynjunn
ar, hefði smyglað Raspútín inre i
höllina og vonazt til að geta auk
ið áhrif sín með því.. Þetta er
tóm vitleysa. Anna Viruibova hafði
aldrei nein áhritf. Alikka sagði
mér oít, að hún vorkenndi „þe.ss-
ari veslings Önnu.“ Hún var alveg
ómöguleg, barnaleg svo jaðraði
við bjáltfaskap og féfek oft móður-
sýkisköst. Hún leitaði mjög
stuðnings bjá Raspútín, en það
var ekki ‘hún, sem þenti Alikku á
hann.
„Það er alveg satt, að þegar
Raspútín hafði komið til hallar-
innar nokkrum sinnum, komust á
kreik rnjög ýktar sögusagnir um
áhrif hans við hirðina og það
varð til þess, að ýmsir reyndu að
hafa not af honum sjáifum sér
til framdrlátar. Menn þyrptust um
Raspútín og báðu hann að hjálpa
sér. Bænaskjölunum rigndi ytfir
hann og gjöfunum var hrúgað á
er föstudagur 31. nóv.
— Quintinus
Tungl í hásreðri kl. 5.59.
HEILSU GÆZLA
BILANASÍMI Rafmagnsveitu Reykja
vfkor á skrifstofutíma er 18222
Nætur og helgidagavarzla 18230.
HITAVEITUBILANIR tilkynnist I
síma 15359.
Skolphreinsun allan sólarhringinn.
Svarað f sírera 81617 og 33744.
SLÖKKVILIÐIÐ og sjúkrabifretSir —
Sfmi 11100.
SJÚKRABIFREIÐ f HafnarfirSi I
síma 51336.
SLYSAVARÐSTOFAN í Borgarspftal
anum er opin allan sólarhrlnginn.
Aðeins móttaka slasaðra. Síml
81212.
NÆTURVARZLAN í Stórholti er op-
in frá mánudegi til föstudags
M. 21 á kvöldin til kl. 9 á morgn
ana. Laugardaga og helgidaga frá
Id. 16 á daginn til kl. 10 á morgn
ana.
KVÖLD- og helgidagavarzla iækna
hefst hvern virkan dag kl. 17 og
stendur tll kl. 8 að morgni, um
helgar frá kl. 13 á laugardögum.
f neySartHfeHum (ef ekki naest til
Ireimiiislæknis) er tekiS á móti
vitjanabeiSnum á slerifstofu laekna
félaganrea f sfma 11510 frá kl.
8—17 alla virka daga, nema laug
ardaga.
LÆKNAVAKT í HAFNARFI/íÐI og
GarSahreppi. Upplýslngar f lög-
regluvarSstofunrri, síml 50131 og
siökkvistöðinni, sími 51100.
KÓPAVOGSAPÓTEK opiS virka c»>ga
frá Id. 9—19, laugard. frá kl. 9—14
heiga daga frá Id. 13—15.
BLÓÐBANKtNN tekur á njóti blóS
gjöfum daglega Id. 2—4Í
Næturvörzlu Apóteka í Reykjavík
vikuraa 25. oibt.—31. ofct- anreast
Holts Apótek og Laugawegs-Apótek
Næturvörzlu í Keiflavik 25. og 26.
okt. annast Arnbjörn Ólafsson.
Nœhirvörzlre í Keflavík 31. 10 arere
ast Greðjón Klemenssoai.
HJÓNABAND______________________
Á morgun laagardagiim L nór.
verða gefrn saman í hjónaband af
séra Árelíusi Níelssyni nngfrú
Erla Höskuldsdóttir og Tryggvi
Kristvinsson aðstoðaiyfirlögreglu-
þjónn. Heimili þeirra verður að
Hringbraut 79 Keflavík.
FLUGÁÆTL ANIR
Flugfélag íslands h. f.
Millilandaflug.
Gullfaxi fór til Galsg. og Kaup
mannahafnar kl. 08.30 í morgun.
Væntanlegur aftur til Keflavíkur
kl. 18.15 í kvöld.
Inuanlandsflug.
í dag er áætla'ð að fljúga til Ak-
ureyrar (2 ferðir) til Húsavík
ur, Vestmaniiaeyja, ísafjarðar,
Hornafjarðar og E-gilsstaða.
Á morgun er áætla'ð að fljúga til
Aibrereyrar (2 ferðir) Vestmarena
eyja, Isafjarðar, Patreksfjarðar,
Egilsstaða og Sauðárkróks.
Loftleiðir h. f.
Leifur Eiríksson cr væntanlegur
firá NY kl. 1000. Fer til Luxem-
borgar kl. 11.00. Er væntanlegur
til baka frá Luxemborg kl. 01.45
Félga anstfirzkra kvenna:
Basar félagsins verður laugar-
dagion 1. nóv. M. 2 að Hallveigar
stöðum. Þeir sem vilja styrkja bas
arinn, vinsamlega bomi gjöfum til:
Guðb.iargar, Nesvegi 50, Önnu
Ferjuvogi 17, Laufeyjar, Álfheim-
rem 70, Fanneyjar Bragagötu 22,
Valborgar, Langagerði 22, Hall-
dóra Melabraut 44, Seltjarnarnesi
Sigríðar, Básenda 14, Hermínu,
Njálsgötu 87 og Verzlunarinnar
Fer til NY hl. 02.45.
FÉLAGSLÍF
Árnesingafélagið í Reykjjavík hcld
nr spilakvöld í daresal Hermaims
Ragnars n. k. laugardag M. 21-
ólí.'l
Kveufélag Hálcigssóknar
heldiur skemmtifund í Sjómanna
skólanum þriðjudagitm 4. nóv.
M. 8.30. Spitað verður féiagsvist.
Stjórnin.
Sunnukonur, HafnarfirfR.
Munið fundinn 4. nóv. í Alþýðrehús
inu. Konur úr Kvenfélagi Kópa
vogs koma í heimsókn. Margt til
skemmtunar. Munið breyttan fuud
arstað. Stjórnin.
Kvenfélag Laugarnessóknar.
Fundur verður haldinn í fundar
sal kirkjunnar, mánudaginn 3. nóv.
kl. 8.30. Til skemmtuar tízku-
sýning o. fl.
Kvennanefnd Barðstrcndinga-
félagsins.
Basar verður að Hverfisgötu 44,
föstudaginn 31. okt. kl. 2 e. h.
Frá Styrktarfélagi Lamaðra og
fatlaðra, kvennadeild.
Félagskouur og aðrir velumiarar
félagsins . Árlegur bazar félags
ios verður laugardaginn 29. nóv.
FöndurkvöM vikulega á flinmtu
dögum að Háaleitisbraut 13.
Höfn Vesturgötu 12.
Kvennadeild Flugbjörgunai-sveit
arinnar,
befur katffisölu sunnudaginn 2.
nóv. að Hótel Lotftleiðrem. Velunn
arar sem gefa_ vildu kökur hafi
samband við Ástu í síma 32060
Auði síma 37392.
Kvenfélag Laugarnessóknar.
Bazar, laugard. 1. nóv. í Laugar
nesskólanum. Félagskonur og aðr-
ir velunnarar félagsins eru be'ðnir
að koma munrem í kirkjukjallarann
fimmtudaginn M. 8.30 e'ða föstu
dag milli M. 3 og kl. 5. Félagskon
ur munið eftir kökunum.
BRÉFASKIPTI
Z. Predki
Kollataja 3/8,
Lublin,
Poland.
Pólverji óskar eftir bréfaskiptum
við fslendinga, áhugamál hans eru
frímerki og mýnt o. fl.
I
Nicholas Gould
Oose Cottage,
Maiía Road Nutbourne,
Chichester,
Sussex,
England. Óskar eftir bréfaskiptum
við íslendinga-
Lárétt: 1 Mannsnafn 5 Spýja 7
Eiturloft 9 Grænmeti 11 Ónefnd
ur 12 Gylta 13 Fljót 15 Kyn 16
Tímabils 18 Fliss.
Krossgáta
Nr. 414
Lóðrétt: 1 Verðmæti 2 Fu
3 Fæði 4 Dreif 6 Boginn
Elska 10 Kærleikur 14 Ve
færi 15 Ofsaleg 17 Slá.
Ráðning á gátu nr. 413.
Lárétt: 1 Dældir 5 Ári
Agn 9 111 11 UÚ 12 Áa
Glæ 15 Bið 16 Flá 18 S1
ar.
Lóðrétt: 1 Drauga 2 L
3 Dr 4 III. 6 Glaður 8 G
10 Lái 14 Æft 15 Bál
Ló-