Vísir - 12.10.1979, Blaðsíða 23

vtsm
Föstudagur 12. október 1979
Fyrrum borgarstjóri 1 Guatemalaborg, Manuel Colom Argueta, sem
var myrtur 22. mars sl. Þegar útför hans var gerð, flykktust þúsundir
borgarbúa út á götur til að kveðja hann hinstu kveðju. Gert hafði verið
ráð fyrir að hann yrði i framboði til varaforsetaembættis 1982.
Mðtmæla mannrétt-
indabrotum í Sovét-
ríkjunum 09 Guatemala
Islandsdeild alþjóðasamtak-
anna Amnesty International tek-
ur um þessar mundir þátt i
tveimur alþjóölegum herferðum
samtakanna gegn mannréttinda-
brotum, annars vegar i Mið-Am-
erikurikinu Guatemala, hins veg-
ar i Sovétrikjunum.
Opið bréf til Leonids Brezh-
nevs, forseta og aðalritara
kommúnistaflokksins, markar
upphaf baráttunnar gegn mann-
réttindabrotum i Sovétrikjunum.
baö er birt á vegum Amnesty In-
ternational um allan heim.
1 bréfinu er mælst til þess að
öllum samviskuföngum f Sovét-
rlkjunum veröi veitt frelsi skil-
yröislaust og aö bundinn veröi
endir á misnotkun geölækninga I
pólitískum tilgangi.
i tilefni herferöarinnar gegn
mannréttindabrotum i Guate-
mala hefur veriö birt skýrsla yfir
ýmiss konar brot, sem áttu sér
stað þar á timabilinu 29. mal 1978
til sama tlma I ár. Skýrslan nefn-
útvarp
sjónvarp
Dagskráin
i fylgiritinu
(Jtvarps- og sjónvarpsdagskrá
föstudagsins er I fylgiriti VIsis
um efni rlkisfjölmiðlanna eins
og venja er á föstudögum.
Aöra daga geta menn gengið
að dagskránni á þessari slðu.
ist „Mannréttindaáriö I Guate-
mala. Dagatal ofbeldis”.
Fyrri timasetningin er miöuö
við atburö, sem geröist I bæ ein-
um I noröurhluta landsins, er
stjórnarhermenn stráfelldu rúm-
lega hundrað Indlana, sem þang-
aö komu til þess aö leita réttar
sins friösamlega út af landar-
eignum.
Fjöldamoröin uröu tilefni blóö-
ugra átaka og grimmilegri kúg-
unar, en áöur getur um I sögu
Guatemala, sem hefur þó lengi
veriö blóöug. Alræmdar eru svo-
ne&idar dauöasveitir, sem þar
vaöa uppi, en taliö er aö þær hafi
orðiö um tuttugu þúsund mannrs
aö bana á áratugnum 1966 - 76.
Mótmælabréf
Islandsdeild Amnesty Intemat-
ional mun snúa sér til ýmissa
samtaka og stéttarfélaga meö til-
mæli um aöstoö viö skriftir mót-
mælabf'éfa til yfirvalda I löndun-
um tveimur, auk þess sem félag-
ar deildarinnar munu taka þátt i
því starfi.
Alþjóöasamtökin Amnesty In-
ternational hafa nú sérstakar
landsdeildir I 38 löndum, ai I 39
löndum eru starfandi samtals
2.283 starfshópar, sem vinna aö
þvi aö fá látna lausa og bætta
meðferð samviskufanga vlös veg-
ar um heim. Auk þess vinna þús-
undir manna aö samræmdum
mótmælum gegn pyntingum og
dauöarefsingu um allan heim og
vakin er athygli á mannréttinda-
brotum I einstökum löndum.
Islandsdeildin vinnur meðal
annars aö málefnum fimm fanga,
frá Argentínu, Júgóslavlu, Sovét-
rlkjunum, Taiwan og Zimbabwe
Rhodeáiu. Deildin hefur aðsetur i
Hafnarstræti 15.
27
Hauslmól Taflfélags Reykjavfkur:
HðBD BAR-
Jóhann örn
Sigur jónsson
skrifar
ATTA UM TITILINN
Skákþáttur Visis.
Eftir 7 umferöir á haustmóti
Taflfélags Reykjavlkur, er
staðan þessi:
A-riöill
í öðrum riölum er staða efstu
manna þessi:
B-riöill:
1. BjörnArnason 6v.af6
mög.
2. -3. Helgi Samúelsson
RóbertHarðarson 4 v.
C-riöill:
1. HrafnLoftsson 5v. af 6
mög.
2. -3. Eirikur Björnsson
Vigfús Vigfússon 4 1/2 v.
Allt Utlit er fyrir haröa bar-
áttu um titilinn „Skákmeistari
T.R”. Fimm keppendur koma
einna helst til greina, Ásgeir,
Björn Þorsteinsson, Július,
Sævar og Stefán. Sævar á titil-
inn aö verja frá fyrra ári, og
mætir Birni Þorsteinssyni og
Ásgeiri I tveim slöustu umferö-
unum.
Guömundur Agústsson lætur
sig ekki muna um aö bæta á sig
einu mótinu enn, þó hann tefli
mest núoröið 10 og 15 minútna
skákir. Þaö getur verið erfitt aö
skipta yfir í langar kappskákir
frá hraðskákunum, og þetta
hefur komiö niöur á vinninga-
tölu Guðmundar. Eftirfarandi
skákir eru báöar frá hendi Guö-
mikilvægt tempo, og biskupinn
á c8 er hálfgert vandræöabarn.
4.. exd5 er venjulega fram-
haldið.)
5. Rg-f3 Rc6
(Betra er 5...cxd4 6. Bc4 Dd6
7. 0-0 Rf6 8. Rb3 Rc6 9. Hel a6
Averbach: Stahlberg, Zurich
1953.)
6. Bc4 Dd6?
(6.... Dd8 var hrein nauösyn,
en Guömundur viröist rugla
saman afbrigöum.)
7. Re4!
(Vinnur peö meö yfirburöa-
tafli.)
Hvitur: Guömundur AgUstsson
Svartur: Bragi Björnsson
Hollenskvörn.
1. Rf3 f5
2. e4 fxe4
3. Rg5 Rf6
4. d3 exd3?
(Gefur hvitum kost á heiftar-
legrisókn. 4...e5eða 4...d5þykja
bestu svarleikir svarts.)
5. Bxd3 d5
6. Rxh7' Dd6
(Ef 6... Rxh7 7. Dh5+ meö vinn-
ingsstöðu.)
7. Bg6+ Kd8
8. Rg5 De5+
9. Kfl Be6
/ s. 3 V 5 L ? 8 9 /0 II n. 'JÍNNÍ/U.AK
/• STSFArJ /IC/ m '/z / / 1 0 3 /z *■ 2 /3
2. .SÆV/1<C /3JWCA/W SCaJ 3 0 •u 1 1 / /
3. /3>JCKaJ StOiVFJC/sJ SSÓi/V 0 / r~? r— 0 1 i 0 / <?
H- -fiOKSTEI/AjAj 0 •h / (■■■■■ w 0 0 1 / 3 '/-2.
5. QliDMUtJCnJF WGz/'irs 0 0 / O 0 0 t T / 3.
b- JO HAAÍaJ 7» 'JcaJ<>S.Ca/ 0 0 0 0 O 0 1 i
?. Julíus fæ/£>jcaJs>soa/ 7 CJ / 0 / 3 t 3 /3.
8. fefJACri /3JcFJaJSSoaJ 0 / 0 D 0 0 / f a a.
9- aToRsi -pORSTiT /aJ SS / 1 / & 0 3 f 3 B
/0- ÁSJEIÍZ ý* ARaJASCaJ 0 / 1 / / 1 D 3 f / ö.
//. RELNE'b, /c T JcA/áSSOA/ 0 1 0 1 0 1 ö 3 /-/ 8
12. -þúR l R Oi.ARSS.OA/ 1 0 0 0 0 / & 2 T / /3.
7. .!.. Dd8
8. dxc5 Dxdl+
9. Kxdl f5
(Ef 9..Rf6 10. Rxf6+ gxf6 11.
Be3.) ,
10. Re-g5 Rd8
(Eöa 10...Bxc5 11. Rxe6 Bxe6
mundar, og hér skiptast á skin 11. Hel Bd7
og skúrir. 12. Bxe6 Rxe6
13. Rxe6 Bxe6
Hvitur: Sævar Bjarnason 14. Hxe6+ Be7
Svartur: Guömundur Agústsson 15. Bg5 Kf7
Frönsk vörn. 16. He5 Rf6
17. c3 Hh-e8
1. e4 e6 18. Kc2 Ha-c8
2. d4 d5 19. Ha-el Bxc5
3. Rd2 c5 20. Bxf6 Gefiö.
4. exd5 Dxd5
£4 » i I
ttt t t
iL4.fi,
a* a
SSi íii
SÖA# J? 5
(Þessi leikurhefur aldrei fundið
náö fyrir augum byrjunarsér-
fræöinga, enda vinnur hvitur
Stutt gaman skemmtilegt, þó
ennþá styttra sé þaö i seinni
skákinni.
10. Bf4! Dxb2
11. Rxe6+ Kd7
12. Dd4 og hvitur vann.
Jóhann örn Sigurjónsson
HANNES ENN A FERB
Oft hefur verið minnst á
áráttu félagsfræðinga til að
setja á bók sjálfsagða hluti um
tilveruna. Slikt gerir út af fyrir
sig ekkert til. Eins mætti hugsa
sér stjarnspekinga, sem reglu-
bundið létu ganga á prent upp-
lýsingar um að sólin væri að
jafnaði væntanleg upp á himin-
hvolfið i morgunsárið. Jarð-
fræðingar mættu gjarna gefa út
bækur um þá tilhneigingu vatns
að renna niður I móti. En slikar
bækur á ekki aö skylda aöra en
þá sjálfa til að lesa, hvað þá að
halda uppi dýrum starfskröft-
um við aö útskýra þessi sann-
indi. Þó er það saklaust hjá hinu
þegar sllku er haldið að óhörön-
uðu fólki sem er að afla sér
prófs og getur ekki undan
þvættingnum vikfst. Verstur er
þó sá heimskulegi áróður sem
ofinn er I þessi „fræöi” og „vls-
indi”, ekki sist sá sem á rót I
marxisma eöa annarri úr sér
genginni fornspeki.
Fyrir allnokkru skrifaði
Hannes H. Gissurarson sagn-
fræðingur um nokkur rit sem
ýmsir „fræðimenn” á sviöi
„þjóöfélagsvisinda” höfðu sett
saman og kenndu og fengu aðra
til aö kenna unglingum. Flest
voru ritin uppfull af meinleysis-
legum sannindum sem ljós eru
hverjum manni. En innan um
og saman við voru felld dæmi
sem áttu að sanna trúarkenn-
ingar sóslalista og annarra
stórasannleiksmanna.
Um þessar mundir er Hannes
H. Gissurarson að vekja athygli
manna á enn einni bókinni um
samfélagsfræði sem ætluð er til
kennslu I framhaldsskólum. Sú
bók er verri en margar fyrri
bókanna sem Hannes hefur gert
verðug skil. En sama vakir fyrir
höfundi hennar og hinna, mun-
urinn er aöeins sá, að nú er
grlman látin falla. Bókin heitir:
„Samfélagið, fjölskyldan,
vinnan, rikiö” og er eftir Joa-
chim Israel. Þar sem hann
hefur áöur borið niður, er hon-
um, að sögn Hannesar,þannig
lýst: „1 huga Israels eru vlsind-
in einungis vopn I stjórnmála-
baráttunni”.
Dæmin sem Hannes tekur úr
bók þessari sýna svo ekki verð-
ur um villst að höfundur seilist
óvenjulega langt til að koma
boöskap sinum á framfæri.
Veröur þvi ekki trúað að skóla-
menn á tslandi láti viðgangast
að þess háttar svartigaldur
verði látinn móta viðhorf æsku-
lýðs hér á landi til samfélagsins.
Foreldrar eru alltof sinnu-
lausir gagnvart þvi efni sem
börnum þeirra er borið I skólum
landsins. Þýðingarmikið er, aö
þeir og allur þorri kennaranna,
sem vinnur af heilindum að slnu
starfi, sporni hart gegn mis-
notkun ofstækismanna I kenn-
arastétt. í þvi efni þarf ekki sist
að taka til endurmats hlutverk
svokallaðrar skólarannsóknar-
deildar menntamálaráðuneytis-
ins. Hvaða huldumenn eru þar
aö störfum og f umboöi hvers
eru þeir aö „vinna”.
Sú deild viröist þenjast út
eftirlitslaust en I raun sinnir hún
hreinum gerviþörfum, sem
frjálsir útgáfuaöilar geta mæta
vel annast. Það er verðugt viö-
fangsefni fyrir nýja rikisstjórn
aö láta kuta sinn koma við þau
kaun sem er að finna i þessari
skóiarannsóknardeild.
Svarthöföi.