Vísir - 28.04.1980, Blaðsíða 24

VÍSIR
Mánudagur 28. april 1980
Umsjón:
Illugi Jökuls-
son
Pozzo, blindur, rekur Lucky (Viöar Eggertsson) á undan sér. Vladimir og Estragon standa skelkaöir
hjá. Myndir: Ljósmyndastofa Páls.
AD
drepa
límann
Leikféiag Akureyrar: Beöiö eftir
Godot
Höfundur: Samuel Beckett
Þýöandi: Indriöi G. Þorsteinsson
Lýsing: Ingvar B. Björnsson
Leikmynd og búningar: Magnús
Tdmasson
Leikstjóri: Oddur Bjömsson
A almenningssalernum
Lundtlnaborgar má stundum sjá
krotað á veggi: „I’ll be back in
five minutes. Godot.” (Kem eftjr
fimm mi'nUtur. Godot.) Þaö væri
betnr, aö höfundur verksins heföi
flýtt för Godots, svo aö leikhús-
gestir þyrftu ekki aö sitja undir
leiöindunum I tæpar þrjár
klukkustundir. Fimm minútur
væri hæfileg lengd á þessu verki,
og þætti flestum eflaust nóg um.
Astæöan til þess er ósköp einfald-
lega sú, aö leiöindi eru leiöinleg,
En af því, aö einhverri menn-
ingarklikul Parls rétt eftir seinna
heimsstríöiö þóttu leiöindi af-
skaplega merkileg, þá hefur þaö
fariö sem farsótt um heiminn, aö
Samuel Beckett væri mjög
merkilegur höfundur og sýndi
okkur „umkomuleysi mannlegr-
ar tílveru I guölausum heimi,”
svo aö vitnaö sé til oröa leikstjór-
ans. Þaö má svo sem vel vera, aö
hægt sé aö lesa út úr þessu leikriti
almennar staöhæfingar af þessu
tæi, en tíl þess þarf sterkan vilja
og sérkennilega blindu. Sann-
leikurinn er nefnilega sá, aö auk
þess aö vera drepleiöinlegt, er
verkiö nauöaómerkilegt, og
skiptír þá engu, hve misvitrir
menningarvitar heimsins lesa
djúpa speki inn I þaö. En þaö er
lika þaöeina.sem hægteraö gera
viö þetta leikrit. Sjálft segir þaö
ekki nokkurn skapaöan hlut.
1 leikskránni er haft eftir Har-
old Pinter: „Beckett er I mlnum
augum mesti rithöfundur sinnar
kynslóöar. An Becketts heföi ég
ekkert skrifaö. Hann er hugrakk-
asti og miskunnarlausasti rit-
höfundur, sem viö eigum.” Þaö er
rétt, aö til þess hefur þurft mikiö
hugrekki aö hafa valdiö því, aö
Harold Pinter tók aö skrifa. En
miskunnarleysiö er aöallega fólg-
iöi'þviaöætlasttílþess, aö leikrit
á borö viö Beöiö eftir Godot séu
nokkurs staöar tekin til sýninga
og aö fólk muni sjá þau. Varla
skrifar höfundur leikrit nema I
þeirri von, aö þaö veröi sýnt og
einhver muni sjá þaö.
1 Beöiö eftir Godot er engin
saga sögö, þar er engin heföbund-
in atburöarás. Leikritiö er I
tveimur þáttum. Tveir guös-
volaöir aumingjar eru á sviöinu
allan tlmann. Þeir hafa ekkert
sérstakt fyrir stafni nema aö
leyfa höfundi sinum aö skopast aö
sér. Þeir geta ekki annaö en beöiö
eftir Godot og drepiö timann meö
ýmsum ráöum. Stundum fara
þeir i’ leiki og rengja hvor annan
eöa búa til nöfn á til dæmis Pozzo.
Tvær mannVerur eiga leiö hjá,
PozzoogLucky, og fara frá hægri
til vinstri fyrir hlé en vinstri til
hægri eftir hlé. Þeir gera nokkurn
stans á ferö sinni I bæöi skiptin. I
þaö fyrra étur Pozzo, gerir sig
merkilegan og lætur Lucky dansa
og hugsa. I þaö síöara er Pozzo
blindur, og þegar Lucky fellur I
gólfiö, getur Pozzo lltiö annaö
gert en öskra á hjálp. Raunar
minna þeir félagar fremur á
skepnur en menn. Lucky and-
mælir aldrei neinu og er I bandi,
en Pozzo rekur hann áfram meö
keyri. Eftir aö þeir félagar eru
horfnir af sviöinu, kemur i báöum
þáttum litill drengur meö þau
skilaboö frá Godot, aö hann geti
ekki komiö I dag, en muni koma á
morgun. Aumingjarnir tveir,
Vladimir og Estragon, stytta sér
stundir yfir því, sem fyrir ber, en
sitja ævinlega tveir eftir og geta
ekki hvor án annars veriö. Hinir
koma og fara.
A meöan þessi atvik gerast á
sviöinu, tala persónurnar ýmist
saman eöa út i bláinn.
Setningamar, sem út úr þeim
koma, eru sjaldnast heilar.
Gjaman eru samræöur annaö en
aöskipst er á einsatkvæöisoröum.
Ef tekiö er hraustlega til máls á
annaö borö, eins og gert er I þessu
leikriti á stundum, þá er þaö
ýmist merkingarlaust bull, eins
oglöng einræöa Luckys, eöa hálf-
velgjuleg og grunnhyggnisleg
lifsspeki. Annaö er þaö nú ekki.
Þaö er eölilegt, þegar boöiö er
upp á slikt þunnildi, aö menn
drýgi þaö meö ööru. Verkiö skal
vera merkilegt, hvaö sem tautar
og raular. Hvernig á þvi stendur,
er mér hulin ráögáta. Þaö er ekk-
ert i'verkinu, sem gefur tilefni til
þess. Nema ef þaö væru leiöindin
sem yllu þvl, aö verkiö væri
merkilegt. önnur ástæöa gæti
veriö, aö Beckett væri svo merki-
legur höfundur, aö þaö hlytí aö
vera einhver dýpri speki I þessu
verki. Þaö er aö minnsta kosti
svo, aö bókmenntafræöingar
mega vart vatni halda af hrifn-
ingu og hafa skrifaö hverja læröa
ritgeröina á fætur annarri til aö
útleggja verkiö. Menn hafa meira
aö segja lengi velt vöngum yfir
nafninu Godot og til hvers þaö
vísaöi. Sumir þeirra, sem dýpst
hafa kafaö i þeim efnum, hafa
komist aö þvl, aö þrlr fyrstu
stafirnir i' nafninu séu God, og
þykja mikil sannindi. Þaö er
ástæöulaustaö fara nokkrum orö-
um um raunir Islenskra menn-
ingarvita viö aöskilja verkiö. Þaö
hafa allir geta lesiö i dagblööum
frá slöustu viku og leikskránni.
Þar sem engin ástæöa er til aö
ætla, aö Beckett beri af verkum
sinum, þá veröur þaö hrein ráö-
gáta, hvers vegna hann er talinn
merkilegur höfundur. Þaö er orö-
ineins konar menningarleg fyrir-
tekt aö trúa því.
Þaö er sárgrætilegt aö sjá, hve
vel er gert viö slæmt leikrit, eins
og nú ber viö hjá LA. Leiktjöldin
eru mjög smekkleg, búningar
einnig. Arni Tryggvason leikur
Estragon og fatast hvergi. Bjarni
Steingri'msson stendur sig mjög
vel sem Vladimir, og er furöulegt,
aö hann skuli ekki hafa fengiö
stórt hlutverk fyrr I vetur. Viöar
Eggertsson leikur Lucky og var
mjög tilkomumikill. Þaö var mis-
ráöiö, aö láta Theodór Júllusson
leika Pozzo. Hann hefur enn ekki
losnaö viö kæki úr Púntila og
viröist ekki hafa áttaö sig á þvi,
aö skapofsa má sýna meö öörum
hætti en öskrum. Laurent Jónsson
var ósköp saklaus, eins og vera
bar.
Frá höfundarins hendi eru
mjög nákvæm fyrirmæli um
hreyfingarleikaranna, og sýndist
mér fariö eftir þvl I hvlvetna. Þaö
væri þá helst, aö ekki hafi veriö
þagnir, þar sem kveöiö er á um
þær. Allar hreyfingar voru vand-
lega Utfæröar. Leikstjóranum
hefur tekist vel aö stýra þessum
hóp. Þýöingin er yfirleitt vel gerö.
Þó vil ég gera viö hana tvær at-
leiklist
hugasemdir. Maöur segir ekki
„Sjáöu háls hans”, eins og gert er
i þessari þýöingu, heldur „Sjáöu
háisinn á honum.” Þetta á viö á
fleiri stööum, þegar um er aö
ræöa þýöingu á enskum eignar-
fornöfnum. Hin athugasemdin er
sú, aö þaö er merkingarmunur á
„boots” á ensku og „stlgvél” á Is-
lensku. Skdfatnaöur Estragons I
þessari sýningu heföi heitiö boots
á ensku, en hann getur meö engu
móti kallast stigvél á Islensku
heldur einungis skór. Stigvél
þurfa aö ná hærra upp á fótlegg-
inn.
1 leikskrá stendur, aö Beckett
hafi kynnst James Joyce og
Franz Kafka i París. Þaö er rétt,
aö hann kynntist Joyce og var
lærisveinn hans lengi fram eftir
ævinni. En mér er nær aö halda,
aö Kafka hafi veriö allur um þaö
leytí, sem Beckett kemur til
Parísar. Auk þess hefur ekki frést
afþví fyrr, aö Kafka hafi lagtleiö
slna til Parlsar. En fátt er
ómögulegt.
Persónumar I leikriti Becketts
eru vart mennskar. Þær eru
handan allrar örvæntingar, hætt-
ar aö lifa, en samt ekki dauöar.
Og get ekki annaö gert en beöiö
eftir þvi, aö tlminn llöi. Þaö er
verst aö leikhúsgestir geta ekki
gert annaö heldur.
Leiklistar-
hátíð á
Húsavík
Fyrstu helgi I maí nánar tiltek-
iö 2. — 4. hyggst Leikfélag Húsa-
víkur halda upp á 80 ára afmæli
sitt, en afmælisdagurinn var 14.
febrúar s.l.
Stofnaö veröur til einskonar
leiklistarhátíöar, hinnar fyrstu á
Islandi hjá áhugaleikfélögum.
Þar koma leikfélög saman, ræöa
hagsmunamál si'n, og sýna verk
sin. Hefjast leiksýningar á
laugardeginum kl. 14.00 og á
sunnudeginum kl. 16.00.
Þrjú leikfélög koma i heimsókn
til Húsavlkur:
Leikfélag Sauöárkróks meö
Týndu teskeiöina eftir Kjartan
Ragnarsson
Leikfélag Siglufjaröar meö
Skírn eftir Guömund Steinsson
Litla Leikfélagiö I Garöinum
meö Spegilmanninn barnaleikrit
eftir Brian Way, sem frumsýnt
var á menningarvöku Suöurnesja
fyrir skömmu.
Auk þess mun Leikfélag Húsa-
vikur sýna VALS eftir Jón
Hjartarson. En þaö leikrit er nú á
leikför I Finnlandi og kemur heim
um næstu mánaöamót.
Leikfélag Húsavfkur var stofn-
aö 14. febrúar áriö 1900 og hét þá
SJÓNLEIKAFÉLAG HÚSVIK-
INGA. Þaö starfaöi meö allmikl-
um blo'ma fram undir 1920. Ariö
1928 var svo félagiö endurskipu-
lagt, þvf sett ný lög og nafninu
breytt i LEIKFÉLAG HÚSAVIK-
UR. Slöan hefur starf þess veriö
óslitiö og nú siöustu árin sérstak-
lega þróttmikiö. Er skemmst aö
minnast uppfærslu á Fiölaranum
á þakinu I leikstjórn Einars Þor-
bergssonar, sem sýnt var 38 sinn-
um á Húsavlk á s.l. ári; sáu sýn-
inguna tæplega 5000 manns.
Siöasta verkefni félagsins er
Fjalla-Eyvindur, sem sett var
upp sem afmælissýning og jafn-
framt i minningu 100 ára afmælis
höfundarins, Þingeyingsins, Jó-
hanns Sigurjónssonar.
Vegna þessara tveggja tlma-
móta veröur einnig gefiö út af-
mælisrit I litlu tölusettu upplagi I
tilefni af frimerkjasýningunni
FRÍM ÞING 80, sem haldin verö-
ur hér á Húsavlk dagana 25.-28.
aprll n.k.
A leiklistarhátlöinni mun
Siguröur Hallmarsson flytja yfir-
lit yfir sögu Leikfélags Húsavlk-
ur; núverandi formaöur leik-
félagsins er Anna Jeppesen.
Norræna húsið:
Leijonhufvud
kynnir
verk sfn
Sænski rithöfundurinn Ake
Leijonhufvud er um þessar
mundir gestur Norræna hússins
og hefur hann um árabil unniö
fyrir sér sem blaöamaöur og rit-
höfundur. Hann er m.a. höfundur
bókarinnar „Anna och Christian”
sem kom út áriö 1978 og hefur
vakiö mikla athygli á Noröur-
löndunum. Bókin fjallar um sam-
skipti hjóna og magnþrungin
reikningsskil þeirra og þau áhrif
sem umstangiö hefur á sálarllf
Htillar dóttur þeirra. Geta má
þess aö Jóhanna Kristjónsdóttir
skrifaöi um þessa bók I Morgun-
blaöiö 24. april siöastiiöinn.
Leijonhufvud kynnir verk sin i
Norræna húsinu á morgun
klukkan 20.30 og eru allir vel-
komnir. :