Vísir - 25.09.1980, Qupperneq 8

VÍSIR
Fimmtudagur 25. september 1980.
. ?rrr*pyp.j..
8
útg andi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Daviö GuAmundsson.
Ritstjórar Olafur Ragnarsson og Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammendrup, Árni Sig-
fússon, Asta Björnsdóttir, Fríða Astvaldsdóttir, lllugi Jökulsson, Kristin Þor-
steinsdóttir, Oskar Magnússon, Páll Magnússon, Sveinn Guðjónsson og Sæmundur
Guðvinsson. Blaðamaður á Akureyri: Gisli Sigurgeirsson. Iþróttir: Gylfi
Kristjánsson, Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Gunnar V.
Andrésson, Einar Pétursson.
Otlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Slðumúla 14 simi 86611 7 línur. Auglýsingar og skrifstofur: Siðumúla 8
simar 86611 og 82260. Afgreiösla: Stakkholti 2-4 simi 86611.
Askriftarg jald er kr. 5500 á mánuði innanlands og verð i lausasöiu 300 krónur ein-
takið. Visirer prentaður i Blaðaprenti h.f. Siðumúla 14.
Þyrlukaup utan við lög
Vinnubrögö forstjóra Landhelgisgæslunnar, sem dómsmálarábherra hefur lagt blessun
sina yfir, varöandi þyrlukaup fyrir Gæsluna, eru fyrir neöan allar hellur. Þar er ráöist i
850 milljóna fjárfestingu án nokkurra heimilda f lögum.
Ef mönnum hefur ekki blöskr-
að fyrr, hvernig smákóngar i
hinu opinbera kerfi, hafa möndl-
að með opinbera fjármuni, ætti
þeim þó að vera nóg boðið nú með
kaupum Péturs Sigurðssonar
forstjóra Landhelgisgæslunnar á
lúxusþyrlu, sem kostar á níunda
hundrað milljóna, og er utan og
ofan við lög og rétt. Algerlega án
heimilda ríkisstjórnar eða
Alþingis.
Eiður Guðnason formaður
f járveitingarnef ndar Alþingis
hefur upplýstað á f undi nefndar-
innar í febrúarmánuði, þar sem
ráðuneytisstjóri dómsmálaráðu-
neytisins og forstjóri Landhelgis-
gæslunnar voru mættir, hafi
komiðfram varðandi þyrlukaup-
in, að fjárveitinganefnd hefði
aldrei samþykkt fjárveitingu til
þessara kaupa.
Seint í júlí mætti svo forstjór-
inn aftur á fund hjá f járveitinga-
nefnd og taldi þá hugsanlegt að
selja eldri Fokkerflugvél Gæsl-
unnar, þegar umtöluð þyrla
kæmi í gagnið. Sjónarmið stofn-
unarinnar var þá ekki lengur að
þörf væri á tveimur Fokkerflug-
vélum auk þyrlu, eins og fyrr
hafði komið fram.
Að sögn Eiðs kom það skýrt
fram á þessum fundi í júlí, að
þyrluna ætti að greiða á þessu ári
og að hvorki væri heimild fyrir
slíkri greiðslu í fjárlögum eða í
lánsf járáætlun. Var þá óskað eft-
ir að nefndin fengi í hendur öll
bréfaskipti bæði dómsmálaráðu-
neytis og Landhelgisgæslu
varðandi þessi kaup. Þau gögn
hafa ekki borist nefndinni.
Þetta þyrlukaupamál er orðið
allgamalt og sennilega komin ein
fimm ár frá því að forstjóri
Landhelgisgæslunnar setti þyrlu
af þessari gerð á óskalista sinn,
en það er ekki þar með sagt að
slik kaup haf i verið ákveðin. Með
nuddi í kerfinu hefur hann svo
fengið leyfi til þess að senda inn
pöntunina til þess að þyrlan færi í
framleiðslu og þá um leið í von
um að búið yrði að útvega f jár-
magn til kaupanna áður en að
afgreiðslu þyrlunnar kæmi. En
það hef ur ekki verið gert, og eng-
in ríkisstjórn samþykkt kaupin.
Og svo er þyrlan allt í einu til-
búin og forstjóri Landhelgisgæsl-
unnar þegar búinn að senda eitt
skipanna úr f lota sínum á haf út,
með stef nu á Vesturheim til þess
að sækja gripinn. Það er nú sér-
mál, hvers konar hagkvæmni það
er að senda heilt varðskip eftir
einum kassa í stað þess að f lytja
hann með öðrum varningi í f lutn-
ingaskipum, sem stöðugt eru í
förum hér yfir hafið.
En meginmálið er að þyrlu-
kaup upp á 850 milljónir króna án
heimildar í fjárlögum eða fjár-
aukalögum eru ósvífin, og ekki
aðeins óvirðing við Alþingi, held-
ur hreint brot á stjórnarskránni,
eins og Eiður Guðnason bendir á,
í viðtali við Vísi í dag. 41. grein
stjórnarskrárinnar segir: „Ekk-
ert gjald má greiða af hendi
nema heimild sé til þess í f járlög-
um eða f járaukalögum."
Friðjón Þórðarson, dómsmála-
ráðherra, hefur af einhverjum
undarlegum ástæðum lagt bless-
un sína yfir þetta brot forstjóra
Landhelgisgæslunnar, og gengið
enn lengra með því að viður-
kenna á prenti, að þyrlukaupin
hafi ekki verið höfð inni á láns-
fjáráætlun í vetur vegna þess að
reynt hafi verið að hafa hana
sem lægsta.
Slík vinnubrögðeru fyrir neðan
allar hellur. Alþingi getur alls
ekki látið bjóða sér slíka fram-
komu af hálfu þeirra aðila, sem
fara með framkvæmdavaldið, —
að þeir ráðstafi hundruðum
milljóna króna, sem engar heim-
ildir eru fyrir í lögum. Hér verð-
ur að taka í taumana.
■ Krístján Ragnarsson framkvæmdastjóri Lfú
Milljarðaskuldír
útgerðarinnar
við olíufélðgin
„Þaö sem hefur valdiö okkur
mestum áhyggjum i sambandi
viö þessar söiur, er aö okkur
finnst vera of mikiö um þaö aö
bátarnir fari meö lélegan fisk,”
sagöi Kristján Ragnarsson
framkvæmdastjóri Lltl, þegar
Visirleitaöi frétta hjá honum af
sölu fiskiskipa erlendis. „Viö
höfum oröiö fyrir verulegum
vonbrigöum meö þaö og ftrekaö
óskaö eftir þvf aö menn héldu
ekki svo iengi úti, sem þeir hafa
gert.og fara meö of gamlan fisk
og spillt fyrir okkur á markaön-
um, þetta finnst okkur miöur.”
Mikill verðmunur
Kristján sagöi aö erfitt væri
aöstemmastigu viö þessu, helst
væri aö synja þeim um leyfi,
sem itrekaö hafa gert sig seka
um sölu á lélegum fiski. Hann
nefndi glöggt dæmi um verö-
mismuninn á góöum fiski og
slæmum. Tveir bátar seldu ný-
lega afla sinn sama dag, annar i
Hull, hinn i Grimsby. Annar
seldi á 800 kr. kilóiö, en hinn á
200kr. „Þetta er auövitaö hreint
neyöarbrauö og stórkostleg tap
á slikri sölu”, sagöi Kristján.
Kristján sagöi ennfremur aö
óskin um aö mega sigla meö afl-
ann heföi veriö viöloöandi frá
þvi snemma í vor og fleiri óskir
berast en komast aö. Astæöan
er fyrst og fremst hærra verö,
þótt þaö geti raunar veriö mats-
atriöi þegar tekiö er tillit til
kostnaöar og timans, sem i sigl-
inguna fer, en á móti kemur
Kristján Ragnarsson
annaö, eins og t.d. mun lægra
oliuverö. Oft er veröiö miklu
hærra erlendis, en þaö getur
lika brugöist, eins og fyrr var
vikiö aö. A hinn bóginn fer verö
nú hækkandi I Bretlandi og
höföu menn búist viö þvi.
Hefur ekki áhrif á
vinnumarkaðinn
Kristján var spuröur hvort
væri fyrirsjáanleg breyting i þá
átt aö bátar færu aö sækja
meira i aö landa hér heima.
Hann sagöi aö togararnir heföu
séö frystihúsunum fyrir verk-
efnum og þessar sölur bátanna
heföu ekki áhrif á vinnumark-
aöinn aö neinu ráöi. Birgöamál
frystihúsanna væri nú leyst og
engin teljandi tregöa væri á aö
losna viö fiskinn hér. Hér er þvi
aöeins um spurningu um hag-
kvæmni aö ræöa, útgeröarmenn
vilja fá aö selja fiskinn þar sem
þeim þykir þaö hagkvæmast.
Hégómlega lítil
rekstrarlán
Aö lokum var Kristján spurö-
ur hvort nýjar ákvaröanir
banka og sparisjóöa um tak-
mörkun lána, heföu áhrif á út-
geröina. Hann svaraöi:
„Útgeröarmenn eiga ekki
kost á öörum lánum úr banka-
kerfinu en svo kölluöum
rekstrarlánum, sem er ákveöin
krónutala, bundin viö tilteknar
geröir skipa og eru núna hæst 12
milljónir fyrir togara. Þaö verö-
ur ekki dregiö úr þeim, enda er
þaö svo hégómlega lítið að þaö
skiptir ekki miklu máli hvort
það er eða er ekki.
Þaö sem hefur gerst i lána-
málum útgerðarinnar er aö
menn hafa ekki getað greitt
oliuna. Þaö hafa safnast mil-
jarða skuldir útgeröarinnar viö
oliufélögin og svo skulda olíu-
félögin aftur bönkunum. Þannig
hefur fé lekiö út úr bönkunum til
útgeröarinnar. Þetta stafar af
þvi aö þaö er ekki til rekstrar-
grundvöllur og tekjurnar gefa
ekki möguleika á að greiða
oliuna. Þetta gildir jafnt fyrir
öll fiskiskip.” SV