Morgunblaðið - 19.06.2003, Blaðsíða 8

8 B FIMMTUDAGUR 19. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ














































































































NFRÉTTIR ÁHRIF verðmeiri krónu hafa
skilað sér misjafnlega til neytenda
að undanförnu. Á meðan innfluttar
mat- og drykkjarvörur hafa lækkað
í takt við lækkun á verði erlendra
gjaldmiðla hefur verð á bifreiðum,
fötum og skóm og fleiri vörum ekki
breyst mikið, að því er fram kemur
í Morgunkorni Íslandsbanka í gær.
„Fjölgun lágverðsverslana, hag-
ræðing í innkaupum, notkun geng-
isvarna og fleiri þættir leiddu til
þess að verð á fötum og skóm
hækkaði ekki með lækkun á gengi
krónunnar á árunum 2000 og 2001.
Til að standa vörð um markaðs-
hludeild sína við upphaf samdráttar
leituðust fyrirtækin í greininni við
að taka á sig gengisbreytingarnar
og skerða þannig arðsemi og fram-
legð. Nú á síðustu misserum, þegar
krónan hefur verið að styrkjast,
virðast fyrirtækin í greininni hafa
leitast við að ná fyrri framlegð með
því að breyta verði lítið. Það er þó
ekki eina hugsanlega skýringin á
því að verð hefur haldist uppi.
Önnur skýring kann að vera sú
að vaxandi kaupmáttur hvetur
neytendur til að færa sig yfir í há-
verðsverslanir en það þrýstir verði
á fötum og skóm í vísitölu neyslu-
verðs upp á við,“ að því er segir í
Morgunkorni Íslandsbanka.
Svipaða sögu má segja af fyr-
irtækjum í innflutningi bifreiða,
samkvæmt Íslandsbanka.
Vöruvelta hefur áhrif
„Á tímabili lækkandi krónu og mik-
ils samdráttar í sölu tóku þau á sig
talsvert af áhrifum hækkandi geng-
is erlendra gjaldmiðla á innkaups-
verð bifreiða mælt í krónum. Þetta
hafa þau síðan verið að bæta sér
upp á síðustu mánuðum, samhliða
styrkingu krónunnar og því að
markaðurinn er að taka við sér.
Verð á innfluttum mat- og
drykkjarvörum hefur hins vegar
breyst mjög í takt við breytingar á
gengi krónunnar. Líkleg skýring er
m.a. sú að vöruvelta er mikil í sölu
matvæla og ætla má að breytingar
skili sér hratt í smásöluverð þar af
leiðandi. Aðrir áhrifaþættir eru
vafalaust til staðar en gengið virðist
þó ráðandi þáttur í verðþróun síð-
ustu ára. Af verðþróun á öðrum
innfluttum vörum virðist vera um
að ræða svipaða þróun og greina
má í verðþróun á innfluttum bif-
reiðum. Um er að ræða þætti á
borð við heimilistæki og búsáhöld
en einnig bensín og olíur. Geng-
isbreytingar koma tiltölulega hægt
fram í mörgum þessara liða og mun
hægar en t.d. í matvörunni enda
veltuhraðinn minni. Fyrirtækin
virðast einnig draga úr áhrifum
gengis á verðlagið með því að mæta
gengisbreytingum með breytingum
í framlegð. Ef verðþróun á bensíni
og olíum er könnuð sérstaklega er
ljóst að gengi krónunnar og
verðþróun á erlendum mörkuðum
eru afgerandi þættir í verðþróun á
bensíni hér á landi. Þetta sést vel
þegar sagan er skoðuð. Eflaust má
greina tímabil þar sem framlegð
eykst eða minnkar en fylgnin við
tvo ofangreinda þætti er þó afger-
andi.
Heilt á litið virðist sem sú lækk-
un sem orðið hefur á verði erlendra
gjaldmiðla að undanförnu eigi eftir
að skila sér að einhverju marki í
verðlækkun innflutnings. Talað er
um að tíminn sem það taki geng-
isbreytingar að skila sér með þess-
um hætti út í hagkerfið sé allt frá
12–24 mánuðum og að sá tími sé
lengri í hagkerfum þar sem flot-
gengiskerfi er við lýði en í hinum
sem ekki búa við slíkt kerfi. Hækk-
un á gengi krónunnar í upphafi
þessa árs kann því að vera að skila
sér inn í verðlagið eitthvað fram á
næsta ár,“ segir í Morgunkorni Ís-
landsbanka.
Gengisbreytingar skila
sér misvel til neytenda
Á meðan innfluttar mat- og drykkjarvörur hafa lækkað í takt við lækkun á verði er-
lendra gjaldmiðla hefur verð á bifreiðum, fötum og skóm ekki breyst mikið.
FLUTNINGASTARFSEMI
Eimskips í Rotterdam í Hollandi
hefur vaxið fiskur um hrygg á síð-
astliðnum 18 árum. Söluskrifstofa
hf. Eimskipafélagsins í Rotterdam
var sett á laggirnar árið 1985 og var
fyrsta söluskrifstofa félagsins utan
Íslands. Við stofnun voru starfs-
menn níu en nú eru þeir nálægt 80
talsins.
Í Rotterdam er stærsta höfn í
Evrópu og ein sú stærsta í heimi en
um hana fara í kringum 6,5 millj-
ónir gámaeininga á ári hverju.
Starfsfólk hjá Eimskip í Rotter-
dam er af ólíku þjóðerni, enda mik-
ilvægt vegna staðsetningarinnar að
sem flest tungumál séu töluð. Í
þessari annarri stærstu borg Hol-
lands býr fólk af á annað hundrað
þjóðernum. Flestir stærstu bankar
heims eru með útibú í borginni og
Eimskip getur flutt vörur um allan
heim í gegnum Rotterdam.
Að sögn Braga Þórs Marinósson-
ar, yfirmanns starfsemi Eimskips í
Hollandi og Belgíu, hefur þjónustu-
stig hjá Eimskip smám saman verið
að hækka og hann segir að nú sé
unnt að bjóða alhliða flutningaþjón-
ustu til og frá Rotterdam. Starf-
semina segir hann snúast að miklu
leyti um innkaup og að finna rétta
þjónustuaðila fyrir viðskiptavini
hverju sinni. Helgi Ingólfsson stýr-
ir starfseminni í Rotterdam en Wim
Lemmers er yfirmaður í Antwerp-
en í Belgíu þar sem Eimskip rekur
söluskrifstofu.
Flutningar mikilvægir
Segja má að lífæð Rotterdamborg-
ar liggi um höfnina. Staflar af gám-
um, gríðarstórir kranar og flutn-
ingabílar eru algeng sjón þegar
ekið er um. Skal engan undra að
flutningastarfsemin er helsta at-
vinnugreinin þar á bæ og borgin er
í raun byggð
upp í kring-
um hina um-
fangsmiklu
hafnarstarf-
semi. Höfnin
í Rotterdam
er sérstak-
lega mikil-
væg fyrir
efnahag Hollands því flutninga-
starfsemi í landinu skapar um 12%
landsframleiðslu. Til samanburðar
má nefna að hlutur sjávarútvegs
nam rétt tæplega 12% af lands-
framleiðslu á Íslandi á síðasta ári.
Flutningarnir eru því álíka mikil-
vægir fyrir Hollendinga og fiskur-
inn í sjónum er fyrir Íslendinga.
Til Rotterdam í 57 ár
Í upphafi var starfsemi Eimskips
nær einskorðuð við flutninga til og
frá Íslandi og yfir Atlantshafið en
nú nær tengslanetið um nær allan
heim.
Siglingar hf. Eimskipafélags Ís-
lands til Rotterdam hófust árið
1946 með reglulegum hætti. Árið
1959 gerðist flutningafélagið Meij-
er & Co’s Scheepvaartmij BV um-
boðsaðili fyrir Eimskip í Hollandi.
Það var svo árið 1985 sem söluskrif-
stofa Eimskips í Rotterdam var
stofnuð en hún var sú fyrsta sem fé-
lagið stofnaði utan Íslands. Félag
um rekstur starfseminnar, Eimskip
Transport BV, var stofnað árið
1991 en fjórum árum síðar keypti
félagið Gelders Spetra Shipping BV
sem var alþjóðlegt flutningafyrir-
tæki. Nýjar höfuðstöðvar starfsem-
innar í Hollandi og Belgíu voru
vígðar fyrir tveimur árum en þær
eru rétt utan við Rotterdam. Skrif-
stofan í Antwerpen í Belgíu er sjálf-
stæð eining en er einnig hluti af
Eimskip Transport BV.
Eimskip í stærstu höfn Evrópu
Starfsemi Eimskips í Hollandi hefur þanist út á undanförnum tveimur áratugum. Siglingar til
Rotterdam hófust árið 1946 en fyrsta söluskrifstofa Eimskips erlendis var opnuð þar 1985. JEAN-Claude Trichet, seðla-bankastjóri Frakklands, var í gær
sýknaður af ákæru um að hafa
aðstoðað Cred-
it Lyonnais-
bankann, sem
var þá í rík-
iseigu, við að
falsa bókhalds-
gögn. Sýknu-
dómurinn ætti
að greiða götu
Trichets til að
taka við starfi
seðla-
bankastjóra
Evrópu þegar Wim Duisenberg
lætur af störfum hinn 9. júlí en
hann hefur gegnt því starfi frá
stofnun Seðlabanka Evrópu árið
1998.
Trichet var ásamt átta öðrum
frönskum bankamönnum og fjár-
málasérfræðingum ákærður fyrir
að hafa átt aðild að meintri yf-
irhylmingu yfir tap sem varð á
háum fjárhæðum er franski rík-
issjóðurinn hljóp undir bagga
með Credit Lyonnais í byrjun tí-
unda áratugarins, er bankinn átti
í miklum rekstrarerfiðleikum. Á
þeim tíma var Trichet einn af
æðstu mönnum franska fjár-
málaráðuneytisins, en hans deild
bar m.a. ábyrgð á eftirliti með
ríkisreknum fyrirtækjum.
Trichet
sýknaður
Jean-Claude Trichet
HAGNAÐUR Hennes & Mauritz,
stærstu tískuvörukeðju Evrópu,
jókst umtalsvert á öðrum ársfjórð-
ungi og salan í Bandaríkjunum
jókst að sama skapi.
Sænska tískuvörukeðjan, sem
rekur 893 verslanir í 17 löndum, jók
hagnað sinn fyrir skatta á öðrum
ársfjórðungi um 20% og jókst sala
keðjunnar um 7%. Hagnaður fyrir
skatta nam 2,57 milljörðum
sænskra króna, um 24,5 milljörðum
íslenskra króna, á tímabilinu mars
til maí. Salan nam 14,39 milljörðum
sænskra króna sem svarar til 136,7
milljarða króna.
Í tilkynningu frá Hennes &
Mauritz kemur fram að viðtökur á
nýjum mörkuðum hafi verið framar
vonum en keðjan hefur nýverið opn-
að verslanir í Póllandi, Tékklandi og
Portúgal.
Á síðari hluta ársins eru áætlanir
um að opna 60 nýjar verslanir.
Flestar þeirra verða í Þýskalandi,
Bandaríkjunum, Bretlandi og
Spáni.
Aukinn
hagnaður
hjá H&M
vefsíðuhönnun, gagnagrunnar, grafík- og
skipulagsverkefni.
Fyrirtækið hefur hannað heildstætt kerfi
upplýsinga- og leiðbeiningaskilta fyrir
vegagerðina, sem eru sérstaklega ætluð
ferðamönnum. S amhliða því hefur verið
hannað mikið af sambærilegum upplýs-
ingaskiltum meðal annars fyrir Ferða-
málaráð, Landsvirkjun og Þjóðminjasafnið.
Teikn á lofti hefur unnið að ýmiskonar
veflausnum og hefur það meðal annars unn-
ið vefverkefni fyrir Vegagerðina, Kirkju-
garðasamband Íslands, Dalvíkurbæ, Lands-
virkjun og Þórshafnarhrepp. Fyrirtækið
hannar og þróar gagnagrunnstengdar
kortalausnir á Netinu. Á skipulagssviði hef-
ur Teikn á lofti unnið að ýmsum verkefnum
á liðnum árum, m.a. Deiliskipulagi svæðis
Háskólans á Akureyri, Aðalskipulagi Þórs-
hafnarhrepps og Deiliskipulagi fyrir Öskju-
svæðið. Á sviði þrívíddarhönnunar hefur
fyrirtækið meðal annars unnið að jarð-
gangaverkefni fyrir Vegagerðina.
Halldór Jóhannson, framkvæmdastjóri
HÖNNUNAR- og skipulagsstofan Teikn á
lofti á Akureyri varð nýlega hlutskörpust í
keppni um bestu markaðsáætlunina í verk-
efninu Útflutningsaukning og hagvöxtur
sem Útflutningsráð stóð fyrir, í nánu sam-
starfi við Nýsköpunarsjóð atvinnulífsins,
Bakkavör, Byggðastofnun og Samtök iðn-
aðarins.
Þetta er í þrettánda sinn sem keppnin er
haldin og í ár voru 10 fyrirtæki sem tóku
þátt. Þetta er þróunarverkefni fyrir stjórn-
endur í litlum eða meðalstórum fyr-
irtækjum sem eru með viðskiptahugmynd
er varðar útflutning á vöru eða þjónustu.
Verkefnið stendur yfir í 10 mánuði og sam-
anstendur af vinnufundum, ráðgjöf, mark-
aðsrannsóknum, kynnisferðum á markaði
og stefnumótandi markaðsáætlunum.
Teikn á lofti var stofnað árið 1997 á
grundvelli HJ Teiknistofu sem stofnuð var
1984.
Fyrirtækið er alhliða skipulags og hönn-
unarstofa og meðal verkefna eru lands-
lags-, mannvirkja-, skilta-, þrívíddar- og
fyrirtækisins, sagði að þetta væri mjög góð
viðurkenning á því að þeir væru á réttri
braut og að jafnframt væri þetta góð kynn-
ing innanlands gagnvart aðilum í viðskipta-
lífinu á því að fyrirtækið vinni með fagleg-
um hætti. „Við höfum alltaf haft það að
leiðarljósi að vinna faglega og vanda okkar
verk og þetta er góð staðfesting á því. Hóp-
urinn sem tók þátt í keppninni í ár var
mjög góður og mikið af hæfu fólki þar á
meðal. Ég er því mjög stoltur yfir því að
okkar áætlun hafi verið valin sú besta,
þetta er gott klapp á bakið á okkur og
hvatning til að vinna áfram í okkar mál-
um.“
Teikn á lofti er að undirbúa erlenda
markaðssókn með upplýsingakerfi fyrir
einstaka kirkjugarða, en fyrir þá hugmynd
fékk fyrirtækið verðlaun Útflutningsráðs.
„Við erum að undirbúa erlenda markaðs-
sókn með kerfi og aðferðafræði sem við
höfum hannað. Þetta er kerfi fyrir einstaka
kirkjugarða en við höfum mikið verið að
vinna í kortakerfum og höfum meðal ann-
ars unnið slík kerfi fyrir vegagerðina og
Garðabæ en þetta er byggt á þeirri tækni.“
Stefnt að helmingsfjölgun
Starfsmenn fyrirtækisins eru 10 en ef allar
áætlanir ganga eftir er gert ráð fyrir að
þurfi að fjölga starfsfólki um helming. „Við
erum búnir að fá stuðning frá Nýsköp-
unarsjóði til að vinna að þessu verkefni en
það verður að segjast eins og er að sjóða-
kerfið á Íslandi er afar slakt – við erum
búnir að reyna frá því í nóvember að fá við-
brögð frá framtakssjóðum en ekkert hefur
enn komið út úr því. Fjárfestingarsjóðurinn
Tækifæri hf. hér á Akureyri er að vinna í
þessum málum með okkur og það kemur í
ljós á næstu vikum hvernig það fer. Hug-
myndin er sú að nýta þetta tækifæri til
sóknar. Það gildir sama um þessa hugmynd
og aðrar nýstárlegar hugmyndir að þær
þola ekki að vera geymdar í skúffum svo
mánuðum skiptir, því þá verða þær ekki
lengur nýstárlegar þegar þær loksins koma
upp aftur,“ segir Halldór.
Hannar upplýsingakerfi fyrir kirkjugarða
◆