Morgunblaðið - 20.08.2003, Blaðsíða 9

einn vinsælasti sportbíll sögunnar.
Af markaðstæknilegum ástæðum
nefndi Porsche nýjan, gjörbreyttan
og stórmerkilegan sportbíl (996),
sem kom á markaðinn í apríl 1998,
einnig 911. Porsche 911 hefur því
verið fáanlegur í 40 ár.
Árið 2000 voru 2⁄3 allra smíðaðra
Porsche-bíla frá upphafi enn í notk-
un, (auk þess eru heilir bílar í
geymslu eða á söfnum), en það segir
meira en langt mál um gæði Porsche-
bíla yfirleitt. Greinarhöfundur fer
ekki leynt með þá skoðun sína,
byggða á reynslu, að Porsche 911 sé,
að öðrum ólöstuðum, einn best smíð-
aði bíll sem völ er á.
Dr. Ferdinand Porsche I lést 30.
janúar 1951. Sonur hans, Ferry,
hafði breytt fyrirtækinu úr hönnun-
ar- og þróunarverkstæði í bílafram-
leiðanda. Raðsmíði sportbílsins 356
hafði reynst ábatasöm. 1950 hafði
fyrirtækið verið flutt frá Austurríki
aftur til Stuttgart; til útborgarinnar
Zuffenhausen.
Þegar arftaki 356, Porsche 911,
birtist 1963 var Porsche-fyrirtækið
frábrugðið öðrum þýskum bílafram-
leiðendunum. Sá munur er enn þann
dag í dag: Hjá Porsche eru bílar
smíðaðir en ekki framleiddir; – hand-
smíði og handverk eru enn áberandi
meiri hjá Porsche en í tíðkast í venju-
legri bílaframleiðslu.
Á hönnunarstiginu nefndist verk-
efnið Project 901 og bíllinn nefndist
upphaflega 901. En franska Peugeot
mótmælti og reyndist eiga skráð
einkaleyfi fyrir þriggja tölustafa
gerðarheiti með núlli í miðjunni.
Heiti bílsins var því breytt í 911 en
klúðrið tafði söluna í næstum heilt ár
og fyrstu 911-bílarnir voru ekki af-
hentir fyrr en í ágúst 1964. Hinn nýi
911 var einstykkishönnun, sjálfber-
andi skel með sjálfstæða fjöðrun;
McPherson dempara/hjólfestingu að
framan með snerilfjöður (stálstaf) í
klafanum að innanverðu. Að aftan
voru snerilfjaðrandi hjólarmar. Vélin
var flöt 6 sílindra loftkæld með of-
análiggjandi kambás á hvoru heddi.
Slagrýmið var 1991 rsm og hámarks-
aflið var 130 hö við 6.100 sn/mín. Með
því að hafa flata vél með láréttum
stimplum, þremur á hvorri hlið, varð
þyngdarpunktur bílsins neðar en í
flestum öðrum bílum og sem m.a.
skýrir merkilega aksturseiginleika
og getu bílsins. Gírkassinn var al-
samhæfður með 5 þéttstikaða gíra en
5 gíra kassa höfðu einungis örfáir
bílar á þessum tíma, hvað þá mis-
munardrifslæsingu sem boðið var
upp á. Sama er að segja um diska-
bremsurnar sem voru á öllum hjól-
um. Lögun bílsins, en eigin þyngd
hans var sögð 995 kg, gerði það að
verkum að vindviðnám var minna en
margra annarra bíla (Cw 0,38). Há-
markshraðinn var 208 km/klst. Hröð-
un (0–100) var um 8,5 sek. Upphaf-
lega var 911 með 165 mm breið dekk.
(Afturdekkin á 911 GT2 eru nú 315
mm breið).
911 var ekki gallalaus fremur en
aðrir bílar en kostir hans voru þó
slíkir að 1964 átti hann varla nokkurn
hættulegan keppinaut. Þyngdarhlut-
fall (40/60) á milli fram- og afturhjóla
gaf afturhjólunum gott veggrip og
spyrnu. Veggrip framhjólanna var
lakara. Fyrir bragðið var bíllinn yf-
irstýrður við ákveðnar aðstæður en
þá gat afturendinn skrikað út úr
beygju sem gat reynst viðvaningum
hættulegt. En í höndum kunnáttu-
manna er þessi sérkennilegi agnúi,
sem fylgt hefur 911, einmitt það sem
gerir bílinn skemmtilegan. Porsche
gerði ýmislegt til að draga úr yfir-
stýringu, m.a. var 11 kg blýlóðum
laumað innan í sitthvort horn fram-
stuðarans. Þau voru svo fjarlægð
þegar efri festingum framdempar-
anna var breytt þannig að stilla mátti
hjólhalla (chamber) og afturhalla
hjólvalarins (caster) til að auka veg-
grip í beygjum. Önnur og virkari lag-
færing kom í árgerð 1969 en þá var
hjólhafið aukið um 58 mm með því að
færa afturhjólin aftar og nota
breiðari felgur/dekk. Fyrstu 911-bíl-
arnir með styttra hjólhafið nefnast
A-bílar.
Heimildir:
1 ,,New Complete Book of Collectible Cars“ 1930–
1980. Richard M. Langworth og Graham Robson.
Útg. Beekman House, New York 1987.
2 ,,Hreyfing sem hrífur“. (bls. 18) Bók útgefin af dr.
Ing. H.c. F. Porsche AG, Stuttgart 2000. Íslensk
þýðing: Leó M. Jónsson. Dreifing: Bílabúð Benna
Rvk.
3 ,,Carrera RS. Leichtere Karosserienbau“. Bók.
Höf. Dr. Thomas Grüber og Dr. Georg Konrads-
heim. Útg. TAG Verlag GmbH. Vínarborg 1993.
4 ,,The World Guide to Automobiles. The Makers
and their Marques“. Bók. Höf. Nick Baldwin, G.N.
Georgano, Michael Sedgwick og Brian Laban. Útg.
Macdonald Orbis. London 1987.
Ferdinand Porsche I.
Ferdinand „Butzi“ Porsche III.
Vagnhöfða 6 - 110 Reykjavík
Sími 577 6090 - Fax 577 6095
Eigum til vatnskassa/bensíntanka
og miðstöðvar, ásamt aukamiðstöðvum
ætluðum bifreiðum/bátum og vinnuvélum.
Einnig intercoolera í vörubíla og vinnuvélar.
Sími 567 6744 • Bíldshöfða 14 • 110 Reykjavík
höggdeyfar eru orginal
hlutir frá USA og E.E.S.
Aisin kúplings-
sett eru orginal
hlutir frá Japan
varahlutir í miklu úrvali
BÍLSKÚRS
OG IÐNAÐARHURÐIR
Eldvarnar-
hurðir
Öryggis-
hurðirÁrmúla 42 - sími 553 4236
netfang: glofaxi@simnet.is
Hurðir
til á lager
Smíðað
eftir máli
SMÁRÉTTINGAR
NÝTT Á ÍSLANDI !
EINFÖLD OG FLJÓTLEG RÉTTINGAÞJÓNUSTA
Er bíllinn dældaður?
Fjarlægjum dældir - lagfærum á staðnum
Þú hringir - við komum 898 4644 - 895 4544
• Lægri viðgerðarkostnaður
• Engin fylliefni
• Engin lökkun
• Gerum föst verðtilboð
Bílskúrs og Iðnaðarhurðir
Bílskúrs- og iðnaðarhurðir í
öllum stærðum og gerðum.
Fjölbreytt litaúrval.
Stuttur afgreiðslufrestur
Gluggasmiðjan hf
Viðarhöfða 3
Sími 577-5050
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. ÁGÚST 2003 B 9
bílar
ENDURBÆTUR og breytingar
hafa fylgt Porsche 911 alla tíð. Þró-
un bílsins, sem byggðist að miklu
leyti á árangri í kappakstri, var
mismunandi þróttmikil eftir tíma-
bilum vegna utanaðkomandi áhrifa
svo sem sveiflna á bílamarkaðnum,
ekki síst á þeim bandaríska.
Hér verður stiklað á stóru í þró-
unarsögu 911:
1965 var ódýrari gerðin 912
boðin en sá bíll var með 4ra sílindra
VW-vélina úr 356. 912 leysti 356C
af hólmi en kaupendur sýndu hon-
um lítinn áhuga. Þrátt fyrir það var
aftur reynt að bjóða þessa ódýrari
gerð 1975, þá sem 912E, en aftur
án teljandi árangurs. Ef undan er
skilin 911 SC - ,,niðurskurðar-
gerð“, sem boðin var 1978 þegar
sérstaklega illa áraði eftir sam-
dráttinn í Bandaríkjunum, hefur
Porsche ekki boðið upp á mismun-
andi dýrar gerðir af 911 (skýrt bet-
ur síðar í greininni).
1967 kom fyrsti Targa-bíllinn
(með þakhlíf sem taka mátti af).
Sama ár voru 3 mismunandi gerðir
í boði; 130 ha, 160 ha (S) ásamt
Targa (T). 1968 var byrjað að
bjóða 3ja gíra hálfsjálfskiptingu
(Sportomatic).
1970 var slagrými vélarinnar
aukið í 2,2 lítra (180 hö í 911S) og
bein innsprautun boðin í fyrsta
sinn (911E).
1972 var slagrýmið enn aukið í
2,4 lítra en án aflaukningar til að
mæta auknum kröfum um meng-
unarvarnir.
1973 kom 911 Carrera RS
(Carrera er heiti sem Porsche tók
upp eftir góðan árangur 356- og
550-bílsins í Carrera Panameric-
ana upp úr 1953 – rallakstri sem
hefst í Mexikó og lýkur í Guate-
mala en RS stendur fyrir þýska
Rennsport = kappakstur). Carr-
era RS af árgerð 1973 er ein
merkilegasta gerðin af 911. Sá var
sérstaklega hannaður til að stand-
ast skráningarkröfur GT-kapp-
aksturs, fyrst í flokki 4 (500 eintök)
og svo í flokki 3 þegar 1.000 höfðu
verið smíðaðir. Eftirspurnin
reyndist þó slík að 1.580 bílar voru
smíðaðir af þessari gerð. Carrera
RS er með 2,7 lítra 210 ha vél auk
þess að vera sérstaklega létt-
byggður, skelin er úr þynnra stáli,
húddið úr plasti, þynnra gler í rúð-
um, stuðarar úr trefjaplasti,
óklædd innrétting o.s.frv. Þessi bíll
sem vegur 970 kg í keppnisút-
færslu er enn þann dag í dag með
öflugustu keppnisbílum í sínum
flokki; aksturseiginleikar eru með
hreinum ólíkindum og hlutfallið
þyngd/afl er 4,3 kg/ha. Með Carr-
era RS 1973 kom vindskeiðin í
fyrsta sinn (kollustélið) en með
henni jókst stöðugleikinn og veg-
gripið. 1974 var þessi 2,7 lítra vél í
911. Vélin í 1974 árgerðinni af
Carrera RS var hins vegar með 3ja
lítra slagrými sem jók hámarks-
togið um 8% (í 284 Nm við 5.100 sn/
mín) og dró úr mengun í útblæstri
þótt hestöflin væru áfram 210 við
6.300 sn/mín. Árið 1973 smíðaði
Porsche 15.415 bíla og 75% af þeim
voru fluttir út.
Einhver hefur líklega velt því
fyrir sér hvernig hafi verið hægt að
auka slagrými 911-vélarinnar úr
1.991 rsm í 3.600 rsm (964 Carrera
4 árgerð 1989), þ.e. um rúm 80% án
grundvallarbreytinga á blokkinni.
Skýringin, og um leið ástæða þess
að hér er ekki notað hugtakið út-
borun er fólgin í því að sílindrarnir
eru sjálfstæð stykki sem sitja í
stýringu í blokkinni og utan á þeim
er kápa með kælirifflur. Með því að
hafa rifflurnar grynnri en virkari
og með öflugri kæliblæstri hefur
verið hægt að auka innra þvermál
sílindranna á kostnað ytra þver-
máls kælikápunnar. Þetta skýrir
hvers vegna Porsche hélt svo lengi
áfram með loftkældu vélina, þ.e.
þar til slagrýmið varð ekki aukið
meira með óbreyttri blokk. Svo
mikil stækkun sílindra er ekki
möguleg þegar vatnskæld vél á í
hlut. Af þessum ástæðum er und-
irritaður og fleiri gallharðir á því
að smíði hins raunverulega 911 hafi
lokið með síðasta 993 árið 1998
þegar sá vatnskældi 996 tók við.
Stöðug þróun
Ferdinand Porsche II.
Ferdinand Piëch.