Vísir - 20.12.1980, Qupperneq 5

Gæsin brunnin og
tréö úti í garöi
Mér dettur ekki i hug að
minnast hér á þann atburð sem
er mér hvað minnisstæðastur úr
barnæsku i sambandi við gleði-
leg jól. Það gæti sært vissa
aðila. Mér dettur til dæmis ekki
i hug að minnast á það þegar
jólagæsin gleymdist i ofninum á
meðan fjölskyldan ók gjöfum út
til vina og vandamanna. Ég
beygi enn af er ég hugsa til
brunarústanna milli tannanna
og táranna i augunum.
Ekki dettur mér heldur i hug
að minnast á það þegar kvikn-
aöi i jólatrénu i gamla timbur-
húsinu þannig að það varð að
henda trénu út um gluggann.
Það gat haft áhrif á óþroskaö
barnið að horfa á auðan máln-
ingarkollinn, sem stóð undir þvi
sem eitt sinn var jólatré en var
nú bál úti i garði.
Ekki heldur minnist ég á hvað
pabbi sagði ljótt þegar hann
setti rakkremið á tannburstann
á jóladagsmorgun. Það fannst
mér spilla jólaskapinu þó
nokkuð, sérstaklega fyrir
pabba.
Nei, ég ætla ekkert að koma
inn á þessa hluti, enda eru þeir
smámunir hjá þvi sem ævi-
sagnahöfundarnir segja okkur.
Ég er lika fæddur eftir lok þessa
gæfutimabils i sögu okkar ást-
kæra föðurlands, sem samtima-
menn kölluðu heimstyrjöldina.
Þess atburðar er táknaði nýtt
timabil i sögu sveltandi þjóðar.
Timabils er hóf þjóðina úr sárri
örbirgð upp i heimtufrekt vel-
ferðarþjóðfélag, að þvi er
manni skilst
Hefðbundnar bú-
greinar
Ævisagnahöfundarnir hefðu
talið gæsabrunann merki um
þaðaðmenn ættu ekki að storka
hefðbundnum islenskum bú-
greinum með þvi að leggja sér
til munns illa fleygan alifugl á
fæðingarhátið meistarans en
þess i stað naga blessað kinda-
kjötið. Jólatrésbruninn hefði
aðeins flutt birtu og yl inn i illa
gerð hreysin, og rakkrems-
tannburstunin hefði verið
spaugilegt dæmi um hrein-
gerningarbrjálæði yfirstétt-
anna.
Ég kem þvi ekkert inn á þetta.
og fleiri jólahugleidingar
Islendingar hafa i sannleika
sagt stigið úr öskustónni á
skemmri tima en aðrar „vel-
ferðarþjóöir”. Þetta sést ekki
hvað sist á nýrikrahættinum i
sambandi við allan jólaundir-
búning. Menn éta sér til óbóta
rándýran mat og hella i sig
guðaveigum þar til lekur út um
eyrun. Menn gefa gjafir fyrir
fjármuni sem þeir ekki eiga og
slá „jólavixla” fyrir öllu
saman. Það verður þvi erfitt að
þreyja þorrann og góuna þegar
bankarnir byrja að senda óvin-
gjarnleg bréf um gjaldfallna
vixla og opinber uppboð á
einustu eignum vesalings
skammdegissjúklinganna, sem
rétt aðeins sjá grilla i páskana
út lír vetrarhörkunum.
Bing og Gröndal stell
„Það er sko ekkert með þaö,
við gefum Lóu frænku og Brandi
Bingoggröndahlstell fyrirtólf-
manns. Þau hafa alltaf verið
svo sæt”.
„Ertu vitlaus maður, þau sem
eiga allt og eru svo rik, og við
sem varla eigum fyrir húsaleig-
unni”.
„Gleymdu nú ekki að það var
Lóa frænka sem alltaf lánaði
mér skólabækurnar i gamla
daga. Og svo eru jólin bara einu
sinni á ári”.
Ég ætla heldur ekki að tala
um þetta, þvi það er sjálfsagt
mál fyrir félagsfræðinga, þjóö-
félagsfræðinga eða einhverja
þaðan af verri.
Við megum heldur ekki
gleyma þvi að jólin og jóla-
„bissnessinn” heldur menningu
okkar uppi að verulegu leyti.
Hér er helst ekki gefin út bók
nema að það séu jól i sjónmáli.
Hundruð bókatitla ryðjast fram
á sjónvarpsauglýsingamarkaö-
inn þegar liða tekur að hátið
frelsarans.
Komi bók út á öðrum árstima
þykir það stórfrétt, þvi slegið
upp i blöðum og höfundar og út-
gefendur spurðir hvers vegna i
ósköpunum þeir séu að gefa út
bók á þessum árstima.
Jólabókaflóð af menn-
ingarástæðum
Nú,hljómplötuútgáfa er óðum
aö færast i þetta sama horf.
Nýjar plötur streyma yfir
markaðinn fyrir jólin.
Bækur og plötur þykja hinar
bestu gjafir. Það er alltaf hægt
að skipta plötu og bók fyrir
aðra, sem þiggjandinn hefur
meiri áhuga á. Hann situr þá
ekki uppi með „China town”
ekta postulinið, sem Frederiks-
en, töskuheildsali, seldi henni
Lóu frænku með afslætti i stað-
inn fyrir einhvern greiða, sem
ég ekki veit hver var.
Með þvi að setja sig upp á
móti jóla „bissnessnum” væri
maður þvi aö setja sig upp á
móti hljómplötu- og bókaútgáfu
og þar með stórum hluta
menningarinnar i landinu. Það
vil ég sannarlega ekki gera.
Ég fjalla ekki um það hvernig
útgefendur skipuleggja sina út-
gáfu. Það er ekki mitt mál,
heldur mál viðskiptafræðinga,
hagfræðinga eða einhverra
þaðan af verri.
Axel Ammcn-
drup, blaða-
maður, skrif-
Hagstæður vöru—
skiptajöfnuður
Ég verð lika að segja að það
er göfgandi að gefa vinum
sinum gjafir. Ég fyrir mitt leyti
gef aldrei eins margar gjafir og
á jólunum, og mér liður yfirleitt
frábærlega vel þá dagana.
Sumir myndu segja að það sé
vegna rúmra fridaga, mikils og
góðs matar — auk nokkurra
desilitra af guðaveigum — en ég
segi að það sé vegna þess, að
sælla sé að gefa en þiggja.
Að visu verð ég að viður-
kenna, að það dregur nokkuð úr
kætinni þegar vöruskiptajöfn-
uður er mjög óhagstæður. Ég
hef þó yfirleitt haft lag á að hag-
ræða þvi þannig, að svo verði
ekki. Min jól eru oftast gleðileg.
Ég fjalla þvi ekki um þetta
vegna þess að það er lenska að
skrifa aðeins um það sem miður
fer. Og það er ekki mitt mál,
heldur öllu heldur mál sálfræð-
inga.
Af jólakortum
Það hefur löngum þótt góður
og fallegur siður að senda jóla-
kort. Ekki mæli ég á móti þvi að
það sé indælt að senda vinum og
ættingjum, sem fjarri eru
staddir, jólakort. Minna þannig
á forna, en trausta vináttu.
Vinarkveðja er alltaf vel þegin,
kemur jafnvel fram tárunum i
hvörmum viðkvæmra manna.
En er þetta ef til vill að fara út i
öfgar hjá okkur eins og ýmislegt
annað?
Margir taka saman öll kortin,
sem þeir fengu árið áður og
gera skrá eftir þeim. Þessi
sendi mér kort, en hinn djöfull-
inn sendi mér ekki, jafnvel þó ég
hafi sent honum kort öll þessi
ár. Best að vera ekki að eyöa
frimerki og Lions-korti i hann
aftur.
Ég þekki meira að segja
manneskju, sem tekur þetta
afar hátiðlega. Hún sendir ekki
jólakort, heldur áramóta-
kveðjur, og aðeins þeim sem
senda henni jólakort. Þarna er
sko ekki verið að taka neina
„sjensa”.
Ég hef árum saman staðið i
jólakortaskrifum við vin sem
sendir mér jólakort annaö hvert
ár. Annað árið sendir hann mér
kort, þá sendi ég honum ekkert.
Hitt árið þakka ég fyrir mig og
sendi kort en fæ þá ekkert i
staðinn. Slæmur vöruskipta-
jöfnuður og ég sendi þvi ekkert
kort næsta ár. En þá sendir
hann mér kort og þakkar kær-
lega fyrir kortið i fyrra og svo
framvegis.
Það er lika ágætlega
skemmtilegt að ganga i hús og
afhenda nágrönnum sinum jóla-
kort um leið og þeir óska gleði-
legra jóla. 1 kortunum stendur
nefnilega yfirleitt: „Gleðileg
jól”. Þetta er aðallega gert fyrir
þá, sem árlega taka það saman
hversu mörg jólakort berast.
Þetta er þó varla mitt mál,
þetta er mál Pósts og sima.
Góð póstþjónusta
Það var dálitið sviplegt i fyrra
þegar ég áttaði mig á þvi á Þor-
láksmessu að ég hafði gleymt að
skrifa jólakort. Þó ég hafi
tröllatrú á islensku póstþjónust-
unni, gerði ég mér grein fyrir
þvi að ég væri fullseint á ferð-
inni. Sérstaklega hvað varðaði
kort til vina erlendis.
Ég greip til örþrifaráöa. Ég
settist niður og skrifaði vinum
og vandamönnum i vinnutima
og skrifaði svo dagsetninguna
10.12.’79. Siöan gat ég bara
kennt póstþjónustunni um ef
einhver kæmi með athuga-
semdir.
Málið hefði átt að vera úr sög-
unni, en svo vildi til að skálaö
var i jólaglöggi að loknum
starfsdegi á Þorláksmessu.
Ekki verður fjölyrt um þann
gjörning hér og nú, en þegar ég
mætti til vinnu aftur þann þriðja
i jólum, þá glottu jólakortin, frá
mér til vina minna, við mér á
skrifborðinu.
Ég sendi þvi engin jólakort i
fyrra og á þar af leiðandi ekki
von á þvi aö fá kort i ár.
Það sem verra er, ég er ekki
búinn að senda jólakortin i ár —
ég er ekki einu sinni farinn að'
hugsa fyrir þeim. Ætli ég sendi
bara ekki vinum og vanda-
mönnum hlýlegar kveðjur með
hugskeytum, það er bæði
ódýrara og þægilegra.
Hátið friðar og kær-
leiks
Ég hef ekki minnst einu orði á
þann trúarlega grunn, sem jóla-
haldið stendur á. Ég ætla heldur
ekki að gera það, aðrir gera það
betur en ég.
Það væri hins vegar gleðilegt
ef allir menn litu á jólin sem
hátíð friöar og kærleika. Að
jólafréttatimar rikisfjölmiðl-
anna fylli stofurnar af góðum
fréttum. Mættum við verða laus
við fréttir af innrás i Pólland,
pyntingum i Chile, róstum i E1
Salvador, slysum og óhöppum.
Sem betur fer verða þingmenn
okkar i jólafrii, þannig að ekki
ættu að berast ill tiðindi úr þing-
sölum.
Vonandi geta allir snúið
mettir og velúthvildir til vinnu
eftir jólahaldið, tilbúnir til að
hella sér út i áramótafögnuðinmj