Vísir - 02.05.1981, Blaðsíða 7

Affelgum, felgum og
jafnvægisstillum
VÍSIR
QOO
YEAR
GEFUR 0'RETTA GRIPIÐ
A BOOMAR
KíMSTÞÚ
UMERA
Goodyear hjólbarðar eru
hannaðir með það í huga, að
þeir veiti minnsta hugsanlegt
snúningsviðnám, sem þýðir
öruggt vegagrip, minni bensín-
eyðslu og betri endingu.
IHIHEKLAHF
" | Lauqaveqi 170-172 Sími 21240
c
HAFNARSTRÆTI 18
LAUGAVEGI 84
HALLARMÚLA 2
Laugardagur 2. maí 1981.
I Menn og myndlist"
2. grein
„Hvert form má skynja á
margan hátt” sagöi Kandinsky.
Af þvi má draga þá ályktun aö
skynjun okkar á förmi sé ekki
afgerandi. Meö hugtakinu form
á ég viö allt sem fyrir augu okk-
ar ber, náttáran, allt sem maö-
urinn hefur búiö til og aö sjálf-
sögöu maöurinn sjálfur. Allt
sem viö sjáum i fyrsta sinn eyk-
ur þekkingu okkar og skilning.
Jafnframt þvi leggjum viö dóm
á allt sem viö skynjum, dæmum
þaö fallegt eöa ljótt, blltt eöa
ógnvekjandi, nothæft eöa ónot-
hæft, verbmætt eöa verölaust
einnig I þeirri merkingu hvort
það sem viö sjáum eða skynjum
fellur inn i reynslu okkar eöa til-
finningaheim og allt þar á milli.
Þessi dómur er mjög breyti-
legur eftir einstaklingsáliti,
þjóðum eöa timum, en er nauð-
synlegur til þess aö mynda sér
skoöun og öðlast þekkingu.
Tvennt hjálpast aö til þess aö
finna lykil aö þvi formi sem viö
sjáum i fyrsta sinn. Það er
reynsla okkar og I hvaöa sam-
hengi og tengslum ákveðin form
eru. Reynslan kennir okkur
margt um hiö nýja sem viö sjá-
um, kannski vissum viö um þaö,
kannski minnir þaö á eitthvaö
annab sem viö þekkjum, eöa viö
reynum aö finna einhverja sam-
likingu viö þaö og koma svo
reynslu þar á. Annars er meö
form sem viö þekkjum og sjáum
i algjörlega nýju umhverfi, þá
ruglast reynsla okkar aftur og
viö verðum að skynja áöur
þekkt form á nýjan hátt.
Maður sér þaö sem reynslan
hefur kennt honum, hann sér
venjulega þabsem hann vill sjá.
Rikharöur
Valtingojer
skrifar:
Maður sem fæst viö myndlist er
I rikum mæli háöur þvi aö sjá og
skynja form en hugarstarf, til-
finningar, afstaöa sem hann
tekur, kunnátta hans og þekk-
ing, svo nokkuö sé nefnt kemur
einnig til. Án þess væri ekki
hægt aö túlka þaö sem I okkur
býr eöa fyrir okkur ber.
Listaverk er alltaf summa
meövitaörar og ómeðvitaðrar
ákvöröunar sem listamaöurinn
hefur tekib áöur og á meöan
hann vinnur.
1 daglegu lifi þurfum við öll aö
taka einhverjar listrænar
ákvarðanir. Spurningu i hvaöa
lit á aö mála ákveöinn hlut þarf
aö svara meö ákvöröun varö-
andi lit, ab vissu leyti eftir sömu
reglu og listmálari myndi gera 1
málverki. Hér ræöur meöal P
annars tilhneiging hvers og eins I
til ákveöins litar, eöa tekið er J
tillit til þess umhverfis sem I
hluturinn á aö vera i. 1 þessu til- ■
felli ræöur ekki bara tilhneig-"
ingin til einhvers litar, heldur |
kemur einhver þekking i lita- ■
fræði til.Þetta einfalda dæmi \
sýnir hvernig myndlist hefur f
áhrif og er tengd daglegu lifi ■
okkar. Tengsl og áhrif geta ver- ■
iö þaö bein aö t.d. þegar i tisku |
var aö mála stofuveggi I sterk- _
um litum, var abstraktlist sem I
lagði einmitt áherslu á sterka |
liti og form á hávegum höfö. ,
Myndlistin hefur beint eöa I
óbeint mikil áhrif á daglegt lif |
okkar. Aldrei áður var umhverfi J
okkar skreytt svo sterkum og I
fjölbreyttum litum. Ef maður |
sem uppi var fyrir hundrað ár- _
um sæti þaö, yröi honum örugg-1
lega starsýnt á þessa litadýrð I
sem nú er i okkar daglega um-
hverfi. En myndlistin hefur lika I
óneitanlega áhrif á hugsanir ■
okkar og tilfinningar en þau eru ■
miklu fólknari en áöur nefnd I
dæmi. Þvi listaverkið vekur ■
spurningar hjá okkur eba svar- ■
ar þeim, hvetur til umhugsunar |
og virkjar tilfinningar. Frá ■
mörgum sjónarmiðum er hægt ■
aö nálgast einstakt verk og taka |
sina afstöðu gagnvart þvi, hvort ■
þaö höföar til manns á einhvern ■
hátt eða ekki. Hvort áhorfandi |
er móttækilegur fyrir þvi sem .
verkiö túlkar. Aö taka slika af- ■
stööu til listaverks er grundvall J
aratriöi I listskynjun en ekki
nóg, þvi til listmenntunar er
nauðsynlegt aö gera sér grein
fyrir afstööu sinni, afhverju
meö eöa á móti ákveönu verki.
Þaö er alls ekki svo erfitt aö
nálgast listaverkiö ef maöur er
opinn fyrir áhrifum frá Þór.
Þrátt fyrir þaö aö margir sem
eru ekki starfandi myndlista-
menn leggja stund á myndlist
aö einhverju marki, e’ru alltof
margir sem hafa ekkert málaö
siöan þeir voru i skólum. Þaö er
synd þvi þeir svikja sjálfa sig
um fyrirhafnarlitinn miöil til
þess aö tjá hugsanir sinar og til-
finningar. Listamaöurinn hefur
kannski meirihæfileika en aörir
menn, þó má draga þaö i efa.
Aftur á móti er köllun hans til
þess aö skapa, miklu sterkari en
hjá öörum og þannig þróast lika
hæfileikar og þekking. 1 þessari
köllun felst mikil ánægja en
jafnframt þvi mikil byrði, þvi aö
maöur sem fæst I alvöru við list
þarf aö vera og er alltaf meö fl
hugann viö sitt verk. Aö útfæra I
hugmyndir sinar, gera þær *
sýnilegar, kanna nýja mögu-1
leika og leiöir i túlkun og út- ■
færslu þeirra er starf lista- ■
manns. Hann er sífellt aö vega |
og meta allar upplýsingar og öll ■
áhrif sem hann verður fyrir i ■
gegnum sjón, tilfinningar, ritaö |
mál, samtöl og persónulega _
upplifun. Hvort þær falli inni ■
eöa bæti hans hugarheim og |
hvort þær séu til gagns fyrir _
hans vinnu á einhvern hátt, eða ■
ekki. 011 þau áhrif sem lista- |
maðurinn veröur fyrir þjóna _
ákveönum tilgangi I sköpun ■
verksins. Það er óhjákvæmilegt ■
aö öll þau áhrif sem listamaður- ■
inn verður fyrir og allar upplýs- |
ingar sem hann fær leiba oft til ■
algjörrar stefnubreytingar i ■
hans listsköpun. Þegar ný upp- |
götvun kemur til, opnast nýr ■
heimur fyrir honum og hann ■
leggur annab mat á upplýsingar |
og áhrif en áöur. Allt I einu sér .
hann kunna hluti frá allt ööru ■
sjónarhorni en áöur eöa I nýju |
samhengi.
Anægjan sem gripur skapandi I
menn þegar verkiö hefur heppn- I
ast varir oft ekki lengi, þvi J
hugurinn glimir fljótlega viö I
nýtt verkefni. Kvööin til þess aö I
útfæra hugmyndir sinar, tjá sin- :
ar tilfinningar, nema ókannað |
land er mjög sterk. Markmið ■
meö listsköpun eru mjög ólik og ■
einstaklingsbundin eftir lista- |
mönnum beint eöa óbeint vinna ■
allir aö hluta til fyrir þjób sina *
og samtið. Verk þeirra veröa |
þjóðareign og geta þvi allir til- ■
einkaö sér þau, eða ættu aö geta l
þaö. Listamaðurinn hefur |
ákveöinni skyldu aö gegna ■
gagnvart þjóö sinni og þjóöin ■
skyldu gagnvart sinum lista- |
mönnum.
011 list sem skapast 1 dag, er ■
menningararfur á morgun. J
Lamy penni
Stúdentagjöf
fyrir skóla lífsins
IAMY
meira úrval en þér haldiö
FULLKOMIN HJÓLBARÐAÞJÓNUSTA

Opið í dag