Lesbók Morgunblaðsins - 06.10.2001, Síða 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 6. OKTÓBER 2001 9
ferð eða myndrænum einkennum, heldur
einnig í þeirri sýn á frásagnarheim verksins
sem hann leitast við að miðla. Margir hafa
heyrt rithöfunda lýsa því hvernig skáldverk
þeirra líkt og lifna við, og nefna það sem
dæmi að persónurnar hreinlega taki völdin
og fari að lifa sjálfstæðu lífi, sem rithöfund-
urinn líkt og fylgist með. Sama getur átt við
þegar teiknari vinnur myndir sínar, persón-
urnar og umhverfið sem hann mótar, hrein-
lega lifnar við og vindur fram líkt og af sjálfu
sér,“ segir Áslaug og bætir því við að skortur
á skilningi í garð myndskreytinganna í um-
fjöllun um bækur, sé óneitanlega letjandi fyr-
ir þá sem helgað hefur sig slíkri vinnu. „Al-
gengt er að einblínt sé á textann, og
myndirnar jafnvel afgreiddar með einni setn-
ingu í lokin. Hér vantar faglega gagnrýni,
þar sem myndskreytar og útgefendur geta
fengið viðbrögð við bæði því sem vel er gert
og því sem er ófullnægjandi“.
Fyrstu kynni barna af myndlestri
Áslaug segir fagið ekki síst heilla sig vegna
þess að hin myndskreytta bók hafi svo margt
að bjóða. „Það má líta á hana sem nokkurs
konar skúlptúr, þrívíða heild myndar og
texta. Þessa heild á lesandinn að geta skynj-
að um leið og hann tekur upp bókina, kápan
á að vera fyrsta skref lesandans inn í heim
verksins. Þetta á einnig við um bækur án
mynda, enda er nauðsynlegt að hönnunin, allt
frá kápumynd til leturgerðar, myndi vandaða
heild.“
Áslaug segir að því miður sé mörgum þess-
ara þátta ábótavant í íslenskum útgáfuheimi.
Oft sé ekki farið að huga að þætti mynd-
skreytinga og hönnunar fyrr en við lok
vinnsluferlisins, og er teiknurum og hönn-
uðum þá ætlaður allt of lítill tími í sína vinnu.
Lítil áhersla sé sömuleiðis lögð á samvinnu
rithöfundarins og myndskreytarans, en í
mörgum tilfellum sé slík samvinna grundvall-
aratriði ef verkið á að geta orðið eins vandað
og unnt er. „Ekki má gleyma því að fyrstu
bækurnar sem lesnar eru fyrir börnin, og
sem þau síðan lesa sjálf, eru myndabækur.
Það er mikilvægt að mikið sé í barnabæk-
urnar lagt, því þar á barnið fyrstu kynni sín
af myndlist og myndlestri. Börnin eru
ákaflega þakklátir viðtakendur lista og
sköpunar og þau eiga það skilið
að mikið sé lagt í verkin sem
eru skrifuð handa þeim. Þótt
kostnaðarsamt sé að gefa út vandaðar
myndabækur, og þótt misjafnt sé hversu arð-
bær slík útgáfa geti verið, finnst mér það
þess virði að lagt sé í slíka útgáfu.“ Áslaug
telur þó að nokkur viðhorfsbreyting eigi sér
nú stað í þessum efnum. „Þær kynslóðir sem
nú eru að vaxa úr grasi, alast upp með sjón-
ræna menningu allt í kringum sig. Börn öðl-
ast því snemma myndlæsi og þetta læsi er
mikilvægt að þroska með því að gefa út bæk-
ur sem standast kröfur barna og vel það.“
Áslaug hefur starfað við fagið í um tíu ára
skeið og segir hún að Íslendingar eigi nóg af
hæfileikafólki á þessu sviði. „Fólk þarf aðeins
að fá hvatningu og svigrúm til að vinna að
þessari listgrein,“ segir Áslaug að lokum.
Myndskreytarnir sem sýna verk á sýning-
unni „Myndir úr veröld barnabókanna“
eru Anna Cynthia Leplar, Áslaug
Jónsdóttir, Björk Bjarkadóttir,
Erla Sigurðardóttir, Freydís Krist-
jánsdóttir, Guðjón Ketilsson, Guð-
rún Helga Hannesdóttir, Gunnar
Karlsson, Halla Sólveig Þor-
geirsdóttir, Halldór Bald-
ursson, Jean Antoine Po-
socco, Margrét Laxness,
Ragnheiður Gestsdóttir,
Sara Vilbergsdóttir, Sig-
rún Eldjárn, Sigurborg
Stefánsdóttir, Tryggvi
Ólafsson og Þóra Sigurð-
ardóttir. Sýningin stendur fram
til 26. október.
TÓNLISTIN hefur frá örófi alda veriðein af þeim fjölmörgu leiðum sem not-aðar hafa verið til að miðla sögum oggæða þær lífi. Á norrænu barna-
bókahátíðinni munu leiða saman hesta ís-
lenskir og danskir tónlistarmenn sem hafa
sérhæft sig í að skemmta börnum með söng
og kvæðum og búið hafa til skemmtilegan
heim í kringum tónlist sína. Margir krakkar
kunna eflaust utan að lögin af plötunum
„Berrössuð á tánum“ og „Bullutröll“, eða
heyrt þau Önnu Pálínu og Aðalstein Ásberg
flytja lögin og fengið að syngja með. Á tón-
leikum sem eru á dagskrá hátíðarinnar laug-
ardaginn 13. október, munu Aðalsteinn og
Anna Pálína syngja um Krúsilíus, Argintætu,
bullutröllin, en með þeim kemur fram líflegur
hópur danskra tónlistarmanna, hljómsveitin
Tante Andante (Andante frænka), en hún
hefur notið mikilla vinsælda meðal danskra
barna. Mun sveitin flytja mörg af sínum vin-
sælustu lögum, auk þess sem þau hafa æft
nokkur af lögunum af plötunni Berrössuð á
tánum á dönsku.
Tante Adante hópurinn er merkilegur fyrir
margar sakir. Hann hófst sem hljómsveit, en
hefur vaxið og dafnað og rekur nú umfangs-
mikla barnaskemmtunarstarfsemi í Dan-
mörku, Bandaríkjunum, Austur-Evrópu og
Suður-Afríku. Það voru söngkonan og laga-
smiðurinn Benedikte Riis
og texta-
höfundurinn Halfdan Ramussen sem byrjuðu
að flytja frumsamin lög fyrir dönsk skólabörn
fyrir rúmum tíu árum. Benedikte er sjálf
Tante Andante, en auk þess eru í hljómsveit-
inni þau Lonne Sonne (Frk. Sonne), Robert
Nilsson (Askefis), Vibeke Rødgaard (Charl-
otte) og Kim Bahnsen (Charles). Viðtökur
barnanna voru svo góðar að fyrr en varir var
Tante Andante farin að leika fyrir börn um
alla Danmörku og í útlöndum. Blaðamaður
hringdi í Benedikte Riis og spurði hana nán-
ar út í starfsemi Tante Andante-hópsins.
Benedikte verður glöð þegar hún heyrir
frá Íslandi og segist hlakka til að koma aftur
til Íslands, en þangað hafi hún komið og
kynnst m.a. íslenskum jólasveinum, Grýlu og
Leppalúða. Hún segir blaðamanni að rúm-
lega tíu ár séu liðin frá því að hópurinn fór af
stað með starfsemi sína. „Við byrjuðum með
hljómsveitina Tante Andante vegna þess að
okkur langaði til að koma með eitthvað hlýtt,
skemmtilegt og ævintýralegt inn í hversdag-
inn hjá börnunum, sem veitti þeim um leið
víðsýni og innsýn í þá skapandi þekkingu sem
lífið hefur upp á að bjóða.“ segir Benedikte.
„Við komumst brátt að því að börnin höfðu
ótakmarkaðan áhuga á að læra um heiminn á
þann lifandi máta sem við reyndum að búa
þeim, og stofnuðum við því Tante Adante
húsið, nokkurs konar miðstöð
söngva, leikja og sagna fyrir
börn. Börn og fullorðnir geta
komið í heimsókn í húsið, og
tekið þátt í ýmiskonar skemmtilegri dagskrá,
s.s. söng, dansi, leiklist, tónlistarnámskeið-
um. Þá hefur verið staðið fyrir uppákomum
sem ná allt frá myndlistarsýningum til skírn-
arathafna og afmælisveislna. Starfsemin
hreinlega sló í gegn í Danmörku, og stofn-
uðum við í kjölfarið sams konar vettvang í
Iowa og Wisconsin í Bandaríkjunum, og síðan
hafa bæst við Tante Andante-hús í Búlgaríu,
Ungverjalandi og nú í janúar hóf Tante And-
ante starfsemi sína í Suður-Afríku“. Öll
Tante Andante-húsin er uppbyggð á sama
hátt. Húsin hafa verið gefin starfseminni og
þau rekin af áhuga og einurð. Í húsinu er síð-
an að finna söngleiksmiðju, búningahorn,
sögutjald, listamannaborð, upplifunarskáp,
fantasíukaffihús og ævintýrabúð.
Að lokum þakkar Benedikte Riis Tante
Andante fyrir sig og leggur áherslu á það
hversu mjög hljómsveitin hlakkar til að kynn-
ast íslenskum börnum og syngja með þeim
Aðalsteini og Önnu Pálínu á tónleikunum í
Norræna húsinu að viku liðinni.
Tante Andante-Band skemmtir með Aðalsteini og Önnu Pálínu
ÆVINTÝRAHEIM-
UR TÓNLISTAR
OG GLEÐI
Morgunblaðið/Jim Smart
Hjónin Anna Pálína og Aðalsteinn Ásberg munu koma fram á tónleikum
fyrir krakka, ásamt Tante Adante Band.
Myndskreyting Höllu
Sólveigar Þorgeirs-
dóttur úr barnabókinni
Hundaeyjan. Lítið æv-
intýri um undrun, frelsi
og fyrirgefningu eftir
Sindra Freysson.
Mynd/Hall
a Sólveig Þo
rgeirsdótti
heida@mbl.is
Myndskreyting úr
Sögunni af bláa
hnettinum eftir Ás-
laugu Jónsdóttur.