Lesbók Morgunblaðsins - 19.01.2002, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 19. JANÚAR 2002 13
FJÖLSÓTTASTA safn Bret-
lands, British Museum, hyggst
grípa til sparnaðaraðgerða til að
bregðast við vaxandi fjárhags-
vanda. Á veftímaritinu Art Daily
kemur fram að Christopher Jon-
es, fjárhagsstjóri British Mus-
eum, hafi skýrt starfsfólki frá
áætlunum um styttri afgreiðslu-
tíma í þriðjungi af sýning-
arsölum safnsins. Sagði Jones
safnið þurfa að skera niður
rekstrarkostnað um 15 prósent,
til að bregðast við fækkun ferða-
manna og ófullnægjandi stuðn-
ingi ríksins.
Lundúnakaupstefnan hafin
LISTAKAUPSTEFNAN London
Art Fair, opnaði í fjórtánda sinni
í Business Design Centre í Lund-
únum síðastliðinn miðvikudag. Á
stefnuna, sem stendur frá mið-
vikudegi til sunnudags, koma
fulltrúar um hundrað fremstu
gallería Bretlands til að kynna
samtímastrauma í breskri mynd-
list, sem spanna allt frá mál-
verkum til skúlptúra. Að sögn
Lucy Field, forstöðumanns
kaupstefnunnar, stefnir London
Art Fair á að skipa sér í röð
fimm bestu listakaupstefna Evr-
ópu.
Rafræn uppboð
NETUPPBOÐSFYRIRTÆKIN
Onview og eBay hyggjast hefja
samstarf um að listaverka-
uppboð á Netinu, að því er fram
kemur á netmiðlinum cult-
urekiosque.com. Síðarnefnt net-
fyrirtækið er með ráðandi hlut-
deild á markaði fyrir sölu
listaverka í gegnum Netið. Þar
verða ljósmyndir, evrópsk og
bandarísk málverk boðin til sölu
á miðlinum eBay Premier, end-
urbættri útgáfu uppboðssíðu
fyrirtækisins.
Djassdagskráin á enda
ROBERT J. Harth, nýr for-
stöðumaður og listrænn stjórn-
andi Carnegie Hall tónleikahúss-
ins í New York, hefur ákveðið að
leggja djasshljómsveit hússins
niður. Þetta kemur fram í dag-
blaðinu The New York Times.
Spurður um ástæður þessa, seg-
ist Harth, hyggjast verja því
fjármagni sem hann hefur úr að
spila til annarra dagskrárliða,
og segir rekstur djasssveit-
arinnar taka of mikið frá öðrum
tónlistarsviðum, sem breyttir
tímar kalli á. Djasshljómsveitin
lék síðast í Carnegie Hall í des-
ember síðastliðnum, og þykir
meðal þeirra bestu á sínu sviði.
Stjórnandi hljómsveitarinnar,
Jan Faddis trompetleikari, sagð-
ist hryggur yfir ákvörðuninni,
en hann hefur spilað í Carnegie
Hall frá því 1972.
Líkt og með fjölmargar aðrar
listastofnanir hefur miðasala á
tónleika í Carnegie Hall minnk-
að eftir hryðjuverkaárásirnar á
New York hinn 11. september
síðastliðinn.
Warhol í Tate Modern
SÝNING á verkum bandaríska
popplistamannsins Andy Warhol
opnar í Tate Modern-listasafn-
inu í Lundúnum hinn 7. febrúar
næstkomandi. Sýningin sem
stendur til 1. apríl mun spanna
feril listamannsins í heild, en þar
verða sýnd yfir 150 verk, einkum
málverk, teikningar og skúlptúr-
ar. Er þar leitast við að varpa
ljósi á það hvernig stíll þessa
áhrifamikla listamanns mótaðist
í gegnum feril hans. Á sýning-
unni verður m.a. að finna hina
frægu myndaröð af Marilyn
Monroe, áfallamyndaröðina og
málverk Warhols af Elvis
Prestley og Jackie Kennedy.
Auk þess verður að finna lítt
þekktar teikningar frá upphafi
ferils hans.
British Museum
sparar
ERLENT
OPNUÐ verður í dag sýning í Listasafninu á
Akureyri undir heitinu „Sjónauki III – frá
poppi til fjölhyggju“. Þar er brugðið upp yfirliti
yfir þróun íslenskrar myndlistar á árunum
1965–2000 en sýningin er sú þriðja í röð þema-
tískra sýninga Listasafnsins á Akureyri, þar
sem aðilar sem tengjast íslensku myndlistarlífi
draga saman myndverk út frá eigin forsendum
og rökstuðningi. Í þetta sinn var Aðalsteini Ing-
ólfssyni, listfræðingi og forstöðumanni Hönn-
unarsafns Íslands, boðið að bregða sýn sinni á
þróun íslenskrar myndlistar eftir 1965 með vís-
un til verka í eigu Listasafns Íslands og Lista-
safns Reykjavíkur. Þannig er með sýningunni
gerð tilraun til að varpa ljósi á þessi við-
burðaríku ár í íslenskri myndlistarsögu.
Frá poppi til fjölhyggju
Hver er sýn Aðalsteins Ingólfssonar á þróun
íslenskrar myndlistar á framangreindu tíma-
bili? „Hér verðum við að byrja á því að slá var-
nagla, þar sem sýningin er sett saman úr safn-
eign listasafnanna tveggja og hefur því ákveðið
val þegar farið fram þar. Engu að síður er af
mörgu að taka, og má segja að ég sé fyrst og
fremst að árétta þróun sem almennt þykir ein-
kenna tímabilið. Hún hefst í stórum dráttum
með fyrstu poppkenndu verkunum eftir
Tryggva Ólafsson, Erró og Einar Hákonarson
sem fram koma um miðjan sjöunda áratuginn,
auk fleiri myndlistartilrauna sem SÚM-
hreyfingin spratt úr og blómstraði mjög fram
til 1970–71. Við upphaf sjöunda áratugarins
fara þeir bræður Kristján og Sigurður Guð-
mundsson utan til starfa í Hollandi, auk Hreins
Friðfinnssonar og fleiri myndlistarmanna. Við
það koma ný áhrif inn í myndlistina á Íslandi en
áttundi áratugurinn einkennist öðru fremur af
hugmyndalist. Andófið við þeim hugmynda-
straumum kom fram með „nýja málverkinu“
upp úr 1982, sem andstætt hugmyndalistinni
var bæði efniskennt og pólitískt. Ef leggja ætti
mat á það tímabil sem tekur við á síðasta ára-
tug 20. aldar mætti helst kenna það við tímabil
fjölhyggju, þar sem allt er leyfilegt og hefð-
bundin mörk milli listgreina riðlast. Engu síður
er það tímabil of nálægt okkur í tíma til að
hægt sé að meta það af einhverri alvöru.“
Óskráð saga nýlistarinnar
Aðalsteinn ítrekar þó að hér sé eingöngu um
mjög grófa heildarsýn að ræða á tímabilið eftir
1965, sem kallar í raun mjög sterklega á nánari
rannsóknir á hverju skeiði fyrir sig. „Hér er um
mjög umbrotasamt og viðburðaríkt tímabil að
ræða í íslenskri myndlistarsögu þar sem sterkt
rof varð frá landslagshefðinni og afstraktlist
sjötta áratugarins. Engu að síður er saga þessa
tímabils í raun óskráð. Menn hafa mótað sér
viðhorf til tímabilsins með því að ræða það en
sagan hefur hvergi verið sett á blað. Við skrá-
setningu sögu íslenskrar myndlistar frá því eft-
ir miðjan sjöunda áratuginn er mikið verk fyrir
höndum. Þannig verður manni ekki síst hugsað
til þess hversu mikið vantar í heildarmyndina
og í raun á eftir að taka hvert þessara tímabila
fyrir og grandskoða. Það er reyndar ekkert
óalgengt að menn líti í raun á tímabilið frá 1965
til u.þ.b. 1980 sem eitt allsherjar SÚM-tímabil.
Það er þó athyglisvert hversu margbrotið þetta
tímabil var. Innan þess eiga sér í raun stað tvær
meginstefnubreytingar. Hina hreinu og tæru
mynd sem birtist í hugmyndalistinni má til
dæmis sjá sem ákveðin viðbrögð við grófri og
efniskenndri listsköpun SÚM-hreyfingarinnar.
Við upphaf níunda áratugarins kemur aftur á
móti fram andóf við þennan tærleika í sterkum
pólitískum áherslum nýja málverksins. Hér fer
myndlistin fyrst að senda bein pólitísk skilaboð
því að í raun voru hræringar áranna á undan
aðallega menningarpólitískar.“
Myndlistin og íslenskt samfélag
Aðalsteinn segir tímabilið sem gefin er inn-
sýn í á sýningunni í Listasafninu á Akureyri
jafnframt gefa tilefni til vangaveltna um hvern-
ig myndlistin hefur endurspeglað margvíslegar
hræringar í íslensku samfélagi. „Það er til
dæmis erfitt að skilja nýja málverkið án þess að
taka mið af því sem átti sér stað úti í þjóðfélag-
inu á þessum tíma. Íslenskt samfélag gekk í
gegnum kreppu á fyrstu árum níunda áratug-
arins. Mikil ólga var í þjóðfélaginu og birtist
hún ekki síst í pönkbylgjunni sem hafði áhrif á
myndlistina.
Í ljósi þessa má jafnframt spyrja sig hvers
konar samfélagsstrauma listsköpun tíunda ára-
tugarins endurspeglar. Þar má strax nefna
opnara þjóðfélag og innreið upplýsinga-
tækninnar. Sömuleiðis endurspegla greiðari al-
þjóðleg samskipti og samgöngur ákveðna vel-
sæld og víkkað sjónarhorn. Þetta samspil
samfélags og myndlistar er auðugur
rannsóknarvettvangur sem taka þarf fyrir svo
að listasagan geti orðið enn aðgengilegri.
Það er þó líklega rétt að byrja á byrjuninni,
líkt og verið er að gera í Listasafninu á Akur-
eyri með þessari yfirlitssýningu, því að safn-
gestir á Norðurlandi hafa ekki fyrr haft tæki-
færi til að sjá nokkurt verkanna sem hér eru
sýnd,“ segir Aðalsteinn að lokum.
Sýningunni Frá poppi til fjölhyggju lýkur
sunnudaginn 24. febrúar og er Listasafnið á
Akureyri opið þriðjudaga til sunnudaga frá kl.
13–18.
Endurnýjun málverksins: Helgi Þorgils Friðjónsson. Hið eilífa ferðalag, 1987.
Fjölhygga og endurvinnsla: Gabríela Friðriks-
dóttir. Tvær leiðir í syndinni, 1999.
Umbrotasamt og
viðburðaríkt tímabil
Tímabil hugmyndalistarinnar: Sigurður Guðmundsson.
Framlenging, 1974.