Pressan - 28.01.1993, Side 6

6
FIMMTUDAGUR PRESSAN 28. JANIJAR 1993
F Y R S T
&
F R E M S T
M E N N
Ingi R. Helga
Spilltari en austur-þýskir
kommargátu þolað
agsjslands
Frá því að múrinn féll og
kommúnisminn í kjölfar hans
höfum við fengið að heyra hryll-
ingssögur um grimmd og spill-
ingu valdhafanna fyrir austan
járntjald. Þeim virðist ekkert hafa
verið heilagt. Þeir brutu bæði eigin
lög heima fyrir og alþjóðleg lög í
útlöndum. Þeir bundu trúss sitt
við hryðjuverkamenn og aðra
stórglæpamenn að vestan svo
framarlega sem þeir sáu fram á að
það gæti komið íbúum vestur-
landa illa.
Það var því einkennilegt að lesa
viðtal við hann Inga R. Helgason í
PRESSUNNI um daginn. Ingi
varði sig þar fimlega gegn ásökun-
um um að íslenskir sósíalistar
hefðu fengið rússagull að austan.
Það sem íslenskir sósíalistar hefðu
gert þjóðinni, til góðs eða ills,
hefði verið gert fyrir þeirra eigin
peninga.
Til að fullvissa lesendur um að
svona hefði það verið sagði Ingi
sögu frá árum sínum sínum sem
gullkistuvörður sósíalista. Hann
var þá blankur sem fyrr og vantaði
pening til að keyra flokksmaskínu
sósíalista áfram. Þótt það kunni
að hljóma einkennilega í ljósi
sambandsleysisins sem Ingi lýsti
svo vel í viðtali datt honum í hug
að hafa samband við flokksfélaga
sína í Austur-Þýskalandi. Hann
vildi fá þá til að auglýsa austur-
þýskar vörur í íslenskum blöðum
— og þá líklega sérstaklega Þjóð-
viljanum. Og Ingi hafði hugsað
málið lengra. Hann vildi að pen-
ingarnir fyrir auglýsingarnar
rynnu til pappírsfyrirtækis Sósíal-
istaflokksins, sem síðan mundi
deila peningunum á viðeigandi
síður Þjóðviljans.
En það einkennilega gerðist —
að minnsta kosti hlýtur það að
hafa komið Inga á óvart eftir lest-
ur greina í Morgunblaðinu um
streymi rússagulls til vestrænna
kommúnistaflokka — að Austur-
Þjóðverjarnir sögðu nei takk. Þeir
kærðu sig ekki um svona dúbíus
viðskipti.
Þetta sagði Ingi í viðtalinu að
væri endanleg sönnun þess að ís-
lenskir sósíalistar hefðu enga
styrki fengið að austan. Málið væri
ekki að (slendingarnir hefðu sleg-
ið hendinni á móti því heldur að
Austur-Þjóðverjarnir hefðu ekki
kært sig um svoleiðis drullumall.
Fyrir þann sem lesið hefur um
„Hvernig stendur á því að þaðfólk sem
leit á Rauðu herdeildina sem banda-
mann, veitti henni skjól, peninga og alla
aðstoð aðra,fúlsaði viðfölsuðu auglýs-
ingareikningunum hans Inga R.?“
leynimakk austur-þýskra stjórn-
valda eftir að skjalageymslur
þeirra voru opnaðar hljómar þetta
sérkennilega. Hvernig stendur á
því að það fólk sem leit á Rauðu
herdeildina sem bandamann,
veitti henni skjól, peninga og alla
aðstoð aðra, fúlsaði við fölsuðu
auglýsingareikningunum hans
Inga R.? Erum við hér á Islandi
kannski svo spillt (til dæmis eftir
fréttirnar af auglýsingareikning-
um Alþýðubandalagsins sem fjár-
málaráðuneytið greiddi fyrir síð-
ustu kosningar) að við getum ekki
lengur skilið hversu alvarlegur
glæpur slíkir reikningar geta ver-
ið? Að þeir fái jafnvel glæpi Rauðu
herdeildarinnar til að blikna?
En hvað um það. Hingað til
höfum við ekki mikið velt fyrir
okkur siðferðislegri stöðu Inga R.
eða annarra fjárgæslumanna
stjórnmálaflokkanna. En þessi
mælikvarði sem fannst eftir hrun
múrsins gefur okkur tilefni til að
íhuga gaumgæfílega hverskonar
menn þetta eru eiginlega.
Js
Lödusalan til Rússa dregur dilk á eftir sér
Norðmenn veiða
íslenskar lödur
vrð Lófóten
Islendingar hafa dáðst mikið að
áhuga rússneskra togarasjómanna
á að kaupa gamlar Lödur og taka
með sér heim til Rússlands. Menn
hafa lofsungið þetta framtak
þeirra, enda virðist augljóst að hér
sé um umhverfisvænar aðgerðir
að ræða. í stað þess að horfa upp á
Löduflök hér og þar um bæinn
fara þau nú beint niður á höfn eft-
ir að hafa þjónað eigendum sínum
og síðan áleiðis til Rússlands. í
Norður-Noregi er málum eins far-
ið og hér á landi, nema hvað
Norðmennirnir gefa Rússunum
jafnan Lödurnar í stað þess að
seljaþær.
Nú berast hins vegar þær fréttir
frá Noregi að þarlendir sjómenn
séu ekkert allt of hrifnir af þessu
Lödubraski íslendinga og landa
sinna, þar sem komið hefur í ljós
að Rússarnir taka ekki alla bílana
með sér heim. Úr mörgum þeirra
hirða þeir einungis varahlutina og
kasta hræunum í sjóinn. Þessar
aðfarir Rússanna valda nú norsk-
um sjómönnum talsverðum
vandræðum. Til dæmis fékk tog-
arinn Tromsland tvær Lödur í
veiðarfæri sín er hann var á veið-
um í Barentshafi og olli það stór-
skemmdum á veiðarfærunum. Að
sögn Johns Arne Storhög, blaða-
manns á Lofotposten í Norður-
Noregi, munu atvik sem þessi
hafa færst mjög í vöxt að undan-
förnu. Ef svo heldur fram sem
horfir blasir við stórt umhverfis-
vandamál í Barentshafi, þar sem
flestar Lödurnar hafa „veiðst".
„Mig grunaði þetta alltaf,“ voru
fyrstu orð Gísla Guðmundssonar,
forstjóra Bifreiða og landbúnaðar-
véla, þegar PRESSAN bar honum
tíðindin. Hann bætti því við að
sumir bílarnir sem þeir fengju
væru handónýtir og því ekkert
annað við þá að gera en hirða úr
þeim varahlutina og losa sig svo
við flakið. Því mætti svo ekki
gleyma að Rússagreyin misstu
einnig einhverja bíla í sjóinn í
vondum veðrum. Þessir bílar
væru oft á tíðum iausir á dekkjum
skipanna og því erfitt að hemja þá
í stórsjó. Aðspurður kvaðst Gísli
telja að landsmenn ættu nóg eftir
af gömlum Lödum til að selja
Rússanum. „íslendingar eru ekki
að verða uppiskroppa, enda er af
svo miklu að taka. Bifreiðar og
landbúnaðarvélar fluttu til dæmis
inn um 2.500 bíla árið 1986 og
2.800 bfla 1987. Þá voru í landinu
alls tíu þúsund Lödur. Því er enn
af nógu að taka.“
Lödunum er skipað þétt í rússnesku togurunum. Skyldu þær komast alla leið til Rússlands eða enda
þær í veiðarfærum norskra togara?
Á L I T
Stytting framhaldsskólanáms í brjú ár?
örnólfur
Thorlacius,
rektor MH:
„Það fer auðvitað mjög mikið
eftir því hvernig að því er staðið.
Út af fyrir sig er alveg hægt að
stytta framhaldsskólann um eitt
ár með því móti að skólaárið
verði lengt í leiðinni. Það er
spuming hvort réttu forsendurn-
ar fyrir lengra skólaári séu ekki
einmitt nú þegar atvinnuleysi er
að aukast. Þegar rætt er um að
stytta framhaldsskólanámið er
margs að gæta; mánuðirnir að
baki stúdentsprófinu í nágranna-
löndum okkar eru ekki endilega
færri þegar upp er staðið þótt árin
séu færri. Það vill nefnilega
stundum gleymast í umræðunni
að nágrannaþjóðirnar eru með
lengra skólaár. Annað sem
gleymist oft er tungumálakennsl-
an. Við ætlumst til þess að nem-
endur okkar læri þrjú erlend
tungumál. Á meðan við sláum
ekki af þeirri kröfu þýðir það
auðvitað aukaálag á skóíana. Það
má benda á það að við erum á
svipuðum grunni og þau lönd
sem ekki hafa stórmál að móður-
máli.“
, Svanhildur
Kaaber, for-
maður KÍ:
námsárunum. En það er ástæða
til að huga mjög vandlega að
þessu áður en gerðar eru ein-
hveijar breytingar, því breytingar
í skólastarfi verður að byggja á
grundvallaðri hugsun.“
Bjarki Péturss.
form. Félags
framhalds-
Ragna Ólafs-
dóttir, náms-
ráðgj. við HÍ:
„Framhaldsskólinn liggur
undir því ámæli að búa menn
ekki nógu vel undir háskólanám.
Ef sú gagnrýni er réttmæt tel ég
ekki rétt að fækka námsárum í
framhaldsskólum. En því má ekki
gleyma að ffamhaldsnám er einn-
ig iðn- og verknám. Hvað varðar
það að lengja þess í stað skólaárið
verður mér hugsað til þeirrar lífs-
reynslu sem unglingar hafa hing-
að til getað notið afþví að fá tæki-
færi til þess að reyna sig við
margvísleg störf yfir sumartím-
ann. En þessi atvinnutækifæri
kunna þó að vera' að breytast í
tengslum við aukið atvinnuleysi.
Ég held að það sé nær að gefa
unglingum náms- og þroskatæki-
færi á sumrin í stað þess að fækka
„Ég verð að viðurkenna að ég
hef ekki velt þessu mikið fyrir
mér, en mér finnst hugmyndin
um styttingu framhaldsskóla-
náms góð. Hins vegar vil ég ekki
að farin verði sú leið að stytta
sumarleyfið á móti, heldur vil ég
betri greiningu á námsefninu
þegar í upphafi náms. Samfara
þessu yrði að skera námsefnið
niður. Ég tek það fram að ég er
ekki á móti því að fólk læri svona
mikið heldur tel ég það óþarft.
Það er hugarfarið sem skiptir
öllu.“
„Sá undirbúningur sem nem-
endur virðast almennt hafa að
loknu stúdentsprófi gefur ekki til-
efni til að dregið sé úr honum.
Ekki verða heldur allir fullorðnir
á sama tíma, þ.e. fólk þroskast
mishratt þannig að sumum veitir
ekki af þessum fjórum árum. Ef
tryggt væri að nemendur hefðu
mögífleika á markvissu námsvali,
þeir fengju meiri þjálfun í skipu-
lögðum vinnubrögðum og undir-
stöðugreinarnar væru efldar væri
þriggja ára framhaldsskóli væn-
legur kostur. Auk þess mætti
hugsa sér að lengja skólaárið, sem
kæmi sér jafnffamt vel þegar erf-
itt er urn atvinnu fyrir nemendur
að sumarlagi. Jafnframt getur það
virkað hvetjandi í námi fyrir
suma þegar markmiðið, þ.e.
stúdentsprófið, er ekki eins langt
undan.“
Börkur Han-
sen, lektor við
KHÍ:
„Að sjálfsögðu get ég tekið
undir þetta meginsjónarmið; í
flestum nágrannaríkjum útskrif-
ast nemendur sem stúdentar ári
fyrr en hér á landi. Ef hægt er að
kenna sama námsefni með því að
nýta tímann betur er það leið sem
á að fara. Hinsvegar held ég að
það verði erfitt að búa svo um
hnútana að það verði hægt að
kenna á þremur árum sama
námsefnið. Spurningin snýst því
að miklu leyti um hvaða náms-
þætti megi minnka eða leggja
niður. Ef það er einfalt er málið
leyst. Miklu vænlegra væri að
stytta grunnskólann um eitt ár.
Svigrúmið yrði miklu meira ef t.d.
7. bekkur yrði aðlagaður þeim 9
árum sem eftir yrðu í stað þess að
hafa aðeins 3 ár til að spila úr. Það
má líka skoða hvort ekki sé hægt
að endurskipuleggja fyrstu árin í
grunnskólanum svo þau leiddu til
styttingar grunnskólans.“