Pressan - 13.01.1994, Page 2

11 j ó 11 e g a
verða þær
breytingar á
ritstjórn tímarits-
ins Mannlífs að
Ámi Þórarinsson
ritstjóri tekur sér
frí frá störfum til
I að sinna öðrum
verkefnum á vegum útgáfufyrirtæk-
isins Fróða hf. Ekki dugir minna en
tveir menn til að taka við ritstjórn-
Sviptingar í skemmtanaheiminum
að eru vægast sagt sviptingar í
skemmtanaheiminum um
þessar mundir. Sigurður Ól-
afsson, sem rekið hefur veitinga-
staðinn Hressó undanfarin þrjú ár,
vill nú út úr rekstrinum, en ekki er
ljóst hverjir taka við. Þó liggur fyrir
að Sigurjón Skæringsson, sem séð
hefur um ffamkvæmdahlið mála
þar á bæ um eins árs skeið, er aftur
kominn í gamla starfið, sem nú er
orðið ívið umsvifameira, en hann
inni á meðan, en
það verða þeir
Bjami Brynjólfs-
son, sem verið hef-
ur ritstjómarfúlltrúi
á blaðinu, og Krist-
ján Þorvaldsson,
Rásar 2-maður og
fyrrverandi ritstjóri
PRESSUNNAR með meim. Kristján
sagði upp á útvarpinu fyrir áramót-
in, en ritstjórabreytingin tekur gildi
eftir nokkrar vikur. Ef að líkum læt-
ur fela „önnur verkefni" Árna Þórar-
inssonar fyrir Fróða í sér bókaskrif,
en ekki vitum við hver þau em ná-
kvæmlega...
lagði lykkju á leið sína og fór til
starfa hjá Viking Brugg um tveggja
mánaða skeið. Þá eru nýir eigendur
um það bil að taka við rekstri
Tveggja vina og annars í ffíi. Þeir
aðilar munu vera fyrrum eigendur
Gullborgarinnar. Hinn fyrrverandi
mexíkóski veitingastaður Cancun
er hins vegar nýbúinn að skipta um
eigendur. Er hann nú kominn í
hendur athafnamanns að norðan
sem hyggst gera úr honum kola-
grillstað líkan þeim sem vinsæll
hefúr orðið á Akureyri. Ferskasta
fféttin er hins vegar sú að í mars-
mánuði verður opnaður nýr risa-
pöbb við Tryggvagötuna, nánar til-
tekið við hlið veitingastaðarins Jón-
atans Livingston Mávs, á Tryggva-
götu 8. Þrír aðilar standa að rekstri
og uppbyggingu staðarins, en Karl
Steingrímsson (í Pelsinum), sem er
eigandi húsnæðisins, hyggst hins
vegar ekki koma nálægt rekstrinum
að öðm leyti en því að láta athafria-
mönnunum húsnæðið í té...
Samtök um tón-
listarhús héldu
fúnd 13. desem-
ber á síðasta ári og var
þá kosin stjóm og
einnig nýr formaður.
Valgeir Guðjónsson,
sem gegnt hefúr for-
mennsku um nokk-
urra ára skeið, gaf
ekki kost á sér og var
Ingi R. Helgason,
stjórnarformaður Vá-
tryggingarfélags Is-
lands, kjörinn f hans
stað. Það segir sína
sögu að það fer ekki
mikið fyrir poppur-
um í stjórn samtak-
anna. Ólafur B.
Thors, ffamkvæmda-
stjóri Sjóvár/Al-
mennra, var kosinn
varaformaður. Aðrir
stjórnarmenn em
Bjöm Th. Ámason,
formaður FÍH, Elfa
Björk Gunnarsdótt-
ir, ffamkvæmdastjóri
Ríkisútvarps, Erlend-
ur Einarsson sem var
hjá SÍS, Jón Þórarinsson tónskáld,
Rósa Hrund Guðmundsdóttir, for-
maður starfsmannafélags Sinfón-
íunnar, Runólfur
Birgir Leifsson, ffam-
kvæmdastjóri Sinfón-
íunnar, og Vemharð-
ur Linnet djassgeggj-
ari. Það er greiniíegt
að nú á setja þunga-
viktarmenn í atvinnu-
lífi og pólitík í barátt-
una. Samtökin hafa
þegar greitt Guð-
mundi Jónssyni, arki-
tekt í Osló, 40 milljón-
ir fyrir hönnun og eiga
nú tæpar 20 milljónir.
Áætlaður kostnaður er
um 2.750 milljónir
(og spurning hvort
ekki megi bæta við
það 30-40% ef hafðar
em i huga sambæri-
legar byggingarffam-
kvæmdir í Reykjavík)
þannig að enn vantar
herslumuninn. Nýver-
ið lauk byggingu tón-
listarhúss í Gautaborg,
en fýrsta skóflustung-
an að því var tekin
1918. Ef við miðum
okkur við Svía verður
Tónlistarhús á Islandi að veruleika
árið 2070, en þá verður Kristján Jó-
hannsson um 120 ára...
KK-
BAND
ÞYNNIST
Breytingar hafa orðið
hjá KK band. „Yngsti“
meðlimurinn, Björg-
vin Gíslason, er hættur og
hefur gengið til liðs við
Hljómsveit Stefáns P. Þá er
Pétur Gíslason, umboðs-
maður hljómsveitarinnar,
einnig hættur. Eftir em upp-
runalegu meðlimirnir, þeir
KK, Leifi og Kommi.
Ástæða breytinganna liggur í
því að hljómsveitin ætlaði að
taka sér ffí í janúarmánuði.
KK er að semja tónlist við
sjónvarpsleikrit sem Óskar
Jónasson er að gera og hinir
urðu að finna sér eitthvað
annað að gera. En það er
hægara sagt en gert að
taka sér ffí ffá spila-
mennskunni. KK band
lék síðastliðið föstudags-
kvöld á bijáluðum dans-
leik hjá Hallbimi Hjart-
arsyni i Kántríbæ og ein-
hver önnur „gigg“ em
bókuð í janúarmánuði.
Hljómsveitin heldur svo
til Danmerkur í febrúar
og dvelst þar í tíu daga.
Dönsk kona, sem jafn-
ffamt er umboðsmaður,
sá KK band spila í Fær-
eyjum og varð þetta líka
hrifin að hún munstraði
hljómsveitina á festival á
Fjóni. Þá verður KK band
í beinni útsendingu í
Danmarks Radio 15.
febrúar og til að borga
miðana taka þeir tvö
þorrablót; annað í Kaup-
mannahöfn og hitt í
Lundi...
Baldur kemur, Baldur kemur
Hrafhsmálinu er hvergi
nærri lokið og nú fer ffam
mikil hornskiik innan Ilík-
isútvarpsins. Þegar Hrafn Gunn-
laugsson ákvað
með stuttum fyrir-
vara að
þætti vinar síns
Baldurs Her-
mannssonar, „Þjóð
í hlekkjum hugar-
farsins", varð uppi
fótur og fit og Útvarpsráð skaut
neyðarfundi. Samlcvæmt tilmæl-
um ffá ráðinu ákvað síðan Heimir
Steinsson útvarpsstjóri að leggja
bann við því að þættirnir yrðu
endursýndir. En Hrafn lætur ekki
setja sig í skammarkrókinn há-
vaðalaust og kom með krók á móti
bragði. Þættirnir, sem koma inn í
dagskrána þar sem fyrirhugað var
að „Þjóð í Mekkjum hugarfársins“
yrðu, eru: Vatnsberinn. Mynd um
vatnsveitu í Reykjavík, umsjón
Baldur Hermannsson. Maður vik-
unnar. Baldur Hermannsson ræð-
ir við Bóas Emilsson. Áburðar-
verksmiðjan. Þáttur um Áburðar-
verksmiðju ríkisins, umsjón Bald-
ur Hermannsson. Ekki er búið að
ákveða hvað verður á dagskrá þar
sem fjórði og síðasti þátturinn í
„Þjóð í hlekkjum hugarfarsins“ átti
að vera, en það væri kjánalegt að
veðja á annað en að Baldur Her-
mannsson kæmi einhverstaðar ná-
lægt þeirri dagskrárgerð...
Indlandshaf, suður fýrir Affíku,
norður Atlantshafið. Tæplega hálfs
árs sigling, með öllu sem tflheyrir,
meðal annars margra sólarhringa
fárviðri við Góðravonarhöfða þar-
sem lýsingarnar eru svo magnaðar
að reynir á sjóhreysti lesandans. Það
sérstaka við þessa siglingu, sem ef-
laust má leggja útaf symbólskt á alla
vegu, er þó að dauðinn er í raun-
inni ferðafélagi og lagsbróðir áhafn-
arinnar, í líki hins fársjúka svert-
ingja (blámanns) Jimmys Wait sem
liggur hóstandi af berklum eða
krabbameini alla siglinguna, og gef-
ur loks upp andann er fýrst sést tfl
lands. Og dauðastríðið eitrar allt líf-
ið um borð.
Lýsingarnar á mannskapnum eru
stórfenglegar. Blámaðurinn sjálfúr
er mildð listaverk, sömuleiðis sldp-
stjórinn, eða elsti hásetinn sem af
fábrotnu lífi á fátt effir hugsana
nema frumvisku vfllimannsins. Eft-
irminnilegastur er þó skíthællinn
um borð, hinn gáfaði en illgjarni
Donkin, undirförull og svikull
tældfærissinni sem kann réttindi sín
utanbókar, og raunar eru skoðanir
sögumanns á honum ekki sérlega
ffamsæknar. I bóldnni er ýmislegt
að finna sem á okkar dögum myndi
flokkast undir kynþáttafordóma
(„Þetta andlit bar hina harm-
slungnu, leyndardómsfúllu og
ógeðfelldu grímu, er jafnan hylur
sál blámannsins"). En þetta
er skrifað á liðinni öld, þegar
vangaveltur um mismunandi
lyndisfall þjóða og kynþátta
voru útbreiddari: það eru til að
mynda tveir Norðmenn
munstraðir á Narcissus: ljós-
hærðir hjartahreinir ein-
feldningar, risar með
barnshjörtu, og einn Finni,
rammgöldróttur furðufugl
sem enginn skilur og lifir
í eigin heimi.
Böðvar ffá Hnífsdal
þýddi, oft ffábærlega,
hver var hann? Var
það ekki hann sem
skrifaði „Strák-
arnir sem
struku“, „Fremst-
ur í flokki“ og
fleiri bækur (hann
hefur í það
minnsta verið hall-
ur undir stuðlaða
bókartitla)? Augljós
galli útgáfúnnar er
sá að bókin er
greinilega stytt, ein-
sog var ósiður þess
tíma, en einhverjir gáfaðir
forleggjarar ættu samt að
taka sig til og fá þýðanda til
að skálda í skörðin og gefa
bókina út á nýjan leik.
„Blámaðurinn er mikið listaverk,
sömuleiðis skipstjórinn, eða elsti hásetinn
sem affábrotnu lífi áfátt eftir hugsana
nema frumvisku villimannsins. “
EIIMAR
KÁRASON
Blámaður um borð
(The Nigger of the
Narcissus)
HÖFUNDUR: JOSEPH C0NRAD
ÞÝÐANDI: BÖÐVAR FRÁ HNÍFSDí
SJÓMANNAÚTGÁFAN,
REYKJAVÍK, 1949
Fyrir örfáum árum kom út
langþráð íslensk útgáfa af hinu
ffæga bókmenntaverld Jos-
ephs Conrad „Heart of Darkness“,
eða Innstu myrkur einsog hún hét í
ágætri þýðingu Sverris Hólmars-
sonar. Lykilverk heimsbókmennt-
anna þurfa náttúrlega að vera tfl á
okkar tungu, en þarna hafði verið
skarð næstum eins áberandi og
eyðan þarsem Karamasofbræðumir
eða Ódysseifur áttu að vera þartil
Mál og menning gerði að því gang-
skör að bæta úr skortinum. Fáir
vita hinsvegar að Sjómannaútgáfan,
sem starfandi var á fýstu árum lýð-
veldisins, gaf út tvær bækur eftir
hinn pólskættaða Úkraínumann
sem eftir tuttugu ára sjómannsferil
eerðist einn af höfuðsnillingum
;kra bókmennta.
Það hefur verið merkilegt forlag
Sjómannaútgáfan, auk Conrads
bauð hún uppá úrvalshöfúnda ein-
sog Edgar Allan Poe og Alexander
Kielland. Bóldn sem hér um ræðir,
Blámaður um borð, er í grænu
bandi, og á spjöldunum er köflótt
munstur þarsem skiptast á akkeri
og seglskútur.
Þessi magnaða skáldsaga kom
upphaflega út árið 1897 og er talin
fyrsta snilldarverk Conrads, síðar
fylgdu til dæmis „Lord Jim“, „No-
stromo“ og „Innstu myrkur“. Bók-
in segir ffá ferð seglskipsins „Narc-
issus“ ffá Bombay tfl London; yfir
2B PRESSAN FIMMTUDAGURINN 13. JANÚAR 1994