Pressan - 25.08.1994, Qupperneq 7

Hluthafafundur á Stöð 2
FELLDU RANNSOKN A EIGIN BROTUM
Með því að setja hlutabréf sín undir félagið Útherja kom meirihlutinn á
Stöð 2 í veg fyrir að rannsókn færi fram á meintum stórfelldum brotum
þeirra sjálfra. Minnihlutinn telur það ólöglegt og kærir til saksóknara.
Reikningur Jóhanns J. Ólafssonar sem PRESSAN hefur undir höndum er
„tvímælalaust ólöglegur“ að mati óháðs löggilts endurskoðanda.
Hluthafafundur í Stöð 2 var
haldinn í gær. Fyrir fund-
inn lágu tillögur minni-
hlutans um málshöfðun á hendur
Jóni Ólafssyni og íjórmenningun-
um, Haraldi Haraldssyni, Jóhanni
J. Ólafssyni, Guðjóni Oddssyni og
Jóni Ólafssyni fyrir meint umfangs-
mikil innherjaviðskipti. Heildar-
kröfur voru um 40 milljónir króna.
Að auki var tillaga um að rannsök-
uð væru „meint brot Jóhanns J. Ól-
afssonar á bókhaldslögum með því
að nota ýmis fylgiskjöl í bókhaldi
félagsins sem hvorki stóðust lög né
reglugerð um bókhald.“ PRESSAN
hefur undir höndum reikning sem
óháður löggiltur endurskoðandi
segir tvímælalaust ólöglegan.
Tillögum hafnað en kærðar
til saksóknara
Þegar Sigurjón Sighvatsson
keypti í vor mikið magn hlutabréfa
myndaði- hann nýjan meirihluta í
Stöð 2 með fjórménningunum.
Þeir mynduðu síðan nýverið félag
utan um hlutabréf sín undir nafn-
inu Útherji hf. Jafnframt var ákveð-
ið að Sigurður G. Guðjónsson færi
einn með atkvæði fýrir hönd Út-
herja.
Minnihlutinn taldi öruggt að til-
lögur sínar um málshöfðun yrðu
samþykktar þar sem ákvæði í
hlutafelagalögunum segja að þeir
sem málshöfðunin beindist gegn
hafi ekki atkvæðisrétt. Fundarstjór-
inn Gestur Jónsson leyfði hins veg-
ar Útherja að greiða atkvæði og því
voru tillögurnar felldar. Einar S.
Hálfdánarson lagði þá ffam svo-
hljóðandi bókun fýrir hönd minni-
hlutans:
„Ef fundarstjóri heldur fast við
þá ákvörðun sína að heimila að Út-
herji hf. taki þátt í atkvæðagreiðslu
um málssókn gegn tilgreindum
hluthöfiim verður ekki hjá því
komizt að gripið verði til aðgerða.
Ljóst er að vegna tengsla sinna við
þessa hluthafa á Útherji hf. veru-
legra hagsmuna að gæta sem and-
stæðir eru hagsmunum íslenzka
Útvarpsfélagsins hf. Þátttaka Út-
herja hfi í atkvæðagreiðslunni er
því brot á lokamálsgrein 65. gr.
hlutafélagalaganna. . Með þessu
ólöglega athæfi er meirihluti hlut-
hafa að reyna að koma í veg fýrir að
upplýsingar um brot þeirra gegn
félaginu komi í dagsljósið og jafiir-
framt að koma því til leiðar að
málshöfðunarfrestir, sem renna út í
árslok, líði án þess að takist að
höfða mál gegn þeim.
Óhjákvæmilegt er því að óska
þess að ráðherra grípi þegar í taum-
ana og bjóði félaginu sbr. 150. gr.
hlutafélagalaganna að endurtelja
atkvæðin sem fallið hafa um máls-
sókn gegni tilgreindum hluthöfum
þannig að atkvæði Útherja hf. verði
ekki talin með. Jafnffamt verða þeir
sem staðið hafa að því að heimila
Útherja hf. þátttöku í atkvæða-
greiðslunni gegn fýrirmælum lag-
anna kærðir til Ríkissaksóknara
fýrir brot á 153. gr. hlutafélagalag-
anna en upphaf hennar hljóðar
svo: „Sá maður skal sæta sektum,
varðhaldi eða fangelsi allt að tveim-
ur árum sem gerist sekur um eftir-
greindar athafnir að því er varðar
atkvæðagreiðslu á hluthafafúndi: 1.
Aflar sér eða örðum ólöglegs færis
á að taka þátt í atkvæðagreiðslu eða
ruglar atkvæðagreiðslu með öðrum
hætti.“
Enn ffemur verða þau meintu
brot sem óskað hefur verið rann-
sóknar á kærð til Ríkissaksóknara."
„Tvímælalaust ólöglegur"
Eins og áður sagði lá einnig til-
laga fýrir að meint bókhaldsbrot
Jóhanns J. Ólafssonar yrðu rann-
sökuð. PRESSAN hefur undir
höndum einn þessara umdeildu
7/OÍÍS- C/#3
REIKNrNGT.TR ,7*
»96 *
*jr |Í<., . .
u
£0 - Zlp*-*-* *- /V9P

Zrt.rri.
Za. fr-Op-
í VM'*
in/i’"

SÍÍTjf'*
i i.
* í
a>- 1
i '*//, 6- UtA

’■ i
REjKNINGUR ÚR BÓKHALDI
STÖÐVAR 2. „Tvímælalaust
ólöglegur reikningur," segir
löggiitur endurskoðandi. „Ekki
meira virði en hver önnur kvitt-
un.“
reikninga og birtist hann hér til
hliðar. Við fengum löggiltan end-
urskoðanda til að líta á reikninginn
og tekið skal fram að hann tengist
Stöð 2 eða eigendum þess ekki á
nokkurn hátt. Endurskoðandinn
hafði fjölmargt við hann að athuga.
JÓHANN J. ÓLAFSSON. Reikningurinn er stílaður á Jóhann og hann
kvittar undir. Meirihlutinn setti hlutabréf sín undir einn hatt og
kom þannig í veg fyrir að rannsókn færi fram á meintum innherja-
viðskiptum ffyrir tugi milljóna króna. Hin meintu brot verða kærð
til saksóknara.
Hann sagði að reikningurinn værí
ekki fýrirffam númeraður, heldur
handskrifaður sem ekki væri leyfi-
legt. Ekki væri ljóst hver gæfi út
reikninginn — ekki væri ljóst hvort
Jóhann J. væri sjálfur útgefandinn
því þá vantaði viðtakandann eða
greiðandann. Þá sagði hann að í
reglugerð um bókhald sé kveðið á
um að nafh og heimilisfang yrði að
vera á þeim og jafnffamt þarf nafh
eða annað auðkenni greiðandans
að vera skýrt.
Sérstakar reglur gilda um reikn-
inga þar sem virðisaukaskattur
kemur ffam eins og í þessu tilviki
og þarf þá sérstakan reikning.
Greiðandi geti því ekki notað inn-
skattinn skv. þessum reikningi. Að
auk þyrfti að vera sérstakur reikn-
ingur fýrir hvert tímabil á reikn-
ingnum. Hann sagði að skatturinn
myndi athuga bókhald Stöðvar 2 ef
þeir sæju svona reikning og ef Stöð
2 hefði tekið innskattinn myndi
skatturinn fella. hann út. Hann
sagði „forkastanlegt“ að nafn
Stöðvar 2 kæmi ekki ffam og þegar
hann var spurður hvort reikning-
urinn væri ólöglegur var svarið: „Já,
tvimælalaust. Hann er ekki meira
virði en hver önnur kvittun.“
PálmiJónasson
Hvernig birtast kynþáttafordómar á Islandi?
Fyrr í vikunni sáu Sameinuðu
þjóðimar ástæðu til þess að
benda íslendingum vinsam-
legast á að þeir yrðu að vera betur á
varðbergi gegn kynþáttafordóm-
um. Sérstök nefhd á vegum SÞ
komst að þessari niðurstöðu eftir
ítarlega rannsókn. Meðal annars
voru kallaðir á fund hennar fulltrú-
ar ríkisstjómarinnar, þau Gunn-
laugur Claessen, ríkislögmaður og
nýskipaður hæstaréttardómari,
Björg Thorarensen,deildarstjóri í
dómsmálaráðuneytinu, og Lilja
Ólafsdóttir, sem starfar fýrir utan-
ríkisráðuneytinu í Genf. Af þessu
tilefni leitaði PRESSAN svara við
þeirri spurningu hvernig kynþátta-
fordómarnir birtast hér á landi.
Amal Rún Qase
„í því m.a. að fólk þurfi að skipta
um nafn eða bæta við nafni vilji
þeir gerast íslenskir ríkisborgarar.
Það skiptir ekki máli að mínu mati
hvað viðkomandi heitir, frekar ætti
að leggja áherlsu á að fólk læri ís-
lensku og viti eitthvað um landið.
Ég held að það sé einhver minni-
máttarkennd á bak við þessar
nafhabreytingar. Ég þekki marga
sem heita orðið íslenskum nöfnum
eins og Vigdís eða Margrét en
kunna svo ekki stakt orð íslensku.
En hvað varðar almenning fann ég
helst fýrir kynþáttafordómum þeg-
ar ég tók þátt í prófkjörinu fýrir
Sjálfstæðisflokkinn í Reykjavík
þrátt fýrir það studdu mig margir.
Kynþáttafordómar á íslandi birtast
ekkert öðruvísi en almennt for-
dómar gagnvart fólk sem er eitt-
hvað öðruvísi. Þetta á jafht við um
litaða, feitt fólk, heyrnarlausa og
jafhvel þá sem þykja mjög fallegir.
Maður þarf því ekJd bara að vera
svartur eða hvítur til þess að finna
fýrir fordómum."
ívar Webster, körfuknattleiks-
maðun
„Það eru sextán ár síðan ég kom
til Islands og á þeim tíma var ég
eini svertinginn sem bjó í Reykja-
vík. Það hafa orðið miklar breyt-
ingar í þessu landi og núna get ég
ekki sagt að kynþáttafordómarnir
séu sjánlegir. En þeir búa nú samt
sem áður undir niðri alveg eins og í
Bandaríkjunum. Það eru nokkrir
einstaklingar hérlendis sem aldrei
hafa hitt eða haldið uppi samræð-
um við svertingja eða manneskju
með annan hörundslit. Ég finn
ekki fýrir fordómum og líður ein-
sog innbúa. Það er kannski vegna
þess að ég hef spilað með landslið-
inu og mörgum liðum hérlendis og
þekki marga íslendinga. Mér líður
einsog íslendingi nema hvað ég er
miklu stærri.“
Ágúst Þór Ámason, fram-
kvæmdastjóri Mannréttindaslcrif-
stofunnan
„Ég hef svona óljósan grun um
það þó að ég hafi ekki upplifað það
sjálfur og ekki séð neina könnun á
því. Maður heyrir það oft á tali
fólks, svona einungis í orði en það
er oft erfitt að átta sig á því hvað er
grín og hvað ekki.
Fordómarnir hér em verstir í því
að okkur finnst allt sem við erum
að gera svo rosalega eðlilegt og það
hvarflar ekki að okkur að það sé
kúgun að troða því uppá aðra eða
krefjast þess að þeir leiki það eftir
okkur. Þetta er kannski meira
þjóðremba heldur en kynþáttafor-
dómar.
Grein Magnúsar Óskarssonar í
'Morgunblaðinu um að hópar
rcyndu að halda í menningu sína
og vangaveltur um hvert stefhdi
þegar fólk væri farið að halda há-
tíðisdaga ættaða firá Tælandi eða
eitthvað álíka birtist á sama tíma og
við eigum ekki til orð yfir hrifningu
okkar á þeim Vestur-Islendingum
sem halda þorra og fleira í þeim
dúr.
Ég held að það sé erfitt að festa
hendur á fordómunum en ég held
að þeir byggist helst á fáffæði.“
Deborah Björk Blyden, þolfimi-
kennari:
„Ég hef ekki fundið fýrir kyn-
þáttafordómum enda er ég búin að
reyna allt sem ég get til að blandast
hópnum og meðal annars lært
tungumálið. Ef maður heldur sig
fýrir utan hann þá fær maður auð-
vitað að finna fýrir því.
Amal Qase heldur að það sé fullt
af fordómum en þar er ég ósam-
mála og ég hef sloppið alveg ffá
þessu.“
Jóhanna K. Eyjólfsdóttir, fram-
kvæmdastjóri íslandsdeildar Am-
nesty International:
„I mörgum löndum eru til lög
sem ná yfir þá sem eru með nei-
kvæðan kynþáttaáróður í fjölmiðl-
um og ef aðilar erlendis láta hafa
eftir sér slíkt þá eru þeir gjarnan
dregnir fýrir dómstóla en það gerist
ekki hérlendis.
Ég held að kynþáttafordómar
búi í öllurn einstaklingum en það
byggir náttúrulega bara á því að
fólk er hrætt við hið óþekkta. Það
þarf bara að mennta og fræða fólk
og gera því grein fýrir að það er
enginn grundvallarmunur á milli
kynþátta. Hér á landi held ég að
það birtist ekki bara gegn fólki sem
er með annan litarhátt heldur er
hérna ákveðin útlendingahræðsla.
Það er einsog við gerum okkur
ekki grein fýrir því að við krefjumst
réttinda þar sem við komum í
heiminum en erum ekki tilbúin til
að veita sömu réttindi á móti.
Mér finnst mikilvægt að íslensk
yfirvöld taki ábendingu Sameinuðu
þjóðanna mjög alvarlega og reyni
að taka öll þau skref sem nauðsyn-
leg eru til þess að fýrirbyggja ffekari
fordóma á íslandi."
Magnús H. Skarphéðinsson,
áhugamaður um mannréttindi:
„Kynþáttafordómar á Islandi
birtast fýrst og ffemst í gífurlegum
þjóðrembuhugsunarhætti, að Is-
lendingar séu bestir í heimi. I öðru
lagi sem ímyndin um að gulir séu
hugsunarlausir og svartir menn lat-
ir og reyndar heimskir líka. Við er-
um haldin ofurþjóðrembuhugsun-
arhætti sem boðar að norræni kyn-
stofninn, einkum og sér í lagi grón-
ir íslendingar í sveitum landsins
séu bestir. Langmestu kynþáttafor-
dómarnir eru í dreifbýli en það er
mun skárra í þéttbýlinu.“
FIMMTUDAGURINN 25. ÁGÚST 1994 PRESSAN 7