Vísir Sunnudagsblað - 31.07.1938, Side 8

8
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
VÍ SIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
I?r síðustu ferð Carnegies
fyrir 10 árum.
Frh. af 1. síðu.
I stað þess að liitta fyrir fá-
tæklegt fiskiþorp, þar sem
liarðgerir sjómenn ælti við erf-
ið kjör að húa, fundum við
það, sem eftir atvikum bar
vitni um mesta alm. menningu
á öllu ferðalagi okkar. Þarna
eru söfn, bókasöfn, fyrirmynd-
,ar skólar, rafveita, flugpóstur,
hljómsveitir og söngfélög og
að öllu samanlögðu gáfuð og
mentuð þjóð, sem kann
skil á heiminum og unir sér
við lestur góðra bóka — sann-
arlega mjög ólík þeirri mynd,
sem við höfðum gert okkur af
lienni.
Á íslandi komumst við i
kynni við heppilega lausn á
erfiðu þjóðfélagslegu vanda-
máli. Áður fyr var íslcnska
þjóðin alment djrykkfdld, en
með löngu starfi að uppeldi
almennings og stjórnskipuðu
eftirliti, liefir vínstofum öllum
verið lokað. Með þvi að tak-
marka styrkleika áfcngis við
létt vín og bjór, liafa sterkir
drykkir verið algerlega úti-
lokaðir og bann þetta hefir
ekki dregið neina smyglara-
stétt á eftir sér. Eina vínversl-
unin er ríkisfyrirtæki og ger-
ir hún livorki að sýna vörur
sínar né auglýsa þær. Engir á-
fengir drykkir fást annarstað-
ar, nema í tveim matsöluhús-
um, þar sem einungis er leyft
að drekka við máltíðir. Það
var eftirtektarvert, að drykkju
skapur var ekki sýnilegur og
virðist, sem afleiðing af þess-
ari stefnu, aldrei liafa orðið
„móðins“ hjá unga fólkinu.
Næsta sunnudag fór Baldur
Sveinsson með oklcur til Þing-
valla. Þessir stórkostlegu vell-
ir eru um 40 mílur frá Reykja-
vík og var á þeim, fyrir ná-
kvæmlega þúsund árum, stofn
að fyrsta þjóðþing lieimsins.
Grænar grundir liggja upp að
rótum hinna f jarlægu eldfjalla
og um þær vefjast ár og stöðu-
vötn. Hér og þar eru djúpar
sprungur í lirauninu, þar sem
vatn liefir safnast saman og
myndað djúpa hyli, sem sýna
alla hugsanlega skugga af blá-
um lit. Æfintýralegur staður í
æfintýralegu landi.
Einn af hyljunum, sem er
nálægt fallegum fossi, er kall-
aður Dreklcingarhylur. Á fjrrri
öldum var kvenfólki, sem drýgt
hafði glæpi, drekt þarna, en
karlmenn voru hálsliöggnir.
Enn þann dag í dag eru ís-
lendingar fylgjandi liarðri
refsing og lausir við hina ýktu
viðkvæmni, sem i þessu g'erir
vart við sig xneð öðrum siðuð-
um þjóðum.
Annar af liyljum þessum er
kallaður „varasjóður ríkis-
bankans“, af því að hver ein-
asti ferðamaður kastar pen-
ingum frá heimalandi sínu i
hið djúphláa vatn. Á hotni
hans liggur mynt frá öllum
þjóðum, glitrandi i sólskininu,
en alt of djúpt í köldu vatn-
inu til þess að þjófar geti nálg-
ast peningana.
Það voru nokkrir norskir
ferðamenn á Þingvöllum þenn
an dag, og höfðu margir þeirra
riðið þangað á hinum fallegu,
litlu íslenslcu hestum. Þessir
litlu liestar hera geysistórar
byrðar, án þess að kveinka
sér og' geta verið án fóðurs í
nokkra daga, ef nauðsyn kref-
ur. Við fengum aldrei tæki-
færi til að koma þeim á bak,
þó að þeir sé enn aðal-sam-
göng'utæki Islendinga.
Lengi höfðum við eklci liafst
við í dalnum, fyr en við vor-
um komnir úr jökkunum. Það
var óþægilega heitt í sterku
sólskininu. Forstjóra litla mat-
söluhússins liafði í síina verið
gert aðvart, að hann mætti
eiga von á tignum gestum, og
hafði liann gert sér sérstakt
ómak lil að hera fram mestu
uppáhaldsrétti, sem Isleiiding-
ar þekkja. En okkur þótti leitt
að fá framhorinn niðursoðinn
lax, niðursoðnar pylsur, nið-
ursoðið xxautakjöt, niðursoðið
smjör og niðursoðna ávexti.
Það var vissulega misskilin
gestrisni við átta hungraða
sjómenn, þegar við gátum séð
sprildandi sauðfénaðinn á beit
fyrir framan kálgarðinn.
Á leiðinni heim skoðuðuxn
við nokkra af hinum óteljandi
gígum, sem eru alstaðar með-
fram þjóðveginum, og nokkr-
ir okkar fóru til að skoða ný-
tísku rafmagnsstöð, sem fram-
leiðir rafmagn handa borginni.
Rétt utan við bæinn eru hver-
ir, sem írtamleiða heitt vatn
lianda hæjarbúum til þvotta,
haða og liitunar. Island liefir
verið kallað „land elda og isa“,
þvi að hvar sem litið er, eru
þessi miklu náttúruöfl í sterk-
ustu mótsetningum. Eldfjöll,
sem enn eru sígjósandi, eru
þakin isi og hverir eru lxvar-
vetna. Orðið „geysir“ á vorri
tungu, er ekkert annað en ís-
lenska nafnið á þektasta gos-_
livernum.
Varla vorum við komnir til
hæjari ns aftur, fyrr en skilað
var til okkar, að fara ætti fram
sýning á íslenskri glímu fyrir
norsku ferðamennina, og að
okkur væri Ixoðið að liorfa á.
Þessi tegund glímu er ein-
kennileg fyrir ísland og likist
að örlitlu leyti hinni japönsku
glimu „jiu-jitsu“. Hver glímu-
rnaðu’r hefir hejlti um mittið
og tilætlunin er að lyfta and-
stæðingnum og varpa honum
til jarðar: Ef einliver liluti
húksins kemur við gólfið, úr-
skurðar dómarinn glímuna
unna af andstæðingnum.
Ennþá höfðum við tíma til
að koma í annað af hinum á-
gætu kvikmyndahúsum. Sum-
ir okkar segja enn í dag, að
þeir hafi aldrei í glæsilegra
kvikmyndahús komið. Kvik-
myndirnar eru fluttar inn frá
Amerílcu ásamt bifreiðum og
fleiri nauðsynjum.
Eftir þennan viðhurðaríka
sunnudag komu starfsdagar.
Jones gerði sér ferð til að at-
huga loftskeytastöð Reykjavík-
ur og rannsóknatækin voru
selt á land i Engey. „Carne-
gie“ flutti sig eins nálægt þeim
og auðið var. Hafði ekki fyrr
verið Ixægt að framkvæma at-
huganirnar vegna óblíðrar
veðráttu. Paul og Parkinson
voru settir niður í landi og áttu
fult í fangi að verjast árásum
kríunnar, sem réðist grimmi-
lega á þá, af því að þeir rösk-
uðu ró varpsins. Ungarnir
veltust hjálparlausir í grasinu,
en ef við tókum þá upp, vor-
um við vissir um, að gargandi
móðirin myndi ráðast ónota-
lega á okkur, enda sveimuðu
þær sífelt yfir okkur.
Það var ekki nóg með, að
Monsieur Simon hyði okk-
ur heim til sín til að dansa.
Hann efndi til miðdegisverðar
okkur til lxeiðurs. Þar voru
hrífandi ungar stúlkur, klædd-
ar í tískukjóla frá New York
eða París, miðdegisverðurinn
var skínandi vottur um kúnn-
áttu matsveinsins og skapið
Ijómandi undir borðum. Með-
an á veislunni stóð, lét Mon-
sieur Simon okkur skiáfa nöfn
þkkar á pó^tkort, sem hann
sendi til hins sameiginlega
vinar okkar Edwin E. Slossons
heitins, er þá var starfandi i
Wasliington. Áður en langt um
leið, jókst tala gestanna um
yfirmennina á „Fylla“, og
komu þeir með nokkrar flösk-
ur af dönskum hjór frá skip-
inu. Þar sem ekki dimdi, datt
engum í hug, að til væri það
hugtak að fara heim á skiklc-
anlegum tíma.
Daginn eftir fóru Seiwell og
Paul söfnunarferð fyrir Smith-
son-stofnunina. Fóru þeir á
litlum mótorhát, vopnaðir
gríðarmiklum veiðarfærum, og
komu til baka með mikið af
einkennilegum sjófuglum. Æð-
urin er friðuð á Islandi, þvi
að dúnninn, sem liún klæðir
hreiður sitt með, er ein aðal-
útflutningsvaran, og ekkert má
rýra stofninn. Og þótt við liefð-
um sennilega haft afsökun fyr-
ir þvi að drepa nokkra fugla,
þá þótli okkur viturlegra að
láta þá i friði.
Daginn áður en við fórum
úr höfn, var nokkrum okkar
boðið til liádegisverðar um
borð í „Fylla“. Sá hópur
danskra sjóliðsforingja, sem
við kyntumst þar, mun ætíð
standa okkur í'yrir lxugskols-
sjónum eins og nokkurskonar
dæmi um liið glaðværa lif sjó-
liðsfol-ingja á fríðartímum.
Sungnir voru söngvar, ræður
haldnar og skálir drukknar —
alt saman samfara venjuleg-
um liádegisverði. Þeir gáfu
oklcur fallega mynd af „Fylla“,
og hékk sú mynd i káetunni,
þegar skipið fórst við Apia.
Nú var kominn tími til þess
fyrir okkur að endurgreiða
alla þá vinsemd, sem okkur
hafði verið sýnd, svo að efnt
var til dansleiks um borð.
Besta hljómsveit, sem völ var
á, var grammófónninn okkar,
og þegar við höfðurn tekið
horðið hurtu úr káetunni, var
þar komið ágætis dansgólf.
Dönslcu sjóliðarnir komu lílca,
e,ins og auðvitað var, og alt
„fór vel fram“. Við skömmuð-
umst okkar elcki fyrir það að
skemta okkur eins vel og við
gátum í Reykjavík. Við áttum
fyrir höndum að vera úr land-
sýn næstu tvo mánuðina og
vinna að verki, sem ekki levfði
neina lielgidaga né hvildir. Og
engan okkar hafði órað fyrir
því, að við myndum hér finna
skemtilegri félaga en við fund-
um i nokkurri annari liöfn,
meðan á ferðinni stóð.