Vísir Sunnudagsblað - 20.04.1941, Blaðsíða 7

I
í þýzka ritinu Deutsch-Nord-
isclies Jahrbuch fur Kulturaus-
tausch u. Volkskunde, 1921, hls.
67—77 ritar prófessor W. Hey-
denreich ítarlega uni þessar til-
tögur H. J. og gerir grein fyrir
rökum hans og fyrirællunum.
(Hér gerði fyrirlesarinn grein
fyrir efni ritgerðarinnar og till.
JI. J. Er þessu sleppt hér, enda
flestum íslenzkum mönnum
kunnugt í meginatriðum),
.... Þegnskylduvinnan var í
auguni Hermanns Jónassonar
tviþætt. Annarsvegar uppeldis-
mál, að liinu leytinu hreint hags-
munamál fyrir þjóðina,
En atliyglisvert er live ítar-
lega IJ. J. hefir sldpulagt og
imgsað framkvæmd tillagna
sinna, jafnvel tölu þátttakenda
í hverjum vinnuflokki, stunda-
skrá vinnudagsins rekstrar-
kostnað o. s. frv.
Og nú — eflir 35 ár — er
mjög lærdómsríkt að bera þetta
saman við það, sem síðar hefir
verið framkvæmt liér í Þýzka-
landi.
Nú hefi eg dvalið hér um
skeið og kynnt mér fram-
kvæmd þegnskylduvinnunnar.
Eg liefi ferðast á milli vinnu-
stöðva og séð með eigin augum
. störf hinna ungu manna og
kynnzt daglegu lífi þeirra. Eg
liefi rætt mál þessi við marga
af forustumönnum þeirra liér
og lesið allmargt af því, sem
bezt hefir verið skrifað um
þau.
Og þegar eg nú ber þetta
saman við það, sem til sömu
mála var lagt á íslandi á fyrsta
tug þessarar aldar, verður mér
og þá einnig yður, háttvirtu á-
heyrendur mínir, sem nú hafið
heyrt ágrip af þvi, ljóst, að þeg-
ar fyrir löngu, fyrir röskum
aldarþriðjungi, var hinn ís-
lenzki bóndi, IJermann Jónas-
son, í liuga sinum búinn að
skipa þessum málum í öllum
meginatriðum á sama hátt og
nú er gert liér, bæði uppeldis-
lega, liagsmunalega og jafnvel
einnig í ytra skipulagi þeirra.
Úr þessu fer eg fljótt yfir
sögu þessa máls á íslandi, enda
þótt barátta JI. J. væri löng.
íslenzka æskan yfirleitt studdi
mál hans, en það var þó liún,
sem liefði orðið að taka á sig
vinnukvaðirnar, ef tillag lians
hefði náð fram að ganga. En
eldri kynslóðin, sem ekki var
þroskuð til skilnings á liinni
menningarlegu og þjóðfélags-
legu þýðingu tillagna hans,
lagðist á móti lionum. Og um
mörg ár varð H. J. að berjast.
Öðru hverju um langt árabil
var á Islandi háð snörp rimma
um mál þetta. Loks, árið 1916,
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ 7
Kontrakt-Bridge
-- Eftir frii Kristínu Norðmann _
var svo langt komið, að þjóðar-
atkvæðagreiðsla fór fram um
það, en með þeim úrslitum, að
málið var fellt.
Hermann Jónasson lifði enn
um nokkur ár eftir þetta, en til
dauðadags mun málefni þetta
liafa átt dýpri ítök í huga lians
og lijarta en nokkurt annað
mál.
Hermann Jónasson beið ó-
sigur í baráttu sinni. Tillögur
hans voru af m örgum hæddar,
af öðrum lamdar hörðum hönd-
um.
En liann barðist þó ekki til
einskis. Hugsjón lians var
gædd svo miklu grómagni og
lífskrafti, að hún varð ekki
drepin. Hún lifir enn.
Hermann Jónasson var á
undan sínum tíma. íslenzka
þjóðin, sem alin er upp við
einstaklingshyggju í dreifbýli,
var enn ekki undir það búin að
veita boðskap hans viðtöku . .“
Slitli
Tefld í Marienbad 1925.
Sikileyjarvöm.
Hvítt: Spielmann.
Svart: Tartakower.
1. el, c5, 2. Rf3, e6; 3. d4, cxd;
4. Rxd4, aö; 5. c4, Rf6; 6. Rc3,
Dc7; 7. a3, Be7; 8. Be2, 0-0; 9.
0-0, d6; 10. Be3, Rbd7; 11. Hcl,
1)6; 12. b l Bb7; 13. f3, Hac8; 14,
Del, Db8; 15. Df2, Bd8; 16. Ral,
Re5; 17. Rb2, d5 (Betra var að
leika Bd8—c7 fj'rst) 18. exd,
exd; 19. Rf5, Rxc4; 20. RxR,
dxR; 21. Bxc4, De5 (Betra var
21....b5, 22. Bd3 HxH; 23.
IIxH, Be8; 24. Bc5, BxR; 25.
BxB, He8 enda þótt livitur liafi
þá biskupaparið og heldur
rýmra tafl) 22. Bd3, HxH; 23.
HxH, Rd5; 24. Bd4, Df4; 25.
Hel, Bf6; 26. BxB, gxB (Betra
var að drepa með riddaranum
og gefa peðið á b6) 27. g3, Dc7
(Ef 27...Dg5 tapar svartur
drottningunni) 28. Dd2, Dc3;
ABCDEFGH
29. Dh6! DxH-f; 30. Bfl, He8;
31. Dg7, mát.
Að spila úr spilum.
I kontraktbridge gildir sú
regla að hugsa fyrst og fremst
um að ná þeim slagafjölda, sem.
maður hefir skuldbundið sig til
að fá.
Allir spilamenn reyna að
sjálfsögðu að spila livert spil
þannig, að þeir beri sem mest
úr býtum. En aldrei má spila
svo djarft, að nokkur liætta sé
á, að sögn geii tapast, svo fram-
Dæmi:
Suður spilar tvö hjörtu.
Vstur spilar út laufkóngi.
Suður þykist öruggur um, að
tvö hjörtu muni vinnast, þar
sem tapslagir eru einn i spaða,
tveir í laufi, ef til vill einn i
lijarta og einn í tígli. En hann
liugsar sér þó þann möguleika,
að annarhvor mótspilaranna
geti liaft drottningu, gosa fjórða
i trompi og verður hann strax
í byrjun að spila trompinu
þannig, að mótspilararnir geti
þar aðeins fengið einn slag.
Dæmi:
* 3
Suður spilar fjóra spaða.
Vestur spilar út tígulkóngi.
Suður sér, að ef hann á að vinna
sögnina, má liann ekki gefa
nema einn trompslag, en hvern-
ig á liann að fara að því?
Ef vestur liefir kóng og tíu,
eða drottningu og tíu, er hægt
að vinna spilið, en annars ekki.
Suður spilar út lágspaða frá
sjálfum sér, en vestur verður að
taka með kónginum. Vestur
arlega sem unnt er að vinna
hana.
Öðru xnáli' er að gegna, ef
sýnilegt er, að ekki er hægt að
vinna spil, nema með því að
liætta á að spila djarft. Þá er
sjálfsagt að gera það, og láta
sér ekki bylt við verða, þótt tap-
ið verði meira, en ella hefði
orðið.
Hér fara á eftir nokkur dæmi
um, hvernig spila skal úr spil-
um:
Annars getur liann tapað sögn-
inni.
Hann spilar því lághjarta og
svínar áttunni lijá blindum.
Með því að spila þannig, er suð-
ur alveg viss um að þurfa ekki
að gefa nema einn hjartaslag.
Margir spilarar mundu freist-
ast til að spila trompinu öðru-
vísi, t. d. að spila út kónginum
eða ásnum. En athuga ber, að
alltaf má gera ráð fyrir þvi
versta, jafnvel í spilum, og betra
er að hafa vaðið fyrir neðan sig.
spilar svo líguldrottningu og
gosa og' síðan lauffjarka, sem
suður tekur með ásnum lijá
blindum. Þá spilar suður spaða-
gosa. Ef austur lætur drottn-
inguna, tekur suður með ásnum
og tían fellur í, en annars svínar
hann gosanum.
Suður spilar svo láglaufi og
trompar af eigin hendi. Spilar
næst spaðaás, en spaðadrottn-
ingin fellur í.
¥ 9-7-2
A D-G-5-2
♦ D-9-7-2
* K-D
A K-10-5
¥ ÁS-8-7-4
♦ 10-6-3
♦ 10-7-5
Nor'ður
Suður
A D-G-6
¥ K-10-9-6-3
♦ Ás-8
* Ás-9-6
A Ás-8-4-3
V —
♦ K-G-5-4
* G-8-4-3-2
*
¥
♦
*
G-2
K-D-8-3
7-4-3
Ás-G-7—5
4* K-10 Norður
¥ 10-4 3 B
♦ K-D-G-10-9 s 1 > <í
* Iv-8-6-4 Suður
A
V
♦
A
¥
♦
*
Ás-9-7-5-4-3
Ás-6-2
Ás-5-2
D-8-6
G-9-7-5
8-6
D-10-9-2