Vísir Sunnudagsblað - 20.04.1941, Side 8

VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
Nokkuru áður en styrjöldin
brauzt út á Balkanskaga voru
10 grískar „hetjur“ fluttar út á
eyju fyrir utan Grikklands-
strendur, þar sem pólitískir
fangar og glæpamenn eru
geymdir. Þessar „hetjur“ sem
svo eru kallaðar á grísku bænda-
máli, mundu af öllum almenn-
ingi bara vera kallaðar ræningj-
arnir 10, sem eru síðustu „hetj-
urnar“, sem sögur fara af á
Grikklandi. Þeir verða nú að
dúsa inni um nokkurra ára skeið
Þessir ræningjar ganga undir
nafninu „hetjur“ fyrir þá sölc,
að upprunalega voru þeir upp-
hafsmenn frelsisbaráttunnar
grísku og gerðust stigamenn er
tímar liðu fram.
Það er í byrjun 19. aldarinnar
sem „hetjurnar" komu fju-st
fram á sjónarsviðið. Var það í
Konstantínópel er þeir stofnuðu
„hetjubandalagið“ — grískt
leynifélag, sem vann að þvi að
frelsa föðurlandið undan oki
Tyrkja.
Leiðtogar „hetjubandalagsins“
skipuðu félögum sínum að ráð-
ást á tyrkneska ferðamenn og
ræna þá fé. Skyldi þessu fé svo
varið í þágu ættjarðarinnar.
Þetta tókst með mestu prýði,
það átti enginn Tyrki griðland
í Grikklandi meir, því her-
mannaflokkarnir , sem settir
voru stigamönnunum til höf-
uðs,voru engan veginn hlutverki
sínu vaxnir og sjálfir teknir til
fanga. Innan fárra ára logaði
endilangt Grikkland i eldheitri
uppreist gegn binni tyrknesku
kúgun, og benni lyktaði með því
að Grikkir fengu aftur fullt
frelsi sitt.
Tyrkirnir hurfu á brott en
„hetjurnar“ ekki. Þeir voru
orðnir stigamennskunni vanir,
þótli bún skemmtileg og vildu
ekki hætta henni. Þeir héldu sig
einkum í fjöllunum í Norður-
Grikklandi og réðust á ríka
kaupsýslumenn og jarðeigend-
ur — og þó sér í lagi á okrara.
Þeir áttu ekki sjö dagana sæla
á þessum árum. Yfirvöldin réðu
ekki neitt við neitt og gerðu
heldur ekki ýkja mikið til þess,
af því að ræningjarnir héldu
uppi einskonar siðferðis-stiga-
mennsku, og voru ávallt og al-
staðar á hælum þeirra sem
sölsuðu undir sig eignir á ó-
drengilegan hátt.
Að sjálfsögðu lifðu stiga-
mennirnir sjálfir í vellystingum Það er sagt um Jósep keisara
praktug'lega, en þrátt fyrir það
böfðu þeir mikið fé afiögu, og
þvi útbýttu þeir á meðal fátækl-
inga og bágstaddra. Þessir fá-
tæklingar veittu ræningjunum
oft og einatt mjög mikilvæga
aðstoð i baráttunni við lögreglu
og ber.
Þótt einkennilegt megi virð-
ast, þá voru „hetjurnar“ með
fádæmum trúhneigðar; þeim
kom aldrei til liugar að ræna
presta né klaustur, en gáfu hins-
vegar miklar fjárfúlgur lil alte-
lconar trúmála- og velgerða-
starfsémi. Þetta varð einnig til
þess, að sumir prestar og ábótar
urðu ómetanlegar bjálparbellur
stigamarínanna.
Eðli stigamennskunnar breytt-
ist um leið og gríska þjóðarheild-
in efldist svo, að liún gat lialdið
uppi lögum og reglum í land-
inu. Þá hvarf bið siðferðilega
eðli stigamennskunnar, og hún
varð að alniennum fyrirsátrum
og' ránum á vegfarendur. Þrátt
fyrir þetta var alþýða manna
þeim vinveitt og lögreglumenn
og hermenn sem eltu þá, mættu
yfirleitt andúð og óvelvild bænd-
anna. Þar að auki þótti ungum
mönnum mjög til „hetjanna“
koma og flykktust að þeim til
að geta lent í ævintýrum. Þá
leituðu einnig til þeirra menn,
sem fylgt liöfðu lögum blóð-
liefndanna og voru þar af leið-
andi friðlausir orðnir í landinu.
Eftir heimsstyrjöldina kvað
svo mikið að ránum og stiga-
mennsku „hetjanna“, að yfir-
völdin sáu sér ekki annað fært,
en lieita geypifé til höfuðs bverri
„hetju“.
Þá kom og í Ijós live mjög
vinsældir þeirra voru á þrotum.
Fjöldi „hetjanna“ seldu félaga
sína í liendur lögreglunni, til
þess að kaupa sjálfum sér líf og
frelsi. Sömuleiðis sögðu bænd-
urnir unnvörpum til „hetjanna“
til að afla sér fjár.
Þeir fáu stigamenn sem eftir
urðu, réðust á friðsama ferða-
langa, á hvern sem var og tóku
ekkert tillit til þess, livort liann
væri fátækur eða ríkur, þjónn
guðs eða,syndaselur. Allir voru
rændir því, sem þeir báru á sér.
Rothögg sitt fengu þeir með því
að skipuleggja árás á Venizelos,
forsætisráðherra Grikklands.
Hann komst nauðulega undan,
en hans fyrsta verk var að senda
12.000 manna skipulagðan her
til að elta óbótamenninaoghand-
sama þá. Nú eru „hetjurnar“
horfnar -—- en er ekki ástæða
orðin til að vekja þær upp aft-
ur?
annan, að hann bafi einliverju
sinni dærnt fjóra liðhlaupa tii
dauða, breytti síðar dauðadóm-
inum í náðun þriggja sakborn-
inganna og skyldu þeir spila urn
líf sitt. Sá þeirra sem tapaði
rnestu, slcyldi verða hengdur.
Þrír þjearra dauðadæmdu
gerðu það sem þeim var skipað
og spiluðu um líf sitt, en einn
þeirra harðneitaði að snerta við
spilunum.
Keisaranum var skýrt frá
þessari þrjózku mannsins; hann
lét leiða sakborninginn fyrir sig
og spurði liann hverju framferði
þetta sætti.
„Yðar liátigiv“ sagði fanginn,
„eg hefi þegar brotið einu sinni
gegn lögum vðar og ætla mér
■ekki að gera það öðru sinni. I
þeim stendur, að áliættuspil séu
stranglega bönnuð.“
Keisaranum fannst svo mikið
til um þetta svar, að hann náðaði
alla fjóra sakborningana.
9
Yfirflotaforingi Bandarikj-
anna heitir Kimmel og tók liann
við James O. Ricliardsson. Hann
er f. 1882. í heimsstyrjöldinni
var liann yfirmaður á herskip-
inu Arkansas.
•
Annar amerískur sjólirafn
nefnist King og ræður liann yfir
125 herskipum, sem gæta eiga
Atlantshafsstrandar Bandaríkj -
anna. Hann er fæddur í Oliio
1878. Er ekki ólíklegt, ef Banda-
ríkin skyldi lenda í stvrjöldinni,
að þeirra Kimmels og Kings
verði oft getið á næstu mánuð-
um.
•
Þriðji flotaforingi Banda-
ríkjamanna, sem víða er kunn-
ur, er Thomas C. Hart, og kalla
sjóliðarnir hann „pabba“ (Dad).
Hann ræður yfir Asíuflota
Bandarikjanna og hefir oft sagt
nei, þegar Japanir vildu, að
hann segði já. Ilart er fæddur í
Micninganríki. Hann tók þátt í
spansk-ameríska striðinu á her-
skipinu Massachusetts og var
flotaforingi amerískrar kafbáta-
deildar, sem send var til Evrópu
í Heimsstyrjöldinni.
O
Hér skal nú seinast en ekki
sízt minnst fáum orðum á fræg-
asta flotaforingjann, sem uppi
er, en það er án efa Sir.Andrew
Cunningham, eftir alla sigrana í
viðureigninni við Itali á Mið-
jarðarhafi, og er þó elcki minna
um vert það, að undir hans á-
gætu stjórn hafa Bretar alger-
lega haklið yfirráðunum á Mið-
jarðarhafi, og brezk kaupskip
liafa siglt um það fram og aftur,
Cíoðase*
kmilDÍUg'Í
Jón liyjólfsson er jiekktur meSal
bæjarbúa. Hann hefir komið víSa
viS sögu og starfaS hjá ýmsum
menningarfyrirtækjum, svo sem
Lúörasveit -Reykjavíkur, Leikfé-
laginu, Vísi o. fl. ÞaS rn'ætti þess-
vegna kalla Jón menning'arfrömuð.
Hann varS 32 ára nýlega, og birt-
ist her mynd.af honum í tilefni af
því.
undir vernd herskipa Cunning-
hams. — Cunningliam var í
þenna heim borinn í Dublin fyr-
ir 58 árum og vill belzt allt af
vera á sjó. I Heimsstyrjöldinni
stjórnaði hann herskipinu Scdr-
pion, sem mjög var frægt. Cunn-
ingham leggur áherzlu á járn-
liarðan aga, en er vinsæll af öll-
um undirmönnum sínum.
í
9
Eftirfarandi saga gerist úti í
löndum, þar sem gin- og klaufa-
veikin geysar í almætti.
Ferðalangur einn kemur
beim á bæ bónda eins og beiðist
gistingar. Bóndi er tfegur, því
hann óttast svo mjög að gestur-
inn kunni að bera gin- og klaufa-
veikina með sér. Ferðamaður-
inn sækir hinsvegar fast að fá
gistinguna, og þá loks er liann
hafði svarið og sárt við lagt að
það stafaði ekki nein hætta af
sér var lionum leyfð gistingin.
I bíti morguninn eftir kemur
bóndi að ferðamanninum þar
sem hann er að bursta á sér
tennurnar. Verður bóndi þá æf-
ur af reiði, tekur í öxlina á gest-
inum og þeytir honum út úr
dyrunum um leið og liann öskr-
ar:
„Það vissi eg að þú laugst að
mér þorparinn þinn! Hélstu
kannske að eg sæi ekki hvernig
þú burstaðir á þcr trantirin? Og
svo fullyrðir þú, ódóið þitt, að
ekkert sé að þér!“