Vísir Sunnudagsblað - 01.03.1942, Blaðsíða 4

4
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
fáú.L:
„Eg:
I raun og veru var kaupa-
vinnu minni á Reykjum lokið
fyrir rúmri viku. En af þvi að
eg liafði að litlu að hverfa i
Reykjavík þá hafði eg lofað
bóndanum að vera hjá lionum f
í tvær þrjár vikur til að hjálpa
honum með haustverkin, sem
mest kölluðu að, að loknum
slættinum, og satt að segja var
ekki laust við að eg finndi til
stærilætis yfir því að vera svo
mjög eftirsóttur, því eg var nú
bara á 17. ári, og hafði fremur
vanizt þvi að verða að biðjp um
að lofa mér að vinna.
Þennan dag var starfi okkar
að þekja f járhúsin.bóndinnhafði
áður skorið torfið, en nú tók eg
það úr pælunum og flutti það á
fjórUm hestum heim að húsun-
um og bisaði því upp á vegginn.
Hann tók á móti því og tyrfði
þekjur húsanna með mikilli
vandvirkni og nákvæmni. Eg
tók sérstaklega eftir því hvað'
mikla áherzlu hann lagði á það
að hafa þekjuna eggslétta. Hann
skar af hverja ójöfnu á gömlu
þekjunni, og nýja þakið var svo
slétt, að livergi sást bunga eða
laut.
Veðri var svo liáttað um dag-
inn að þykkt var í lofti en úr-
komulaust. Jörðin var enn græn
þó farið væri að hausta, nema
þar sem mýrlent var og svo teig-
arnir, en nokkuru fjær okkur
voru lágir ásar skógi vaxnir;
þar var björkin búin að fella
blöðin, en viðihrislur, sem voru
hér og hvar innan um svarta-
viðarkjarrið voru enn í fullum
laufskrúða.
Klukkan var að ganga fjögur
og verkið langt komið. Þá sá eg
hvar drengur, 13 ára gamall,
sonur bóndans, kom gangandi
neðan frá ánni til okkar, með
brúsa í hendinni. Hann liafði
verið að flytja mjólk til vega-
gerðarmanna niðiu- að ánni,
því þar höfðu þeir tjöld sin.
Þetta var hans starfi, en nú brá
svo undarlega við að hann hafði
tekið á sig þenna stóra krók til
að ná fundi okkar, og eg vissi
strax, að það boðaði einhverja
nýung.
Þegar eg sá framan í drenginn
duldist mér ekki, að honum var
mikið í hug; hann gekk raklcitt
til föður sins og sagði með and-
köfum og erfiðismunum frá þvi,
að einn maðurinn við vegavinn-
una hefði dáið um morguninn
af bilslysi. Hann hefði staðið
þekki iiiaiiiiiiui"
Nmá§ag:a
Utan á aurbretti bílsins en
misst takið, og oltið undir bíl-
inn og það hefði endað á þenn-
an dapurlega hátt. Bóndinn inti
nú eftir nafni mannsins, því
hann þekkti þar flokkstjórann
og auk hans tvo eða þrjá menn,
en kannaðist ekki við manninn.
Hann var kallaður Mangi Ben.,
sagði drengurinn. En þegar eg
heyrði þetta nafn, kannaðist eg
fljótt við það, og gaf mig því i
samtalið með orðtaki, sem
Mangi hafði sjálfur mikið not-
að og siðar verður sagt frá; eg
kallaði til þeirra og sagði: „Eg
þekki manninn.“ Bóndinn
spurði mig nú nokkurra sþurn-
inga um hagi Manga Ben., og
svaraði eg þeim svo stutt sem
mér var unnt. En það sem eftir
var dagsins var hugur minn
fjötraður við endurminningar
um hann og samveru okkar og
kynningu.
Þegar eg var á 15. ári réðisl
eg í vegavinnu, ekki þó sem
neinn vegagerðarmaður, til þess
var eg of ungur og Mr í loftinu,
en eg var ráðinn sem kúskur við
ofaníburð. Við vorum 5 strákar
með 10 hesta og mér þótti þetta
dýrðlegt sumar upp við fjöllin,
en þetta linoss ldotnaðist mér
ekki nema eitt sumar, þvi næsta
surnar var sonur flokksstjóráns
orðinn nógu gamall til að taka
við því af mér. Þetta surnar var
eg með Manga Ben. eða Magn-
úsi Benóníussyni, eins og liann
hét fullu nafni.
Fyrst þegar eg sá hann, kom
hann mér þannig fyrir sjónir,
að eg leit mjög upp til hans og
var feiminn við hann. Hann var
hár og beinvaxinn; andlitið ekki
ófritt en yfir því svo mikill al-
vöru- og að mér virtist, festu-
blær að mér fannst að maður-
inn hlyti að eiga nokkuð undir
sér. Hefði bezt getað trúað að
hann væri flokksstjóri, en fljótt
komst eg að raun unr að svo var
ekki. Hann gekk mjög ákveðið
og rösklega að verkum sínum,
bæði meðan verið var að koma
fyrir tjöldunum og eins eftir að
hann var kominn á „tippinn"
])ví það vai- hans slarf um sum-
arið. Við mig var hann alltaf
góður, þó ekki dyldist mér
glöggskyggni hans fyrir smæð
minni og ófullkomleik.
Flokksstjórinn skipaði svo
fyrir, að fullorðnu mennirnir
skildu hafa einn strák sem 3ja
mann i hverju tjaldi. Taldi hann
að þá mundi bera minna á ólát-
um okkar og' áflogum, og við
auk þess læra að ganga sæmi-
lega umtjald og matbua í okkur,
og það atvikaðist svo, að eg lenti
í tjaldi með Manga Ben. Eg leit
strax á Manga sem húsbónda i
tjaldinu, því þriðji maðurinn
var gamall maður, afskipta- og
atkvæðalítill.
En þegar eg fór að kynnast
Manga í húsbóndastöðunni, fór
aðdáun mín á lionum þverrandi
og það var ekki laust við að
undrun kæmi í staðinn.
Allir hættir lians þar virtust
mér bera vott um hégóxnagirni,
hirðuleysi og grant vit. Til dæm-
is mátti gamli inaðurinn, tjald-
félagi okkar, ekki lireyfa sig, svo
það yrði Manga ekki að hláturs-
efni, satt áð segja var eg nú svo-
leiðis gerður, enda á þeim ár-
unum, að sjá það sem skoplegt
var í fari manna, en þó sá Mangi
margt í fari gamla mannsins og
hló dátt að, sem mér fannst
ekkert broslegl við. Þegar gamli
maðurinn t. d. bauð mér liafra-
mélsgraut eða skar kjötsneið á
brauðið sitt, þótti Manga þetta
svo skrítið að hann veltist um af
hlátri.
Mataræði sjálfs lians var mér
inesta undrunarefni, því helzt
vildi hann nærast á sterku kaffi
og vinarbrauðum, en Var frein-
ur hirðulaus um aðra matarað-
drætti. Þó sagðist hann ekki
vera lieill lieilsu, enda sáust þess
oft merki, þó ekki gæfi hann sér
slakt við vinnuna. Það þreytti
hann þrálátur magasjúkdómur.
Jú, hann hafði leitað læknis, og
læknirinn gaf lionum reglur
um fæði og skaffaði honum
meðöli Meðal annars mátti hann
ekki drekka kaffi. En Mangi
sagði að það hlytu allir að skilja,
að ekki væri nauðsynlegt að
fara eftir því nema þegar hann
væri mikið lasinn. Sama var að
segja um meðölin sem læknir-
inn lét honum í té, hann átti að
taka þau eftir hverja máltíð, en
hann taldi að það væri óþarfi
nema þegar hann væri kvalinn,
því livað átti sá maður að gera
við meðöl sem hvergi fann til.
Enda var glasið með meðalinu
flesta daga óhreift i rúmhorni
lians. En þegar hann fékk kvala-
kast, saup liann ómælt og ósvik-
ið á glasinu.
Úti við fannst mér Mangi
jafnan þokkalegur og sæmilega
klæddur, og á helgum, er liann
fór í bæinn,var hann vel rakaður
og þveginn og í góðum fötum.
'En sú snyrtimennska lians náði
ekki að rúminu í tjaldi hans, því
þar bar allt vott um hirðuleysi
og óhreinlæti.
Enn var eitt í fari Manga sem
eg tók fljótt eftir, en það stóð í
sambandi við bíl sem notaður
var til aðdrátta og stundum við
vinnuna þar sem lengst var að
flytja ofaníburðinn í veginn.
Þegar Mangi var nálægur bíln-
um, var sem á honum væri eins-
konar gleðibragur og hinn vana-
legi alvörusvipur á andliti hans
Iivarf. Ef hann álti leið með
bílnum stuttan spöl, sýndi hann
fímleik sinn í að standa utaná
honum og styðja sig með annari
hendi. Væri kaffi drukkið þar
sem bíllinn var staddur var
Mangi óðar sestur í bilstjóra-
sætið. Einn af piltunum var með
myndavél. Mangi fékk liann til
að taka myndir af sér við bílinn
í öllulil stellingum: sitjandi við
stýrið, standandi í húsdyrunuiu
eða á aurbrettinu o. s. frv.
Ekki var liægt að segja, að
Mangi neytti mikils áfengis.
Sjálfur sagðist hann ekki
smakka það nema á afmæli
sínu. En einn piltanna spurði
hann þá, hvort hann ætti þá af-
mæli á hverjum sunnudegi allt
sumarið, og tók hann því vel, þó
hann áð visu skildi sneiðina.
En eg átti eftir að kynnast
Manga Ben. meira en þessu ytra
hversdagsgerfi hans, og verður
nú frá því sagt.
Seint í ágústmánuði bar svo
við um eina lielgi, að allir vega-
gerðarmennirnir fóru heim til
sin nema eg og annar piltur til,
á mínu reki. Við áttum að vera
á staðnum og gæta hestanna
sem notaðir voru við vinnuna.
Gamli maðurinn sem verið hafði
tjaldfélagi okkar Manga var
fjarverandi; heimilisástæður
höfðu kallað hann heim um
stund. Það var orðið skuggalegt
um kvöldið og við vorum komn-
ir til náða hvor i sínu tjaldi.
Hestarnir höfðu verið ókyrrir
um daginn og eg var þreyttur.
Eg lá i rúmi mínu i tjaldinu og
leið óumræðilega vel, þó eg væri
þreyttur, fann eg að sú þreyta