Vísir Sunnudagsblað - 15.08.1943, Blaðsíða 1

1943
31. blad
Sunnudaginn 15. ágiist
Björn Ólafsson fjármálarádherrai
„Ferðamaður, drag §ko
þína af fotum þér-----------------------64
ttfarpserindi
Þetta eru þankar á víð og dreif
um ferðalög og íslenzka náttúru,
en eg hefi jafnan álitið iþetta
hvorttveggja íslendingmn jafn-
nauðsynlegt og móðurm.jólkina.
Sumum kann nú að finnast
nokkuð djúpt tekið í árinni. En
um það skulu þeir dæma, sem
liafa haft tækifæri til að ferð-
ast gangandi eða riðandi um
sveitir og óbyggðir. Slík ferða-
lög eru ógleymanleg og skilja
eftir sterkari og hollari áhrif en
nokkuð annað, sem eg þekki.
Endaliefir náttúra landsins mót-
að og meitlað skapgerð og hugs-
un þjóðarinnar i þúsund ár. Á-
hrif náttúrunnar eru sterk, holl
og varanleg.
íslenzk náttúi*a er fyrst og
fremst fyrir landsmenn sjálfa.
En það eru fleiri, sem vilja sjá
fegurð hennar og mikilleik.
Ljósi þeirrar fegurðar verður
ekki haldið undir mælikeri. Nú,
þegar líklegt er, að þetta land
verði í þjóðbraut heimsbyggð-
arinnar, er, þess eugin yon, að
hægt sé að Ioka því-fyrir for-
vitnum augum erlendra ferða-
manna.
Um það má deila, hvort ís-
lendingar eigi að gera fegurð og
einkenni lands síns að atvinnu-
vegi, með því að beina hingað
straum erlendra ferðamanna og
láta i té þá þjónustu, er slikum
atvinnuvegi fylgir. Þegar eg vat*
ungur, var eg 'þeirrar skoðunar,
að sýna bæri útlendingum sem
mest af þeim ná ttúrugersemum,
sem vér eigum. Eg vildi draga
tjöldin til hliðar til þess að geta
sýnt þeim hversu þetta land var
auðugt í fátækt sinni, hversu það
var fj ölskrúðugl i nekt sinni,
hversu það var talandi í þögn
sinni og einveru.
En með aldrinum hefir þessi
skoðun tekið hreytingum. Lítil
þjóð, sem vill varðveita tungu
sína og þjóðerni og annan arf
feðra sinna, verður að forðast
að lenda í þröng þeirra milljóna,
sent ferðast um þjóðbrautir ver-
aldarinnar. Sú menning, sem
skapast af straum erlendra
ferðamanna, er ekki uppbyggj-
andi. Ef ísland kemst í þjóð-
braut, eins og líklegt er að verði
eftir ófriðinn, þá verður sá vandi
á höndum, að marka erlenda
ferðamannastraumnum þröng-
an bás. Eg vil ekki, að íslend-
ingar þurfi að lifa á ferðamönn-
um. Eg vil ekki, að þeir verði
gestgjafar, sem nytja fegurð
landsins. Þeir eiga að halda land-
inu fyrir sig. Þeir eiga að nytja
hinar náttúrlegu auðlindir þess,
en njóta fegurðar þess og vernda
einkenni þess og rósemi.
Því betur sem íslendingar
kunna að meta sitt eigið land,
þvi betur mun þeim farnast. En
þeir kunna þvi aðeins að meta
það, að þeir kynnist þvi. Eg
hefi oft furðað mig á því, að
menn takast á hendur löng, dýr
og erfið ferðalög til þess að
kynnast fjarlægum löndum, áð-
ur en þeir hafa séð það mark-
verðasta í sínu eigin Iandi, sem
oft tekur fram öllu, sem hægt er
að sjá erlendis. Eg hefi talið,
að tvennskonar orsakir geti leg-
ið til þessa. önnur, að þeim
finnist lítið til um allt, sem
lieima er, og liin, að þeim sé ó-
kunnugt um þá tign, fegurð og
mikilleik, sem þeirra eigið land
hefir að bjóða.
Áð visu má það til afsökunar
færa, að ýmsir erfiðleikar hafa
verið á þvi til skamms tima að
ferðast um landið, sérstaklega
óbyggðirnar. En síðustu árin
hefir orðið á þessu gerbreyting.
(Óbyggðirnar eru ekki lengur
lokað land, og einangrun sveit-
anna er úr sögunni. Sú breyting,
sem orðið hefir á högum lands-
manna í þessu efni siðasta ald-
arfjórðung, er mjög stórfelld.
Vegakerfið nær nú því nær
kringum landið. Bifreiðar ei*u
nú á öllum vegum og jafnvel í
sveitum milli óbrúaðra stór-
vatna. Aldrei hefir verið jafn
auðvelt og nú að komast um
allt land, frá einum stað til ann-
ars, í lofti, á láði og legi.. Þess-
ari þróun er ekki lokið. Hrað-
inn á eftir að vaxa, en um leið
getur tapast kjarninn í samneyti
mannsins við landið: áhrif þess
og friður. Þess vegna þurfa
landsmcnn að gæta þess jafn-
framt og þessi breyting fer
fram, að hún raski ekki þvi, sem
þjóðin má sízt missa — hollri
menningu sveitanna, fegurð og
rósemi náttúrunnar.
En þessi breyting bætir úr
aldagamalli nauðsyli. Það er
kynning þjóðarinnar innbyrðis.
Einangrunin hefir verið hér
landseinkenni. Nú er þvi lokið
og nú geta menn tekið upp þann
lofsamlega og nauðsynlega sið,
að kynnast sinni eigin þjóð og
sínu eigin laiidi. Því betur sem
þjóðin k>*nnist innbyrðis, þvi
betur skilja menn kjör og þarf-
ir hvers annars. Þetta litla þjóð-
félag, gclur ekki leyst af hendi
hlutverk sitt, ef stéttirnar eru á
öndverðum meið hver við aðra.
En rigur milli siétta og byggð-
arlaga er oft sprottinn af of lít-
illi kjnming. Þessi vankynning
er svo oft notuð í pólitiskum til-
gangi til að ala á úlfúð og tor-
tryggni einnar stéttar gagnvarj