Tíminn Sunnudagsblað - 29.04.1962, Blaðsíða 20

Minnisstæð sjóferð
Framhald af 200. síðu.
en ekkert stýrishús var á bátn-
um þá.
Nú sem við röbbuúm. sam-
an og áttum okkur einskis ills
von, heyrum við ai.t í einu
hvin yfir höf okkar, og sá
ég í sömu svifum sjógusu rísa
hátt úr sjó beint fyrir framan
bátinn. Skömmu síðar heyrðum
við skotdrunu.
Okkur varð þá að iíta aftur,
og sjáum við þá tvo togara,
snýr annar hliðinni við, en
hinn stefnir . fullri ferð "'int
á okkur.
Við vekjum nú formanninn,
sem kom þegar á þilfar og
stöðvaði ferð bátsins, og ekki
leið á löngu, þar til togarinn,
se: . ið .íéldum vera, var kom-
inn á hlið við okkur. Bentu
skipsmenn okkur að koma al-
veg að skipshl.ðinni. Sjórinn
var óvenjuslt .tur, svo að við
gátum lagzt að siðunni án þess
að eiga á hættu að brjóta bát-
inn.
Þetta voru þá vopnaðir tog-
arar, sem höfðu fallbyssu á
rúffinu aftan við reykháfinn
og gátu því ekki skotið, nema
skotmarkið . u.ú til hliðai við
þá eða aftur unda . Þess vegna
hafði sá, sem skaut. snúið hlið
inni að okkur.
Við lögðum nú alveg að þess-
ari vígalegu f. jig iu, og hent-
ist einn borðalagður náungi
niður í ítinn til okkar. Við
vmrum. ekki sUrkir í enskunni
og skildum ekkert af því, sem
hann sagði, en Guðjón lagði
fram skipsskjöll mælingabréf
og haffærisskírteini, og þóttist
hinn borðalagði gestur skrifa
up,.. itthvað úr þeim í vasabók
sína.
Síðan byrjaði rannsókn á
því, hvað við hefðum innan-
borðs. Fyrst leit „á borðalagði
ofan í lestina, e par var ekk-
ert annað en fiskurinn. Þá var
vélarrúmið athugað, en þangað
niður fór nn ekki. Síðast fór
drengur niður í lúkarinn. Ekki
fann hann annal grunsamlegt
/ þar en lítinn brúsa, sem við
geymdum í steinolíu, er höfð
var til uppkveikj í eldavél-
inni. Hann þe...3i r^...llega úr
honum, og virtist svo sem hon-
um þætti nn alltortryggileg-
ur. En hvað ha hefur hugs-
að, veit maður ekki.
A. . sari rannsókn iokinni
fór þessi óboðni a..,ur aftur
um borð í sitt skip, og þótt-
umst við gó~._ að vera lausir
við hann.
Þetta er ef til vill ekki hroll
vekjandi fráscgn, en atburður-
inn mun okkur, sen, nann lifð-
um,
Af frásögninni má sjá, að
ekki var skammt farið til veið-
anna á hinum lillu fle„ tum,
sem á þessum tímum voru til
umráða. ^ennilega hafa Bret-
arnir haldið, að þessi bátur,
sem þeir sáu þarna á ferð úti
á reginhafi, væri kafbátur, en
skoðunin, se, gerð var um
borð hjá okkur, hafi verið til
málamyndar, svo a_ eitthvað
væri aðhafzt, f; rst búið var að
sigla okku. uppi og skjóta á
okkur.
Öðru sinni var skot.. yfir
bátinn mi:.., i síðari heiu. styrj
öldinni.
Framhald af 199. síðu.
sínum á haga, þrátt fyrir nýbyggð-
irnar. Og þeir fá að fara ferða sinna
landa á milli, svo sem þeir hafa gert
frá ómunatíð. En stundum hefur það
borið við, þegar þrætur hafa verið
milli ríkja, að landamærunum var
lokað fyrir þeim, og varð það þeim
stundum þungt i skauti saklausum.
En þa?[ er um farand-Lappana að
segja, að sá grunur leikur á, að þeir
hafi varla tii fulls brugðið trúnaði
við fjallaanda sína, og ekki mun
þurfa að fara svo afarlangt aftur i
tímann til þess að fi'nna dæmi um
það, að þeim hafi verið færðar fórn
ir.
Einn hinn auðugasti hirðingi og
mesti höfðingi meðal Lappa á seinni
tímum hét Matte Aslak Hann átti sjö
þúsund hreindýr og veitti forsjón
fjölmennu skylduliði sínu og hjarð-
manna sinna. Hann fór ár hvert yf-
ir fjöllin miUi Noregs og Svíþjóðar
með allan pening sinn og búslóð. Þeg
ar sænskir og norskir hreindýrakaup-
menn komu til hans og vildu kaupa
af honum dýr, svaraði hann:
— Hvað á ég að gera við pening-
ana þína? Eg þekki ekki peningana
þína og kann ekki að nota þá.
Hreindýrin veittu honum og fólki
hans allt,' sem það girntist, fæddu
það, klæddu og skæddu. Verkfærin
voru gerð úr hornum þeirra, og þráð
ur féklcst úr sinum þeirra. Vantaði
hann eitthvað, skipti hann á því og
kjöti. Snauða menn, sem til hans
komu, leysti hann út með stórgjöf-
um.
Þá var ég á „Gauta“ litla,
sem ég á enn, og Ásbjörn Tóm-
asson með mér.
Það var í nóvembermánuði
og mjög dimmt í lofti. Við
höfðum lagt línu í Skarðsslóð-
inni og náðum út á Brimnes-
fjall.
Við vorum að -aga línuna.
Farið var mjög að oregða biríu,
því að liðið var á dag. Allt í
einu bregður fyrir blossa, og
við sjáum sjógusu skammt fyr-
ir framan bátinn. Sjáum við
þá tvö skip, sem korna ncrðan
með lar.Ii. ..nnað var norskur
varðbátur í þjónustu Bretanna,
og könnúðumst við við hann,
en hitt var gríðarstórt flutn-
ingaskip, sem liann hefur lík-
le/ . átt að gæia.
Við héldum áfram að ....^a,
og þeir skiptu sc. ekki meira
af okkur, en héldu út og suður
í haf.
Þessi Lappahöfðingi hafði alla ævi
þann sið að fórna steinguði, sem
faðir hans hafði reist, þar sem heit-
ir Gargovarre, fallegu hreindýri á
ári hverju. í norsku fjöllunum er
þröngt skarð, sem heitir Rokkil, og
um það lá leifj margra Lappa, er
fóru á vorin frá Svíþjóð til Noregs.
Þaðan er skammt í gróðursælar hlíð-
ar norsku dalanna. Áður en kom í
þetta skarð, lét Matte Aslak alla, sem
voru í fylgd með honum, búast sínu
bezta skarti, setja á sig silfurspenn-
ur og gyrða sig skrautlegum silfu.r-
beltum. Jafnvel dráttarhreinarnir
voru skreyttir Hreindýrin voru rek
in í kví í skarðinu, og þar var Matte
Aslak einn eftir hjá hjörð sinni,
skartbúinn sem brúðgumi. Enginn
vissi, hvað hann hafðist þar að, en
jafnan hvarf þarna stærsti hreintarf
ur hjarðarinnar.
Síðan var haldið áfram gegnum
skarðið, sem er svo þröngt, að tvö
hreindýr geta ekki gengið samsíða.
Það var löng lestin, þegar sjö þús-
und dýr fóru þar í gegnum. Þegar
allur hópurinn var kominn spölkorn
frá skarðinu, var skartið tekið af
dráttarhreinunum og fólkið hafði
fataskipti á ný.
Á efstu dögum sínum settist Matte
Aslak loks um kyrrt, en þá lét hann
jafnan stein af háfjöllunum, þar sem
hann átti svo mörg spor, liggja und-
ir kodda sínum. Hann var goð hans.
Og með þennan stein við kinn sér
dreymdi hann um þá daga, er hann
drakk heita blóðsúpu í tjaldstað mitt
í hópi hins mannmarga fylgdarliðs
n urscon.
FORN ÁTRÚNAÐUR LAPPA -
212
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ