Tíminn Sunnudagsblað - 17.06.1962, Blaðsíða 9

A TÓFUSLÓÐUM
Á æskuheimili mínu var mikið
stundað'ur alls konar veiðiskapur.
Lax og silungur veiddur í ánni, sem
rennur neðan við bæinn og í sjónum
í grennd við árósinn, en hrognkelsi,
þorskur, ýsa og lýsa í sjónum og einn-
ig vöðuselur í þar til gerðar nætur.
Þessar veiðar voru árstíðabundnar,
en hins vegar voru margs konar veið-
ar framdar með skotvopnum árið um
kring, því að fuglalíf var þarna fjöl-
skrúðugt, og auk þess gekk selur i
árósinn, bæði landselur, hringanóri
og kampselur og var ákaft sótzt eftir
að veiða þá, bæði til verndunar lax
og silungsveiði í ánni og svo vegna
kjöts og skæðaskinns, sem var full-
komin nauðsynjavara á þeim árum, er
ég var að alast upp. Kjöt af sel ásamt
spiki voru vel metin matvæli af þeim,
sem ólust upp við það fæði, og bræð-
ingur úr sellýsi smakkaðist vel, þótt
nú þyki hvergi mönnum boðlegur.
Drengir, sem ólust upp í þessu unv
hverfi, urðu því allflestir ákafir veiði-
menn, eins og eðlilegt mátti teljast,
bæði vegna þess. að veiðimannseðli
virðist mörgum áskapað óg svo af
hinu, að á þeirri tíð var ekki siður
en nú á dögum lífsnauðsyn að stunda
veiðiskap, þar sem skilyrði voru fyrir
hendi og það á sem flestum sviðum
Og á þessu heimili var sérstök þörf
fyrir skotmennsku til þess að bægja
vargi frá æðarvarpinu, svartbak, kjóa,
hrafni, tófu og erni, sem þá var meirs
um en nú og var sérlega illa þokkaður
í æðarvarpi. — Að ganga til rjúpna
á haustin og fram á vetur, heyrði
beinlínis til atvinnuvegunum, auk
þess að vera mörgum „sport“.
Á heimilinu voru því til frá mínn
fyrsta minni vönduð og valin skot-
vopn, fyrst haglabyssur framhlaðnar.
síðan aftanhlaðnar haglabyssur aí
fleiri víddum, allt til no. 4, sem er
mesta vídd á venjulegum veiðibyss-
um. Seinna komu svo kúlurifflar.
Að sjálfsögðu lærði ég snemma að
fara með byssu og stundaði mjög
mikið skotmennsku af lifandi áhuga,
en með aldrinum tók þó áhuginn á
þeim leik að dvína og það svo, að
nærri stappar fullkominni óbeit, sér-
staklega á öllu fugladrápi og liggur
við, að ég skammist mín fyrir veiði-
náttúruna og drápgiinina á yngri ár-
um, enda hef ekki hleypt skoti úr
byssu síðast liðin 33 ár nema af illri
nauðsyn við aflífun búpenings. Þrátt
fyrir mikla æfingu og ástundun í skot-
fimi, varð ég aldrei örugg né góð
skytta og þótt mörg skotin lánuðust,
eins og til var ætlazt, held ég, að það
hafi verið fremur heppni að verki en
leikni eða öryggi.
A þessum árum, sem ég var aö
alast upp eða upp úr aldamótunum,
og eftir að ég var farinn að beita
byssum, var tófan orðin tiltölulega
fágæt á þessum slóðum, sem efalaust
var því að þakka, hversu góða og ör-
ugga grenjaskyttu við höfðum um
þær mundir. Eg var því orðinn full-
orðinn maður, er ég leit tófu í fyrsta
sinn, að undanteknum yrðlingum,
sem teknir voru á grenjum. Hins veg-
ar hafði ég oft óskað þess að komast
í kast við tófu, en á því gat verif
nokkurs konar ævintýrablær um þæi
mundir, bæði vegna þess, hve tófav
var þá fágæt og svo hins, hversu
viðsjál og slungin hún var talin vera
og síður en svo allra meðfæri að fást
við, þótt annars væru veiðimenn.
Svo var það vor eitt (um eða eftir
1916), að greni fannst langt austur
í heiði og óskaði grenjaskyttan þess,
að ég færi með sér á grenið, og var
ég fús til þess. Eg var þá nýbúinn að
eignast gamlan dátariffil (danskan)
og skjóta dálítið með honum með
nokkrum árangri, en kúlurnar í hann
varð ég að steypa sjálfur og hlaða,
S'vo að tvísýnt var um alla nákvæmni.
Samt var talið sjálfsagt að hafa riffil-
inn með, ef tæfa kynni að reynast
stygg og erfið. Sjálf grenjaskyttan
fékk lánaða selabyssu föður míns
ágætt vopn, og svo var ég með hagla
byssu no. 12, einnig góð'an grip.
Tvær aðferðir voru einkum notað-
ar við að ná yrðlingum úr greni, auk
þess að skjóta þá utan grenis, ef með
þurfti, en þær voru að taka þá í lít-
inn boga (kjóaboga) eða svæla þá út
úr greninu með reyk. Bannað var að
skemma gréni með umróti, ef nokkur
tök voru á öðru, því að mikilsvert
þótti að tófa legði fremur í gömul og
þekkt greni en ný og ókunn, og þó
einkum, ef aðstaöa var góð við gren-
ið, skoðað frá sjónarmiði manna en
ekki dýra. Við höfðum því með okk-
ur boga, eldspýtur og eitthvað af
eldsneyti.
Lagt var upp í ferðina að kvöldlagi
í góðu og þurru veðri, en fremur svölu
og var okkur fylgt á hestum í nám-
unda við grenið. Fundum við grasi-
gróna gjá (grenið var í gjávegg)
mjög nærri grenismunnunum, sem
sáust úr gjánni, þar sem við bjugg-
umst um, og var þarna hinn bezti
felustaður. Eitthvað gátum við sofið
til skiptis framan af nóttu, en með
dögun fór að sækja á okkur kulda-
hrollur. Segi ég þá við félaga minn,
að réttast muni vera að fara að
drekka morgunkaffið og tók hann vel
í það, en þó í óeiginlegri merkingu,
með því að bann átti ekki á öðru völ
Sigurður Egilsson.
sn kaldri mjólk í flösku.
Hins vegar gat ég talað í bókstaf-
legri merkingu og meira að segja um
heitt morgunkaffi, því að þannig var
mál með vexti, að ég var nýbúinn að
panta vermiflösku (Thermosfl.) eftir
dönskum verðlista, þá fyrstu, sem
kom hér um slóðir, og var hún nú í
sinni reynsluferð, en félagi minn
hafði ekki á sinni ævi komizt í snert-
ingu við slíkan töfragrip né heyrt
getið um, að til væri, enda minnist
ég þess ekki, að hafa séð meiri undr-
unarsvip á manni en á andlit hans
kom, þegar ég hellti sjóðheitu kaffi
í bollann hans þarna uppi í óbyggð-
unum án þess að þurfa að viðhafa
nokkra tilburði við hitun, en fyrstu
flöskurnar, sem fluttust, héldu vel
hita, þó að nú beri oft út af með þá
kosti. Augum sínum trúði maðurinn
auðsjáanlega ekki um það, að hér
væri heitt kaffi, þótt svo sýndist
vera, en trúna öðlaðist hann þó, þegar
kaffið hafði nær brennt h^nn í munn-
inn. Hvernig slík undur sem þessi
máttu ske, var hulin ráðgáta í bili,
með því að galdratrú var þá að mestu
af lögð.
Til frekara gamans ætla ég að
skjóta hér inn í hliðstæðri sögu um
aðra nýjung. Nokkru áður en ég pant
aði vermiflöskuna, hafði ég pantað
vasaljós með rafhlöðu, efalaust það
fyrsta, sem á þessar slóðir kom og
næsta nágrenni.
Eins og lög gera íáð fyrir um unga
menn í sveit, fór ég í göngur (fjár-
leitir) árum saman austur á heiðar
og tók ferðin 2—3 daga. Var farið að
heiman kvöldið fyrir gangnadag og
gist á næsta bæ við heiðina, en sakir
margmennis að hverju sinni, hrukku
bæjarhús ekki til hýsingar á þeim
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
369