Tíminn Sunnudagsblað - 29.07.1962, Qupperneq 17

Frydensberg beiS þó enn átekta,
ef Jón kynni að snúast hugur. En þeg-
ar komið var fram yfir miðjan júní-
mánuð, án þess að þess sæjust nokk-
ur merki, að hann hygðist vægja,
sneri Frydensberg sér til amtmanns.
Lýsti hann þar aðförum Jóns og þver-
móðsku og vakti athygli á því, hversu
það hlyti að skerða virð'ingu vald-
stéttarinnar og ala á ofdirfð og lögleys
um, ef mönnum héldist uppi slíkur
sjálfsþótti órefsað. Litlu síðar stað-
festi amtmaður þann úrskurð, að
Hafnahreppi bæri að ala önn
íyrir barninu, ef eigi fyndist að' því
faðir.
Nú gerðist það, sem oft vill verða,
þó að fyrirliðinn sé ótrauður og láti
sér fátt fyrir brjósti brenna. Við af-
skipti amtsins brast flótti í lið Jóns
í Junkaragerði. Þeir Teitur og Erlend
ur í Merkinesi létu undan síga og
féllust á að veita Sólveigu litlu við-
töku. En jafnframt hófu þeir nýja
sókn með kröfum um röggsamlegri
aðferðir við rannsókn á faðerni bams
ins. Hafði þá Hákon í Kirkjuvogi
stefnt til þings í málinu, en ekki
unnizt á. Tilgreindu þeir allmargt
fólk, sem þeir töldu, að eitthvað
kynni um það að vita. En sá var
galli á, að margt af þessu fólki var
komið í sumarvinnu í fjarlæg héruð.
Sennilega hefur Jón í Junkaragerði
metið þessi viðbrögð Merkinesmanna
til liðhlaups og þótt lítið koma til
frammistöðu Erlends tengdasonar
síns.
Nú urðu nýju hreppstjórarnir að
skipa barninu einhverja vist. Varð
það sammæli þeirra, að það skyldi
setjast niður hjá Jóni Sæmundssyni
á Kalmanstjörn. Virðist það hafa
verið nokkurs konar refsing á hann,
því að orð fór af því, að hann veitti
ómögum sveitarinnar ekki viðtöku
með glöðu geði og sætti flestum ráð-
um til þess að koma þeim af sér
aftur, ef þeim varð þangað komið.
Solveig litla hafði fyrst verið flutt
að Merkinesi, og nú héldu hrepp-
stjórarnir báðir af stag með hana
til Jóns Sæmundssonar og höfðu í
för með sér Guðna Magnússon í
Kirkjuvogi Er sem þá hafi grunað,
að fyrirstaða yrði á því, að Jón Sæ-
mundss. opnaði hús sín fyrir meynni.
Hafi svo verið, þá varð þeim að grun
sínum. Hér hófst sami leikurinn og
áður. Jón Sæmundsson þóttist til
lítils hafa veitt Jóni í Junkaragerði
lið í skærum hans við hreppstjórana
í Rosmhvalaneshreppi og teymt sjálf-
ur út fyrir túngarðinn hestinn, sem
þeir Þórður á Flankastöðum og Jón
á Lambastöðum tvímenntu á nauðug-
ir, ef barnið átti síðan að setjast nið-
ur hjá honum. Hann hafði þvi ráð
nafna síns í Junkaragerði og kvaðst
gera komumenn afturreka með bögg
ul sinn, hvort sem þeim líkaði betur
eða verr., En þeir gerðu sér hægt un
hönd, lögðu barnið undir húsvegg
með hinum venjulega formála, og
sögðu honum að ábyrgjast það. Síðan
fóru þeir sem skjótast burt.
En ekki voru þeir fyrir löngu farn-
ir, er Jón Sæmundsson bjóst að heim-
an með krógann. Hélt hann rakleitt
að Merkinesi og gekk í bæ Teits.
Nam hann ekki staðar fyrr en við
hjónarúmið. Setti hann barnið á kodd-
ann hjá hreppstjóranum hálfsofandi
og var horfinn á samri stundu.
Erlendur kærði Jón umsvifalaust.
Nú voru deilurnar um Solveigu litlu
Guðrúnardóttur orðnar að innansveit
arófriði í Höfnunum.
VI
Það gerðist þessu næst, að Páli
Jónssyni klausturhaldara var skipað
að rannsaka róstur þær, sem orðið
höfðu á Suðurnesjum og kveða upp
dóm yfir þeim Jóni Þórðarsyni í Junk
aragerði og Jóni Sæmundssyni á Kal-
manstjörn „fyrir þráflutning á einu
píkubarni, Solveigu, fæddu af Guð-
rúnu Björnsdóttur í Kirkjuvogi í
Höfnum nóttina á milli þess 22. og
23. febrúar þetta ár“. Stefndi hann
til þings á Býjarskerjum seint í júlí-
mánuði. Miklar yfirheyrslur urðu
einnig í Rangárvallasýslu, þar sem
margt vermánna, sem voru í Höfnum
um veturinn, átti heima. En til lykta
voru málin leidd á Járngerðarstöðum
um haustið. Jón í Junkaragerði hirti
ekki um að sækja nema fyrstu þingin,
enda hefur honum vafalaust verið
ljóst, að málið hlaut að ganga á hann,
og liðsafla hafði hann ekki lengur til
þess að bjóða yfirvöldunum byrginn
og verjast með harðfengi, er margt
sveitunga hans þorði ekki lengur að
veita honum atfylgi sitt.
Jón Sæmundsson hugðist halda
uppi vörnum í máli því, sem höfðað
var gegn honum fyrir atbeina hrepp-
stjóranna í Merkinesi. Fékk hann
frest til hausta til þess að undirbúa
vörn sína og afla vitna, er leiddu það
í Ijós, er mátti verða honum til af-
bötunar. Virðist barnið og hafa verið
á ný flutt til hans og hann veitt því
viðtöku. Að minnsta kosti er áreið-
anlegt, að frá Merkinesi var Solveig
flutt að Kirkjuvogi í annað sinn, og
hefur það verið ellefta ferðin með
hana á hálfu ári.
En nú hafði Solveig litla Guðrúnar-
dóttir farið svo margar og strangar
ferðir, að vel mátti nægja. Hún geisp-
aði golunni í Kirkjuvogi 9. dag sept.-
mánaðar, og var banamein hennar
nefnt innantaka. Þá stóðu málin út af
þráflutningunum á henni sem hæst.
Dómar í Solveigarmálum voru
kveðnir upp á Járngerðarstöðum í
byrjun októbermánaðar. Það voru
þungir sektardómar Jón í Junkara-
gerði var sektaður um fjörutíu lóð
silfurs til konungs, átján dali kúrant
myntar til dómsmálasjóðs og tiu deii
til Rosmhvalaneshrepps, en tuttufu
dali skyldi hann greiða sækjand*.
málsins og setudómaranum seytján,
Jón Sæmundsson sætti einnig hörð-
um kostum. Fyrir þátttöku í valdbelc-
ingu í Junkaragerði var hann sekt
aður um sextíu lóð silfurs til konunga.
auk tíu dala í dómsmálasjóð og finvm
til Rosmhvalaneshrepps, og átta dalí
skyldi hann greiða hvorum um sig,
sækjanda og setudómara.
Þó tók fyrst í hnúkana, þegar iario
var að fjalla um brot hans gegn nýjfc
hreppstjórunum í Merkinesi. Sió þa
í hart milli Jóns og dómarans, er
þótti sakborningurinn ekki hafa noi-
að frestinn eins og til var ætlazc.
Þegar hann var spurður um vitni þau
er hann hefði aflað sér í málinu, svar
aði hann því til ,að hann hefði „eng-
an vitnaleiðsluakt fram að færa síðai,
eður nokkuð annað til að segja sinni
sök til afbötunar — miklu heldur
með óþörfum útflugtuin og svigurmæl
um svo vel til hærri sem lægri yfir-
valda fyrir stefnuvottaleysi í þinglag-
inu, sem af naumum tíma síðan þau
voru í eið tekin ei gátu innstefnt
nauðsynlegum vitnum, en nefnir þó
ekkert vitni á nafn og lætur engan,
sízt lögmætan, vilja í ljós, hvað gera
vilji, utan lýsa blátt út í veðrið hrepp-
stjórann Teit Jónsson ódæmdar. lyg-
ara og segist ekki væntanlegur að
hlýða nokkrum hans hreppstjóra-
befalningum."
Var Jón Sæmundsson svo dæmdur
í átján dala sekt fyrir þá sök, að hánn
flutti barnið af sér og jafnskjótt höfð-
að gegn honum nýtt mál fyrir ítrekað-
an mótþróa og óviðurkvæmilega vafn-
inga. Kom hér enn til fjárútláta fyrir
Jón — tuttugu og sjö ríkisdali til
konungs, átján í dómsmálasjóð, fimmt
án til Grindavíkurhrepps, tíu til sækj
anda og sex til dómarans.
Loftur Jónsson og Sæmundur Eyj-
ólfsson á Kalmanstjörn voru dæmdir
til þess að greiða Rosmhvalaneshreppi
þrjá ríkisdali hvor og sækjanda máls-
ins tvo, en Oddur Oddsson slapp með
þrjá ríkisdali til Rosmhvalaneshrepps
fyrir að hafa „af ógrundaðri, mann-
elskulítilli tilfinningu sett sig þar
herra, sem hann var ekki stafkarl".
Þeir, sem fyrir sökum voru hafðir,
áfrýjuðu ekki þessum dómum. Og þag
er um sektirhar að segja, að þær
voru inntar fljótt og vel af hendi,
nema hvað svo virðist sem silfurgjöld-
in til konungs hafi verið gefin eftir.
Sumt greiddist þegar, er dómar voru
kveðnir upp, en meginhlutann inn-
heimti Hákon Vilhjálmsson i Kirkju-
vogi fáum vikum síðar og sendi Fryd-
ensberg fúlguna. Samtals námu sekt-
ir þær, sem Hafnamenn greiddu þetta
haust sextán til átján kýrverðum.
Solveig Guðrúnardóttir varð þeim
Framhald á 526. sí3u.
TIMINN
SUNNUDAGSBLAÐ
521