Tíminn Sunnudagsblað - 03.09.1967, Blaðsíða 20

Ingihjörg Jónsdéttir:
SVÖRT HRÍSGRJÓN
Grafir forfeðra okkar þekja hæð-
ina. Ein gröfin hverfur í aðra.
Það eru okkar garfir.
Hann hvílir ekki á hæðinni.
Hann var beinvaxinn og grannur
sem strá. Hendur hans og fætur
fínlegir sem hefðarmanns.
Okkur dreymdi aðeins um land
og hrísgrjón. Örlítinn landskika
til að ávaxta okkar pund.
En það var áður en þreyttu,
einbeittu mennirnir komu og tóku
hann með sér inn í fenin og frum-
skóginn.
Þeir vildu taka mig líka. En
ég trúi ekki hverju sem er. Ég
trúi á moldina, á skikann minn.
Hvítir menn eru ekki til.
Hver hefur nokkru sinni heyrt
talað um menn með andlit líkust
skýjum um nótt eða hreinsuðum
hrísgrjónum? Svo ég tali .nú ekki
um blá augu eins og kvöldhim-
inninn.
Menn hafa svört augu, sem
minna á fljótið, þar sem það renn
ur meðfram bökkum sínum. Ei-
lífur straumur.
Menn hafa ekki blá augu.
Engir menn eru hvítir. Ég veit
að ég er fáfróð og þorpið mitt
afskekkt og fátækt. en ég veit
líka, að þreyttu, einbeittu menn-
irnir lugu. Andlit eru ekki hvít
sem hreinsuð hrísgrjón. Augu
ekki blá sem himinn um nætur.
Hann trúði þeim. Hvers vegna?
Var það ævintýraþráin ein, sem
rak hann áfram? Verður það allt-
af hlutverk konunnar að bíða
heima og þreyja þann, sem aldrei
kemur?
Ég hef beðið mjög lengi. Erú
þolinmæði engin takmörk settv
Þreyttu, einbeittu mennirnir
rændu honum frá mér. Frá mér,
sem neitaði að trúa sögum þeirra,
Eru menn ekki góðir? Allir jafn
góðir. Ég trúi þvi ekki, að hvitir
menn séu til, en væru þeir til.
væru þeir jafngóðir okkur.
Þó ligg ég hér ein á strámott
unni minni og hef augun lokuð
Ég Iæt sem ég sofi, þó ég vaki.
Gamlir siðir deyja seint. Hann gat
ekki sofið, ef ég vakti, og ég
lærði að láta sein ég svæfi.
Ein ligg ég á strámott-
unni minni og hlusta á raddir
vorsins. Ein ligg ég og finn áfeng-
an ilm vorsins í blóði mínu. Blær
þess bærir lauf trjánna. Ein heyri
ég hrísl vatnsins fyrir utan kof-
ann okkar. Ég gleymi mér um
stund og óska þess eins, að hann
væri hjá mér. Ég snerti moldina
með lófunum og leysist upp, er
ég sameinast jörðinni.
Mín jörð. Hluti af blóði mínu.
Ætli hvítir menn séu til? Er
þetta stríð þá lika til? Hefur mér
skjátlazt? Ættbálkur berst við ætt
bálk, það þekki ég, en að menn
handan við höfin vilji brenna land
okkar og ræna okkur því — það
finnst mér óskiljanlegt.
Ég er svo fáfróð og þorpið mitt
svo afskekkt.
Hann sagði, að hvítu mennirn-
ir ásældust moldina okkar og
vildu, að hrísgrjónin okkar yrðu
svört. Hann hefur aldrei logið að
mér.
Það er kalt að liggja ein.
Þessi titringur, sem lófar mínir
finna, er hann fótatak þúsund
uxa, sem vilja troða þorpið mitt
undir fótum sér, drunurnar í
fjarlægð boða stríðið, sem þreyttu,
einbeittu mennirnir sögðu að kæmi.
Eyðir eldurinn skógana og gerir
hrísgrjónin okkar svört?
Hver vill eyða þorpið mitt? Það
er fátækt og gott. Við biðjum
aðeins um frið til að rækta hrís
grjónin okkar. Er það of mikið?
Á að ræna okkur því?
Boðar pessi þungi undirómur
moldarinnar uppreisn jarðarinnar
gegn íbúum hennar? Tekur Búddha
okkur öll og veitir okkur nirvana?
Ég get ekki legið hérna lengui
Ég verð að rísa á fætur og ganga
út í vornóttina. Máninn veður í
skýjum á himninum. Máninn er
gullinn og fagur. Himinninn dimm
blár, og skýin þeytast um himin-
inn. Undarleg eru þau. Þau þeyt-
ast frá dimmum skýjum, iafn
fannhvít og feður þeirra eru svart-
ir, og öll streyma þau niður til
mín. Hvítir skýhnoðrar, sem leita
mín. Hvítir eins og óhreinsuð hris-
grjón.
Þreyttu mennirnir töluðu um
þessi ský. Þau birtast alltaf áður
en koptinn kemur. Hvað er þessi
fugl, sem heitir þessu furðulega
nafni, kopti?
Liíkist hann dökkum skýjum,
sem fljúga um himininn í dðgunt
Er kopti þessi risafugl, sem sveim-
ar yfir hæðinni okkar?
Hann vildi taka mig með sér út
í fenin og frumskóginn. Konur
hinna ungu manna fylgdu þeim.
En ég á moldina í blóði mínu, og
grafirnar á hæðinni eru mínar
grafir.
Geta hvítu mennirnir rænt landi,
sem ég á í blóði mínu? Eiga þeir
ekkert land? Eru þeir til?
Það er svalt, og stjörnurnar
blika inn milli trjánna á hæðinni
líkt og augu, sem opnast á nætur-
bláum himni og blika til mín. Inn
milli silfurbliksins svífur svartur,
stór fugl og nálgast mig óðum.
Verð ég bráð hans?
Ég geng upp að hæðinni, og um
leið vef ég fötunum þéttar að mér.
Andvarinn rekur skýin um him-
ininn. Undarleg eru þau. Ský, sem
ég hef aldrei litið fyrr.
Þau nálgast þorpið mitt. Þorp,
sem er fátækt og afskekkt en
einnig gott.
Augu mín skima um himininn,
en þau sjá aðeins skýin. Nú sést
ekki svarti furðufuglinn, sem
þreyttu, einbeittu mennirnir
nefna kopta. Hvarf hann og faldi
sig að baki hvítu skýjanna, sem
leita mín?
Eyru min heyra þrumugný nálg
ast æ meira’ Hjarta mitt iíkist
fuglsvæng í brjósti mér. Flögrandi,
litlum væng. Væng óttaslegins
fugls.
Þreyttu, einbeittu mennirnir
sögðu honum það, og hann talaði
við mig.
Er til eldur, sem nefnist napalm?
Eldur, sem eyðir skóg og land.
Eldur, sem ávíður hrísgrjónin og
gerir þau svört eins og slæma
uppskeru.
Menn, sem lifa áf eldinn í grenj-
um líkt og dýr?
Fljúga fuglar um himininn, og
stendur eldur úr stéli þeirra?
Þreyttu, einbeittu mennirnir,
ljúga. Sögur þeirra eru of fjar-
stæðukenndar.
Eldfuglarnir sveima um himinn-
inn, en trén í skóginum mínum
standa enn. Eldurinn eyðir þau
ekki. Húsin í þorpinu mínu eru
ósködduð. Hvergi er greni.
Við erum menn. Menn Iifa í sól-
inni, og vindurinn leikur sér við
764
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ