Tíminn Sunnudagsblað - 26.05.1968, Blaðsíða 16

Henry Rochefort
•— varpaði frá sér aðalstign og gerSist
byltingarmaður, slapp einn á árabáti
úr útlegð á eyju i suðurhöfum.
forystu tlokksins til bjargar frið-
inum í Norðurálfu.
Nú var það, að hann boðaði til
f.jöidafundar í Manchester, og með
al þeirra, sem sóttu fundinn, voru
Gouldenshjónin og dóttir þeirra,
Emmeiiína. Þau stóðu öli þrjú á
þrepuim fundarhússins, þegar
Pamklhuirst kom í vagni sínum.
Panikhurst var vel fagnað af
þeim, sem biðu hans, og Emme-
Wna veitti því undir eins athygli.
hve hendur hans voru failegar.
Faðir Emmelínu varð hrifinn af
rökvísi ræðu.mannsin.s á þessum
fundii, og móðir hennar dáðist að
mæteku hans. Sjálf varð hún ást
fangin af honum. Þetta gekik alit
eims og í sögu: Þau voru gefin
sarman í hjónaband veturi'nn 1879.
Á næstu fimm árum fæddust þeim
fjögnr börn. Elztar voru dæt-urn-
ar Kriistabel og Sylvía, sem seinna
urðu styrkustu stoðir móður sinn-
ar í mörgum hörðum sennum.
En þessi ár var hún ekki sérlega at
hafna®öm. Húti las mjög skáld
sögur, en var oft mjög þjáð af
höfuðverk og taugaþrautum.
DeEuirnar um íhlutun Breta á
Balkanskaga höfðu reynt um of á
böndiin innam frjálslynda flokks-
ins og hinir róttækari menn
hrundið af stokkumum nýrri hreyf
ingu. Ríkarður Pankhursít var for-
ingi hennar. Hanm birti þegar ár-
ið 1878 eins konair stefniuskrá, og
árið 1883 sagði har.m sig úr flokkn-
um og iýsti yfir því, að hann byði
sig fram utan flokka við aukakosn
ingar í Mamchester. Meðal þess,
John Burns
— einn af brautryðjendum enskrar
verkalýðshreyfingar, komst til vegs
við ofsóknir, lögsóknir og fangelsanir.
sem hann ætíiaði að beiita sér fyr-
ir, var að banna fjáraustur í kosn-
ingar, leiguvagna og atkvæðasmö1!
un í ölum myndum. í samræmi
við þetta hagaði hann sér sjálfur,
þótt höfuðandstæðingur hans
fylgdi gamta laginu.
Kosn ingastef nuskrá Pankhursts
var róttækari en nokkur ann-
ar enskur frambjóðandi hafði
þorað að orða. Hann krafð-
ist þess, að ÖH þau öfl,
sem ekki styddust við um-
boð enskra kjósenda, vikju úr
stjórnkerfinu, en það þýddi afnám
konungvalds og lávarðadeildar
Hann heimtaði kosningarétt til
handa ölhi fullorðnu fólki af báð-
um kynj'um, algeram skilnað rík-
is og kiirkju, afhendingu kirkju-
eigna og afnám allra forréttimda,
ókeypiis -ikyldnnám í almemmum
iskóíliuim, þjóðnvitimigu alls iarnds,
skvl'du þingmanna og ráðherra til
þess að greiða bætur úr eigin
vasa, ef þeir eyddu tíma til ann-
ars en trúnaðarstarfa sinma, breyt-
imgar á valdi til þess að hefja styrj
ÖM, semja frið og gera milliiríkja-
samnimga, alþjóðl'egan dómstól,
sem þjóðum væri fyrst í stað i
sjáifsvald sett, hvort þær vildu ger
asit aðilar að bandaríki Norður-
álfu, sem síðar meir gætu leitt til
alheimissti órnke rf i s, og mikla
skerðingu á útgjöldum til hers og
fliota.
Þetta var allstrembinn boðskap-
uir fyrir áttatíu og fimm árum
Em þó er enn ógetið eims, sem
Pankhurst hafði á stefmuskrá simmi.
Það var heirmastjárm ti handa ír-
um, en þvíliíikt og annað hafði
emginn framibjóðamdi í sögu Eng-
lands leyft sór að nefna fraim að
þessu.
Kosningaboðskapur Pankhursts
oJli afiskapltegu uppnámi. Stjórn
tEHokkisdeilidar frjálslynda flokk'sms
í Manchester snerist gegn honum
og slkt hið sama gerðu tvö fllokks-
blaðanma þar. Jafnvel kvenfrelKis-
konunni Lydíu Becker var meira
boðið en hún þoMi. Hún, sjálfur
ritari kvemréfctindaisamtakanma í
Manchester og • helzti leiðtogi
þeirra, snerist gegn þeim fram-
bjóðamda, sem ótvírætt vildi veita
bonum fullan kosningarébt.
Faðiir Emim,e'linu, Róbert Gomld-
en, stjórnaði kosningabaráttunni
með tengdasyni sínum. En Parnk-
hunst féll, fékk réttan fjórðuimg
atkvæða. Á eftir fylgdi, að sam-
tök voru gerð gegn Róbert Gouild-
en og viðskiptabann iagt á fyrir-
tæki hans, og sjálfur var Pamk-
huirst sniðgeniginn á iögfræðisvið-
iniu.
Tveim árum síðar buðu þó fylig-
ismenm frjáislynda flokksims og
róttækir bandamenn þeirra í litlu
kjördæmi, Rotherhite, Pankhurst
framboð. En þar var komið á fk»t
miklum tröllasögum um fjandskap
hans í garð trúarbragðanna. ÖOlu
verra var, að forystumaður írskra
imamna krafðist þess af fylgismönn
um sínum, að þeir kvsu ekki
neinn, sem Mklegur væri til þess
að styðia Gladestone á þinigi, ef
vera kynni að meirihluta hans yrði
hniekikt og hann neyddur með
þeim hæfti til þess að fallast síð-
ar meir á írska heimastjórn. Sam.t
sem áður munaði 'nii litlu, að
Panibhurst nœði kosningu.
Upp úr þessu fluttust þau hjóm
búíerLum til Lundúna, þar sem
Emmelína stofnaðj verzlun tii þes
að reyna að bæta fjárhaginn. Þar
safniaðist f'iótt að þeim fólk með
hinar m irgbreytilegustu skoðanir
— róttækir menn og sósíalistar
og svokallaðir fabíanar, sem að-
hylitusit þá kenmimgu um þróun
sósíalisma, er Bernard Shaw og
H.G. Wells boðuðu, heimispeking-
ar, 9em töldu, að vísindin ættu
einungis að fást við þau fræði,
sem hafa reynslu og athugun að
uindirstöðu. en Láta tilveru guðs,
ódauðleifca sálarinnar og amnað
líf ekki til sín taka, frjálshyggju-
menm alls kornar og trúieysingjar
úr mörgum löndum.
400
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ