Tíminn Sunnudagsblað - 02.06.1968, Síða 6

/
Þær eru orðnar leiðar á að snú-
ast kringum soninn og finnst á-
gætt, að hann nái í konu, sem get-
ur leyst þær af við stjanið og
gæzluna. Því er jafnvel haldið
fram í fullri alvöru, að kona, sem
vill ekki eiga nema ákveðinn barna
fjölda með manni, geti ekki elsk-
að hann. Hann má aftur eiga eias
mörg áhugamál utan heimilisins
og honum sýnist, án þess að nokk-
ur taki til þe&s. Og það er ekki
nema stutt siðan, að hann gat
skaðlaust átt börn með vinnukon-
unum líka. En ætti húsmóðirin
barn með vinnumanninum, þá
mátti hún búast við að verða rek-
in á vergang með hóruungann
sinn.
Og þér er óhætt að trúa því,
að enn þann dag í dag eru margir
tforeldrar, sem ekki vilja undir
neinum kringumstæðum hjálpa
dætrum sínum til að skilja. Við
skulum segja til dæmis, að ung
kona eigi eitt barn með manni,
en finni, að hún óskar ekki að
bindast honum til æviloka, og vilji
slíta sambúðinni, áður en fleiri
börn fæðast. Þá er það mjög ai-
gengt, að fjolskylda hennar setji
sig algerlega upp á móti því, og
óttist vanvirðu eða fjárhagsleg ó-
þægindi. Og gagnvart almennings-
álitinu er það nú einu sinni svo,
að betra er að vera frú í ástlausu
hjónabanJi en baslast ein á báti
með halarófu af ávöxtum ástar
innar á eftir sér. Við vitum þáð,
að sum hjón elskast ekki. Þau
eiga glansandi heimili og eru glöð
og kát, þegar gesti ber að garði.
En um leið og þau eru orðin ein.
gýs úlfúðin upp. Þetta gpefur
undan öllu jafnvægi í sálarlífi kon
unar — og karlmannsins auðvit-
að líika. En samt sem áður held
ég, að maðurinn sé ekki eins kval-
inn, af þeirri einföldu ástæðu að
hann fer úí af heimilinu til sinnar
vinnu, en þar er konan tjóðruð
yfir börnum og húsverkum, allt
af á vígvellinum, og henni gefst
ekkert tækifæri til að dreifa hug-
anum. Starfssvið hennar er alltaf
innan þessara fjögurra veggja, og
þeir geta crðið svo yfirþyrmandi,
að hún fái blátt áfram taugaáfall
á eldhúsgólfinu, án þess að nokk-
uð ákveðið ulefni sé ástæðan. Hún
er á stað, þar sem minningar um
svo margt, bæði illt og gott, æpa
^á hana. Stólarnir, myndirnar, smá-
hlutirnir minna kaanski á einhver
leiðindaatvik, sem liún getur ek'ki
gleymt, því hún hefur það sífellt
fyrir augunum. Fólk getur orðið
svona sálarlega þrúgað. Menn eiga
ekki að vera svona viðkvæmir og
næmir, segirðu kannski, en það er
sama, þetta eru manneskjur.
— En allar þær konur, sem lifa
í hamingjusömum hjónaböndum
rétta þær ekki einhverja hjálpar-
bönd til kymsystra sinna?
— Ég veit varla. Sannleikurinn
er sá, að margar konur, sem „hafa
það gott“ eins og kallað er, lifa
í furðu takmörkuðum heimi, sem
nær skammt út fyrir þeirra eigin
forstofudyr. Sem smá dæmi ran
það, hve veröldin þar fyrir utan
á lítinn aðgang að þeim, mætti
nefna, að gift kona á ekki að
mynda sér eigin stjórnmálaskoð-
un, heldur segir hún með fáum
undantekningum: „Ég læt mann-
inn minn alveg ráða því.“ Og þess
er varla að vænta, að maðurinn
hennar ræði vandamál einstæðra
barnsmæðra af djúpum skilningi
yfir hádegisifiskinum, svo að oft-
ast fer hún ekkert að hugsa um
þessi mál nema hún kynnist þeim
af eigin raun. Fordómar og þröng-
sýnf sækja styrk í gömlu boð-jrð-
in tvö: Kon-a á ekki að eignast
barn utan hjónabands, og kona á
ekki að tryggja sér andlegt og
efnalegt sjálfstæði með beztu fá-
anlegri menntun. Þessi tvö tabú
setja enn alltof mikið mark á
hugsunarhátt karla jafnt sem
kvenna. En vonandi fer þetta nú
að breytast.
— Eru það þá kannski opinber-
ir aðilar eins og mæðrastyrKs-
nefnd og íramfærslufulltrúar, sem
helzt er samúðar og skilnings að
vænta hjá?
— Ja, þar ríkir gamli andinn
ekki síður: að betra sé að detta
d-auður niður en þiggja af sveit.
En móðir vill fre-kar lifa -fyrir
börnin en deyja fyrir þau, og
marga mánuði er hún kannski að
stappa í sig stálinu til að fara nið-
ur í bæjarskrif-f "ur og biðja um,
segjum þ’úsund krónur, svo hún
geti, með ítru-stu sparsemi, látið
endana ná saman.
Með helsært stolt gefur hún blá-
ókunnugum manni á opinberri
skrifstofu nákvæmá skýrslu um,
hve hún eigi hræðilega bágt og
sér tortryggnina skina út úr svip
h-ans: „Ætli þessi sé ekki að sníkja
af bæjarfélaginu til að geta átt
náðuga daga?“ Það hafa áreiðan-
lega þó nokkur h-eit tár f-allið í
stigan-a, sem lig-gja niður frá skrif-
sto-funum þeim.
— En mundirðu geta fætt og
klætt hópinn þinn af eigin ramm-
leik, ef þú lykir sérnámi og ættir
kost á vel launuðu starfi?
— Svo er mér sagt, en það tek-
ur tvö þrjú ár, og óg hef löngu
gert mér grein fyrir, að allar slík-
ar hugmyndir verða að bíða, þang-
að til börnin eru orðin stór. Ég
held, að það hafi engum manni
dottið í hug, að fyrirvinnulausar
mæður hafa ekki minnj þörf fyr-
ir námsstyrki en ungar stúdínur,
sem ekki h-afa enn fyrir neinum
að sjá. Slík námsaðstoð ætti að
verða margfaldur ávinningur fyrir
þjóðina, því auk þess sem sveitar-
félögin væru þá í eitt skipti fyrir
öll lausir við móðurina, mætti bú-
ast við, að börnin yxu upp sem
nýtari einstaklingar, ef móðir
þeirra væri sjálfbjarga og ham-
ingjusöm.
Því miður er hætt við, að hið
opinbera byrji á að leggja hrað-
brautir fyrir bíla áður en röðin
-kemur að vandamálum föður-
lausra barna. Hins vegar hefur
mér dottið í hug, hvort ekki væri
tími til kominn, að við, einstæðu
mæðurnar, þessi hrjáðu olboga-
börn þjóðfélagsins, tækjum okkur
til og stofnuðum með okkur féiag
til að vinna að hagsmunum okkar.
Samein-aðar gætum við stað’ð fast
á kröfunni um, mér liggur vig
að -segja, almenn mannréttindi, og
ekki þarf að óttast að verkefni
skorti í kj-arabóta-málum.
Nei, verkefnaskort þarf áreiðan-
lega ekki að óttast. Meðal annais
þyrfti að athuga, hvort Móse gamli
hafj ekk'i bætt einhverjum slauf-
um á sköpunarsöguna. Okkur
finnst 16. versið í þriðja kapítula
fyrstu bókar hans talsvert grun-
samlegt. Þar er drottinn allsherj-
ar látinn segja við konuna:
Mikla rnun ég gjöra þjánihgu
þína, er þú verður barnshafandi.
Með þraut skalt þú börn fæða, og
þó hafa löngim til manns þins,
EN HANN SKAL DROTTNÁ VFIR
ÞÉR.
Inga.
414
T I M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ