Tíminn Sunnudagsblað - 15.09.1968, Qupperneq 15

inn fældist, og bæöi hestur og
vagn ultu fram af hárri vegar-
brún. Á nágrannabænum var gam-
all maður í kjallara að skaka
strokk. Þegar hann kom upp í
eldhúsið á eftir, varð honum að
orði:
„Hvernig þótti ykkur?‘
Var hann aldrei stórorður um
hlutina. En í þetta sinn þótti hon-
um nóg um sem fleiri.
Þó að skemmdir á húsum í sveit-
inni yrðu minni en á Dalvík, urðu
þær víða talsverðar í neðri hluta
Svarfaðardals. Af þeim sökum
urðu á næstu árum stórfelldar um
bætur í húsakosti jarðanna. Má
þannig segja, að jarðskjálftinn hafi
valdið örari uppbyggingu íbúðar-
og peningshúsa á því svæði, sem
hann gekk yfir, en ella hefði orð-
ið. Mátti greinilega sjá þess merki,
■eð byggðarlag þetta var á undan
samtíð sinni, hvað góðan húsakost
snerti á næstu árum.
Þegar mér hefur orðið hugsað
til atburðanna, sem gérðust þetta
sumar, hefur mér oft dottið í hug,
hvort það hafi verið tilviljun eða
tillag til bjargar í ríeyð, að skap-
arinn gaf hið dásamlega veður ein-
mitt á þeim tíma, sem fólkið var
húsvillt vegna náttúruhamfaranna.
Sjálfur er ég þess fullviss, að þar
hafi ekki tilviljun ráðið. Hitt er
svo aftur annað mál, hvort góða
veðrið var þakkað sem skyldi á
slíkri örlagastund. Víst er um það,
að mörgum hefði liðið illa í léleg-
um húsakynnum í kalsaveðri, ef
tíðarfarið hefði verið á sömu lund
og oft vill verða í landi okkar,
jafnvel þó að sumar sé. En ýms-
ir höfðu orð á því, hve mikið lán
það væri, að tíðin var svo góð.
Þó að komið væri fram í júní,
var nokkur snjór í fjöllum. í hinu
hlýja veðri bráðnaði hann, svo að
leysingar urðu bráðar og mikill
vatnagangur. Ár og lækir urðu að
foráttu vatnsföllum, sem beljuðu
fram og byltu með sér aur og
grjóti. Vegna jarðhræringanna
losnaði víða um jarðveginn. Þegar
svo vatnagangurinn kom á eftir,
urðu á nokkrum stöðum stórfelld
umbrot og jarðrask. Lækur einn,
sem áður hafði runnið svo að segja
ofanjarðar, gróf sig niður um fjóra
til fimm metra á löngum kafla í
þessum hamförum. Lækjar þessa
er getið í Sögum um Sólveigu, sem
einhverjir útvarpshlustendur kann
ast við ur barnatímum Skeggja Ás-
bjarnarsonar. Lækur þessi hefur
al-la jafna síðan verið hinn mesti
meinvættur skepnum þeim, sem í
hann hafa fallið.
Þegar ég rifja upp rás liðins
tíma, munu eflaust margir þeir,
sem komnir eru um og yfir miðj-
an aldur, hvar sem er á landinu,
kannast við jarðskjálftana á Dalvík
og Svarfaðardal, þó að auðvitað
muni þeir þá bezt, sem í eldraun-
inni stóðu. Fregnirnar um atburð-
ina bárust út yfir byggðir lands-
ins og einnig til útlanda. Víða
sjóð, er fékk nafnið „Jarðskjálfta-
sjóður“ 1 daglegu tali meðal fólks,
í kjölfar þess var kosin jarð-
skjálftanefnd. Starf þeirrar nefnd*
ar var sér í lagi að skipuleggja
skiptingu fjárins og uppbyggingu
byggðarinnar, auk þess sem nefnd>
in hafði í sínum höndum alla
stjórn nefndra fjármála, bæði út á
við og inn á við. Síðan var hafizt
handa. —
Menn voru sendir til að meta
skemmdirnar á hverjum stað Að

Fólk á Dalvík hefur flúiS hús sín og býst um i tjöldum.
sýndi fólk samúð sína og hjálp í
verki. Fjársöfnun var hafin til
hjálpar hinum nauðstödu. Erlend
is frá bárust (ýnnig peningar, með-
al annars há peningaupphæð frá
þáverandi konungi íslands og Dan-
merkur, Kristjáni X. Þessi fjár-
söfnun boðaði nýja viðreisn. Svarf-
dælingar áttu hvarvetna samúð
landa sinna. Brátt var sýnt, að all-
álitlegur sjóður myndi verða fyrir
hendi til styrktar þeim, sem harð-
ast urðu úti, og skapaðist við það
nýr vandi. Hvernig átti að skipta
þessu gjafa- og samskotaféi?
Hvaða leið átti að fara til þess að
réttlót skipting yrði úr þessum
samúðarsjóði?
Brátt var fengin lausn á því
vandamáli. Þeim peningum, sem
bárust, var safnáð í sameiginlegan
því loknu voru ráðnir aðrir menn
til byggingarframkvæmda. Man ég
ekki nú, og hef líklega aldrei vit-
að, hve margir þeir voru né hvern-
ig þær framkvæmdir voru skipu-
lagðar. Hitt er víst, að peninga-
gjafir streyndu að án afláts, og
varð sjóðurinn áreiðanlega mun
gildari að lokum en nokkurn hafði
órað fyrir. Má óhætt fullyrða, að
margir gefendur hafa ekki skorið
við nögl sér.
Veit ég ekki, hvort gjafir þessar
hafa verið þakkaðar eins og vera
bar — verð þó að álíta, að svo
hafi verið. En góð vísa verður ekki
of oft kveðin, og enn er ekki of
seint að þakka hlýtt handtak og
bróðurþel á viðkvæmri stund, þó
að nú séu liðin rúm þrjátíu ár síð-
an atburðir þessir gerðust.
TÍMINN - SVNNUDAGSBLAÐ
711
v