Tíminn Sunnudagsblað - 15.09.1968, Blaðsíða 17

Sveinn kom austur í Suðursveit að
afplánun lokinni:
„Pro memoria!
Þar Sveins Sveinssonar tíð er nú
úti í tukthúsinu, so er hann frí-
■gefinn þaðan og vitjar því aftur
sinna átthaga. 9
Búslóð er engin dæmd eður an-
gefín af yður hjá hönum, á hann
því leppa sína og aðrar reitur um-
talslaust. Vel væri gjört að kalla
aftur frá Jóni Helgasyni, það hann
hefur ranglega og um of látið hann
betala fyrir barnsmóður sína: fyrir
fyrra brot þeirra 7% rd. til specie,
en fyrdr þáð síðara 15 rd. specie
meira en hann átti að svara, —
þar ei var sem liðug persóna í
stærri sekt fallin: fyrsta sinn Vz rd
og í síðara sinn 1 rd specie. —
Þessa ætti Sveinn skriflega að beið
ast til baka, en ef það dugir ei
þá í votta viðurvist, eður þeir hans
vegna.
Viðey, þann 27da apríl 1801.
„ O. Stephansson.“
Þetta lá þó ekki laust fyrir.
Kristján lögsagnari var ekki á
þeim buxunum að viðurkenna rétt
mæti þess, að Sveini bæri búslóðin.
Sveinn sendi því umsókn til
Rentukammersins, að honum yrði
gefin upp búslóð, sem hann var
dæmdur til að missa vegna þriggja
hórdómsbrota. Umsókn þessi var
skrifuð í Hörgsdal í Vestur-Skafta-
fellssýslu. •
Með Renntukammersbréfi frá 24.
september 1903 var vitnað til þess,
að Sveinn hefði þegar verið náð-
aður frá líflátshegningu.
>. — og þar sem venja er þar
sem svo stendur á, að gefa upp
dæmdan búslóðarmissi, þá skal það
einnig gilda í þessu tilfelli.“
í bréfi dagsettu 9. ágúst 1804
fól Lúðvík Eirichsen amtmaður
settum sýslumanni Austur-Skaft-
fellinga, Bergi Benediktssyni, að
verða umsækjandanum hjálplegur
til að hann nyti góðs af þessum
úrskurði.
Bergur lögsagnari rannsakaði
hvernig í málinu lægi og leiddi
eftirgrennslan hans í ijós:
„-------Árið 1803 öndverðlega
heimti þáverandi constitueraður
sýslumaður, Christján Vigfússon,
fémuni Sveins og konu hans undir
registration og virðingu. Gjörði so
á helminga skipti og sagðist taka
ætla Sveins hluta eftir yfirvalda
skrifi undir kónginn.
Tók þá Sveinn sig til, sem ekki
gat að því gjörðu við búskap hald-
ið, að fá lánspeninga til að inn-
leysa með aftur búslóð sína, sem
virtist 221/2 ríkisdalur, og afhendi
Christjáni þá sömu. Þetta með-
kennir Christján og undireins aug-
lýsir, að peningana hafi hann aldrei
frá sér sent. Lofar so Sveini að
betala þá til hans með fyrstu hent-
ugleikum. — En skammt á eftir
hótar hönum, að hann skuli mega
hafa meira fyrir að fá þá út hjá
sér.-----“
Þannig stóð málið, þegar Berg-
ur í Árnanesi ritaði svarbréf til
amtmanns, dagsett 8. janúar 1805.
Ekki var róðurinn léttari við inn-
heimtu sakfallapeninganna frá Jóni
Helgasyni. — Sveinn sendi gagn-
— valdamesti maður landsins
gert mann með bréf suöur að
Innrahólmi til Magnúsar Stephen-
sen etazráðs. Þetta er kafli úr bréf-
inu:
„ — — Fyrir þessa aðferð
neyddist ég að gefa til kynna hr.
stiftamtmanni O. Stephensen og
undireins fyrirspyrjandi mig, hvört
áminnst væri ekki af mér fang-
•lega heimtað og tekið. Og ‘tll be-
vísingar þar uppá legg ég hér inn
copíu af svari herra stiftamtmanns
áminnst áhrærandi, sem sýnir hvað
mikið ég á hjá áðurnefndum Jóni
Helgasyni, sem nú sálaðist liðið
haust og af alþekktu þrályndi vildi
aldrei mér neinu aftursvara, þó ég
heimtaði. N
Hvörs vegna og nú eftir hann
eru innistandandi 21(!) rd specie
í hans sterbúi, sem ég auðmjúk-
lega umbið yðar hávelborinheit
vilduð gjöra eina kröftuga foran-
staltning til þess, að ég fátækur
mætti Tá mitt útbitað af serbúinu,
og tiltekið af skiptaforvaltaranum,
þar ég býst við, ég fái ekki áminnst,
án þess ég njóti yðar náðugrar að-
stoðar í slíku.
Hér hjá er ég auðmjúkast umbiðj
andi, að ef yður þóknast mætti
mér svar uppá áminnst að gefa, að
það mætti mér sjálfum tilsendast
til baka með bréfberanum, þar ó-
víst er, ef til annarra fer, að í
mínar hendur kæmi.
Auðmjúkasti þénari.
Krossbæ, d. 4. desember 1809.
Sveinn Sveinsson.“
Sveinn hefur víst með herkjum
endurheimt andvirði búslóðar og of
goldið sakfallafé. — En þessi dæmi
sanna óþægdlega, að þótt oft sé
með sannindum vitnað til harð-
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
7Y3