Tíminn Sunnudagsblað - 15.09.1968, Page 22

lit með því, að ekkert misferli eigi
sér stað.
Papúar stunda mjög kaffirækt,
og eitt stærsta framleiðslufélagið
mynda ellefu þúsund kaffibænd-
ur. Þeir flytja kaffi sitt í stóra
verksmiðju, líkt og sunnlenzkir
bændur senda mjólkina í Flóabú-
ið, og þar er það hreinsað. Þar
standa fjórtán fimtán ára gamlar
stúlkur allsnaktar í löngum röð-
um við færibönd og tína úr illa
lagðar, mislitar eða laskaðar baun-
ir. Yfir þeim vaka rosknar og ráð-
settar konur með mittisband og
hnésíðar skýlur að framan og aft-
an — í senn verkstjórar og eftir-
litsmenn. Stúlkurnar eru úr þorp-
unum í grennd, dætur samvinnu-
bændanna, og vinnur hver hópur
mánaðartíma í senn í verksmiðj-
unni. Þá kemur nýr flokkur
stúlkna, en hinar. sem fyrir voru,
snúa heim í þorp sitt.
Allar eru þessar kaffihreins-
unarstúlkur með rautt strik þvert
um ennið eyrna á milli. Það er
tákn þess, að þær séu komnar á
giftingaraldur. Þarna gefst þeim
tækifæri til þess áð sýna sig fleiri
mönnum en þeim, sem búa í þorp-
inu þeirra, enda ber oft við. að
ungir bændur eða bændasjmir, sem
koma með kaffi í verksmiðjuna,
festa augu á stúlku, sem þeim virð-
ist vel. En hjúskapurinn er tals-
verðum annmörkum háður í þessu
landi, því brúðkaupið kostar sem
svarar kaupi ungs manns í tvö ár.
í fyrsta lagi verður að leggja fram
sem svarar um prjú þúsund krón-
um í reiðufé. Þar næst kemur
perlumóðurskraut, sem kostar um
það bil þrettán þúsund krónur.
Við þetta verður að bæta fimm
svínum, sem étin eru i brúðkaups-
'veizlunni, og þrem grisum, sem
foreldrar brúðarinnar fá. Þetta
samsvarar tekjum ungs manns í
tvö ár. Og þá er eftir að koma
undir sig fótunum við búskapinn.
Sú er þó bót í máli, að allir ætt-
ingjar, náskyldir sem fjarskyldir,
telja sér skylt að leggja nokkuð að
mörkum, annað hvort peninga eða
matvæli. Þetta er eins konar sam-
hjálp við dýrt fyrirtæki, og eng-
um dettur í hug að skerast úr leik,
enda vita allir, að þeirra böm
munu njóta sömu'fyrirgreiðslu.
þegar þar að kemur.
Kaffisamlagið, er hér hefur ver-
ið sagt frá, hóf starfsemi sína ár-
ið 1960. Það er inni í fjallabyggð-
um, þar sem Papúar höfðu þegar
hafið allmikla kaffirækt að for-
dæmi hvítra bænda, sem þar hafa
setzt að. Kaffirækt stórjókst jafn-
skjótt og samlagið var stofnað.
Það borgaði papúsku bændunum
þegar við móttöku mun hærra
verð fyrir kaffið en þeir höfðu átt
að venjast, og þegar reikningar
voru gerðir upp, kom á daginn, að
þeir báru tvöfalt meira úr býtum
en áður hafði verið.
En ekki eru allir Papúar kaffi-
bændur. Skógarhögg er mikið
stundað, og skógarhöggsmennimir
hafa stofnað sögunarmyllur með
dreypistöðvum til fúavarnar og
öðrum nýtízkulegum útbúnaði.
Viðurinn selst greiðlega, því að
mikið er byggt af húsum í Port
Moresby.
Sögunarmyllumar eru við
stærstu fljótin, því að eftir þeim
er greið leið til hafnar. Og í ná-
grenni við viðarsamlögin eru
stundum önnur samlög, sem vart
munu eiga sinn líka innan sam-
vinnuhreyfingarinnar. f fljótunum
eru krókódílar, og margir Papúar
stunda krókódílaveiðar. Það eru
skinnin, sem sótzt er eftir, og
veiðimennimir salta þau og flytja
þau síðan í samlagið til sútunar.
Aðrir rækta kókóshnetur og eru i
kókóssamlögum.
í kaupfélagsbúðum Papúa er
það föst regla, að allar vörur eru
borgaðar við móttöku. Jafnframt
skrifar afgreiðslumaðurinn nótu,
sem hann hengir síðan á nagla i
búðarveggnum. Hver einasti við-
skiptamaður á þar sinn nagla, og
þegar árið er liðið, og að þvi
kemur að úthluta arði, ef einhver
er, eru nóturnar teknar af nöglun-
um og lagðar saman. Þetta kvað
vera ákaflega einfalt og kostnaðar-
lítið fyrirkomulag. En af því veit-
ir ekki, því að kaupfélagsmennirn-
ir eiga í harðri samkeppni við kin-
verska kaupmenn, sem ekki eru
neitt blávatn.
Það er sögð merkileg saga, er
gerzt hefur meðal Papúa á fáum
árum. Alþjóðavinumálastofn-
in í Genf hefur sent fulltrúa sinn
til Nýju-Gíneu til þess að sjá með
Lausn
29. krossgátu
eigin augum, hvernig þjóðflokkur,
sem fyrir skemmstu lifði fornfá-
legu villimannalífi, hefur tekið því-
líkum stakkaskiptum. Hann sagði
við heimkomuna, að hann hefði
ekki annars staðar austur þar séð
efnilegri samvinnufélög. Hann
spáði því, að samvinnuhreyfing
Papúa myndi innan fárra ára frem-
ur eiga að senda öðrum ráðgjafa
og leiðbeiningar en að fá þá til
sín.
Ástamál Rannveigar
á Felli 1
Framhald af 715. sí3u.
Munnmælasaga er til um það,
að einu sinni, er Rannveig var á
gangi inn með Fellsfjalli, hafi hún
fallið í jökulsprungu. Þó að sprung
an væri ekki djúp, var hvergi fær
uppgönguleið.
Rannveig bar á sér hnífgrélu og
tók það til ráðs að rista þrep í
jökulvegginn. Var Mn að, unz
henni tókst aö skreiðast upp úr
jökulgjánni.
Þannig var lífssaga Rannveigar á
Felli. Hún gætti sín ekki alltaf
sem skyldi og hrasaði. En prek og
viljakraftur var óbugandi á
hverju sem gekk.
Og hun hélt reisn sinni.
★
w \\ \ \ \ \ R \ \ \
■* H E K S K ó »r s
\ ó C> 7í M \ L E s T
Vþ D \ fí R E I T fl]
i \S fl K N I N 6 ft R
\H \ L ft N D I \ T
\ 5 \ \ \l t ú S l \ 8 1 N N n
M fl' L L E J T S I \ R L \ K E R
\ i J 6 E ,\ & ft S fl \ 0 K )‘
\ F ó N \! ^ E R K fl Ð \ N T N
\ A D \ S1 rR Ú T \ U N n \ N
B R U S T t \\ N fí F K fí I 1.
\ * K J ó í 11 \ R fl M L I V
\ K fi' R N S N I \ L H 0 N I
L Xi fl fl C N H fí L D I V \ 6
\ r y K R F E R D I N ft
b ft s L \ 1 - 1 T \ 6 S í \ I H
\ M ft J fí s S T 6 M fí T \ f? Ð Ú
\ H K fl S U \ P S T fl L fi 6
H R fí P \í > N E R T \ K fl R \
3 6 H fl N t 4 E s K J fl R V a|l
718
IlniNN - SUNNUDAGSBLAÐ