Tíminn Sunnudagsblað - 15.11.1970, Page 19

ur allt annan blæ á myndum, er
teknar eru á innrauðar filmur.
Græn og safamikil iiveitikorn lýsa
ekki heldur á sama hátt og þurr
og visin.
Nú er af miktu kappi unnið að
því að fullkomna svpna mynda-
töku, og finna aðferðir til þess að
sjá af litbrigðum myndanna, hvað
það er, sem bagar ekrur, þar sem
vanþrif eru í nytjaplöntum — ó-
heppilegur jarðvegur, of mikill eða
lítill raki, óæskilegt hitastig, ónóg-
ur áburður eða sjúkdómar.
Með nákvæmum tækiabúnaði í
gervitunglum má einnig niæla
þykkt hjarns og fanna og leita uppi
fiskigöngur í hafinu. .Tarðfræðms-
ar fá mikilvæga vitneskju um
grjóttegundir og gerð klet.ta, en af
því geta þeir aftur ráðið hvar he'rt
ern líkur til, að finniei n]ja niálm-
ar og önnur verðmæ* eí'ni
Einhvern tima í framtíðinni get-
ur að því komið, ið gervitungl
verði notuð til þess að bæta veð-
urlag os auka uppskeru Þannig
gæti risa tór spegill. sex hundruð
m-'trar á hvorn veg, varpað sólar-
Ijósi á tuttugu kílómetra breitt
belti á jörðu niðri að næturþeli, ef
honum væri skotið prjátíu búsund
kílómetra út frá jörðinni Haffræð-
ingar geta væntanlega e'nnig
fylgz! með hafstraumum með að-
stoð tækja í gervitunglum og sittú
hvað fleira mætti nefna, er vísinria-
menn dreymir um eða beir bvkj-
ast siá hilla undir
En því miður má minnig nota
gervitunglin til ills, og er þegár
farið að nota þau freklega til
njósna. Séu þau í höndum þeirra,
sem liggja á því lúalagi að vekja
tortryggni og úlfúð þjóða á milli,
eru þau viðsjárverð, þvi að sjaldn-
ast er þess kostur að hnekkja því
með óumdeilanlegum rökum. er
upp kann að vera lostið í miður
göfugum tilgangi. Þeim má einn-
ir einhvers staðar yfir, til
bölvunar, ef fjandsamlegur aðili
getur fyrirfram gert sér grein fyr-
ir því, hvort uppskerubrestur vof-
ir einhversstaðar yfir, til
dæmis á hrísgrjónaökrum Kin-
verja, og voldugir auðhringir, sem
ekki setja fyrir sig, hvernig þeir
klófestá gróða sinn, geta búið sig
undir að hagnast á neyð anno-ra.
Nú er sagt, að vísindameno í
Sovétrikiunum séu að finna r ip
gervitungl, sem eiga að geta t r-
tímt niósnarhnöttum — jafnve1 ' il
ið, að þeim hafi þegar tekizt 1 ð.
C 07
Gervitunglin í geimnum
Eitthvað á átjánda hundrað ein-
hvers konar gervitungla er á
sveimi úti í geimnum. Þau gegna
ýmsum verkefnum, "og við eitt
þeirra könnumst við mætavel: í
sjónvarpinu birtast okkur oft og
iðulega myndir, sem sýna skýjafar
yfir höfum og löndum, ísafar og
fannalög.
En gervihnettir eru til fleiri
hluta nytsamlegir. Myndir, sem
teknar eru í þrjú til fimm hundr-
uð kílómetra hæð, eru undraskýr-
ar. Þær eru meðal annars notaðar
til ‘þess að gera eða fullkomna upp
drætti af landsvæðum, sem mönn-
um eru lítt kunn, svo sem hinum
miklu fjallgörðum í Asíu, frum-
skógarsvæðunum í Suður-Ameríku
og eyðimörkum ýmsum. Þær gefa
bendingu um, hvar enn eru land-
svæði, sem líklegt er, að mætti
rækta, og þær sýna, hvar gróður-
inn er fariun að láta á sjá af völd-
T f lll I N N — SIJ-N Ní:OAíl.sp,t,Aíí
um þurrka. Kornakur getur til
dæmis sézt mjög greinilega á lit
mynd utan úr geimnum, og má
auðveldlega glöggva sig á því,
hvort kornið er þroskavænlegt eða
kyrkingslegt. Svipað er að segja
um ávaxtaekrur. Það má ráða af
myndnnum, hvort skordýr, svepp-
ir eða innur sníkjudýr hafa valdið
þar m 'du tjóni. Af þessum sökum
koma ’ yndir frá gervitunglum að
haldi menn leitast við að gera
sér g n fyrir, hvernig uppskeru-
horfu >ru í veröldinni.
Gs rinn er sá, að notaðar eru
filmui ;em mjög eru næmar á
innrai ' ■ geisla, hvort heldur þeir
eru fra ólinni eða stafa frá ósýni-
le ri útgufun. Þetta könnumst við
vi ' frá leit þeirri að jarðbita, er
héi hefur vefið gerð úr lofti. í
sj'úum ávaxtatrjám til dœmis
bi ytist rennsli safans og blað-
grænan ummyndast í efni, sem hef
I