Lesbók Morgunblaðsins - 08.03.2003, Page 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 8. MARS 2003 13
NEMENDAÓPERA Söngskólans í Reykjavík
frumsýnir þekktasta brúðkaup tónlistarsög-
unnar, Brúðkaup Fígarós eftir Mozart, í tón-
leikasal Söngskólans, Snorrabúð, Snorrabraut
54, laugardaginn 8. mars kl. 15.00. Þetta er 17.
verkefni Nemendaóperunnar, sem starfað
hefur á vegum Söngskólans frá árinu 1982, og
jafnframt fyrsta óperusýningin í nýjum tón-
leikasal skólans. Söguþráður óperunnar er í
stuttu máli sá að verið er að undirbúa brúð-
kaup rakarans Fígarós og þjónustustúlkunnar
Súsönnu, sem bæði eru í vist hjá Almaviva
greifa og konu hans. Málin flækjast þegar
greifinn vill gera Súsönnu að hjákonu sinni og
ráðskonan í höll greifans, Marsellína, vill ólm
fá Fígaró til að kvænast sér. Hestasveinn
greifans, Cerubino er svo yfir sig ástfanginn
af Barbarínu, dóttur garðyrkjumannsins, – og
reyndar fleiri konum líka. Úr þessu ástríka
ástandi eru fléttaðir dramatískir og sprellfjör-
ugir þræðir sem eiga eftir að flækjast veru-
lega áður en málin leysast á farsælan hátt.
Sýningin er nokkuð stytt, og er leikgerð henn-
ar í höndum leikstjórans, Ólafs Guðmunds-
sonar. Sögumaður útskýrir framvindu leiks-
ins, og söngles eru töluð á íslensku, auk þess
að vera sungin á frummálinu, ítölsku.
Sautján nemendur Söngskólans syngja í
Brúðkaupinu, tónlistarstjóri sýningarinnar er
Garðar Cortes, en píanóleikari er Clive Poll-
ard.
Hulda Dögg Proppé, Elísabet Ólafsdóttir og
Lárus Sigurður Lárusson eru meðal söngnem-
anna sautján, og það segir sína sögu um kynja-
hlutföllin í söngnámi, að Lárus syngur þrjú
hlutverk, en þær Hulda og Elísabet deila hlut-
verki með fleirum. „Það er alltaf vandamál að
velja rétta verkið vegna þess hvað það er mik-
ið framboð af stelpum, en fáir strákar,“ segir
Lárus. Brúðkaup Fígarós býður upp á nokkur
kvenhlutverk, og karlhlutverk líka; þær
Hulda og Elísabet syngja báðar hlutverk þjón-
ustustúlkunnar Súsönnu, en Lárus er í hlut-
verki drukkins garðyrkjumanns, söngkennara
og svo Fígarós sjálfs. Stelpurnar segja það
svolítið mál að búa til einn heilsteyptan kar-
akter þegar þær eru nokkrar um sama hlut-
verkið. „Við setjum hver okkar svipmót á per-
sónuna, og þótt við fylgjumst vel að, þá erum
við ólíkar,“ segja þær. Lárus bætir því við að
Súsanna sé líka margbrotin persóna: „Það eru
í henni allir klókustu eiginleikar kvenna. Hún
er rosalega klók,“ „ákveðin og stríðin líka,“
bætir Elísabet við, og Lárus gefur Mozart-
kvenfólkinu enn frekari prik: „Konurnar hjá
Mozart eru alltaf klárar, – rétt eins og í Íslend-
ingasögunum. Mozartkonurnar eru oftar en
ekki kveikjan að atburðarásinni, karlarnir eru
bara ekki eins klárir, og ef þeir ætla að vera
með einhverjar kúnstir og eru með einhver
plott í gangi, koma þau bara í hausinn á þeim
aftur.“
Gott að fá tækifæri til
að læra heil hlutverk
Söngvararnir ungu eru sammála um það að
það sé mikilvægt og góð þjálfun að læra heil
óperuhlutverk meðan þau eru í námi. „Það er
rosalega góð þjálfun,“ segir Elísabet og Hulda
segir að það sé sérstaklega gott, vegna þess að
venjulega séu þau bara að læra stakar aríur,
lög og dúetta, en með þessu fái þau tækifæri
til að setja sig enn betur inn í persónurnar,
söguþráðinn. „Þegar maður er að læra aríur
verður maður alltaf að setja sig inn í sögu-
þráðinn – maður verður að vita vel út á hvað
þetta gengur, þótt maður sé ekki búinn að
móta karakterinn nákvæmlega,“ segir Hulda.
„Maður er þá búinn að fá aðeins forsmekkinn
að karakternum þegar maður fer að æfa hlut-
verkið allt; og svo bætist auðvitað við allt það
sem snýr að leikhúshliðinni á uppfærslunni.“
„Maður kemst nær kjarnanum í óperunum,
sem er sjálft leikhúsið,“ segir Lárus. „Þetta
virkaði mjög erfitt þegar við vorum að byrja,“
segir Elísabet, „við tölum auðvitað ekki
ítölsku, og að þurfa að læra allt á ítölsku í
texta sem gengur mjög hratt, en þetta gekk.“
Þau fengu liðsinni Más Magnússonar söng-
kennara í upphafi æfingatímabilsins, en hann
talar ítölsku reiprennandi. „Það hafði mikið
að segja, – sérstaklega með resitatívin – söng-
lesið, sem er nær töluðu máli.“
Persónur Mozarts
eru venjulegt fólk
Nemendaóperan er sérstakt verkefni í nám-
inu í Söngskólanum og heyrir ekki beint undir
daglega námið. „Við getum þó farið með þetta
í tíma til söngkennarans, ef það er eitthvað
sem maður á í vandræðum með eða vill fá að-
stoð með að móta, – annars eru kennararnir
ekkert að skipta sér af þessu – koma bara á
sýninguna til að horfa á okkur,“ segja þau,
„okkur er svolítið ýtt út í þetta og við þurfum
að sýna ákveðið sjálfstæði og við þurfum að
læra þetta og standa okkur.“ Elísabet segir
leikhússþáttinn alveg unninn með leikstjór-
anum, Ólafi Guðmundssyni. „Við höfum farið í
gegnum alls konar leikæfingar sem er mjög
skemmtilegt og unnið sviðsetninguna mikið í
samvinnu.“ „Í svona nemendaleikhúsi er
vandamálið auðvitað það, að þar er ekkert til
staðar,“ segir Lárus, „hvorki peningar, bún-
inga- eða leikmyndahönnuðir né nokkuð slíkt.
Hér höfum við ekki einu sinni svið. Við þurfum
að gera þetta sjálf, og sumar stelpurnar eru
búnar að sitja sveittar við að sauma, en þetta
er allt góður skóli.“ Hulda hefur tekið þátt í
annarri leiklistarstarfsemi með áhugahópum
og segir þessa reynslu mikilvæga. „Maður
kann betur að meta þetta þegar maður veit
hvað það er margt sem þarf til, og hvað mörg
handtök liggja að baki sýningunni. Áður gerði
maður sér kannski ekki grein fyrir því hvað
verkin eru mörg og margvísleg sem til þarf til
að skapa sýningu, en það er mikill lærdómur
að fá að taka þátt í að skapa þetta frá grunni.“
Þremenningarnir eru sammála um að Brúð-
kaup Fígarós sé verk sem eigi fullt erindi til
samtímans, – ekkert síður en til þess tíma er
Mozart lifði. „Persónur Mozarts eru svo venju-
legt fólk,“ segir Lárus. „Verkið er talsverð
ádeila á aðalinn,“ segir Elísabet, og þau hin
taka undir það. „Þetta er allt fólk af holdi og
blóði – fólk sem maður þekkir – eða gæti hitt
úti á götu,“ segir Lárus. „Tökum bara Sús-
önnu, – maður sér hana í svo mörgum konum
sem maður þekkir. Fígaró er plottari og alltaf
með eitthvað í gangi, og maður sér hann líka í
ýmsum strákum sem maður þekkir.“ „Svo
sakar auðvitað ekki hvað tónlistin er létt og
skemmtileg,“ segir Hulda, „þetta er aðgengi-
legt verk sem allir ættu að geta haft gaman
af.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Elísabet Ólafsdóttir, Lárus Sigurður Lárusson og Hulda Dögg Proppé í hlutverkum sínum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Nemendaópera Söngskólans í Reykjavík.
Mozart-
konurnar
alltaf
klárari en
karlarnir
begga@mbl.is
SKÁLD leita fegurðar. Ljóðið er í sjálfu sér
leit að fegurð. Í íslenskum skáldskap birtist sú
leit einkum í náttúrukveðskap og ástarljóðum.
Fyrsta ljóðabók Sigríðar Helgu Sverrisdóttur,
Rauður snjór, ber þessari leit vitni og yrkisefnin
sækir hún einmitt til ástarinnar og náttúrunnar.
Ljóðheimur Sigríðar Helgu einkennist af
rómantísku myndmáli og táknnotkun. Hún yrk-
ir um prinsinn í álögum, veruleika milli draums
og vöku „á stjörnubjartri nóttu / er við dönsum í
tunglskini …“ og hún líkir veruleikanum við ný-
útsprungna rós sem „speglast í vatnsfletinum /
meðan andvarinn / hvíslar fagnaðarorð / inn í
nóttina“. En jafnframt kemur fram tvíræð af-
staða til þessa fegurðarheims því að kvæðið sem
tilvitnanirnar eru teknar úr nefnist Tálsýn.
Í kvæði sem Sigríður nefnir Fegurð birtast
margræð viðhorf til fegurðarinnar:
í augum mínum
sérðu fegurð
þína
speglast
eins og sléttan vatnsflöt
milli tveggja
heima
Myndliður líkingarinnar, sléttur vatnsflötur
milli tveggja heima, leiðir hugann annars vegar
að tengingu hugveru og veruleika og hins vegar
að sambandi tveggja einstaklinga. Mörg kvæða
Sigríðar fjalla einmitt um þetta samband og eitt
besta kvæði bókarinnar, Ég vildi ég væri, túlkar
þessi tengsl á munúðarfullan hátt.
ég vildi ég væri
snjóflygsan sem
fellur á nef þitt
hægt og
svo hljótt
bráðnar við
snertingu þína
leitar niður
að munni þínum
bíður þar átekta
xxx
uns tunga þín
umlykur mig
Í ljóðum Sigríðar gætir oft þessarar þrár eftir
sambandi við aðra: „lestu fyrir mig sögu / svo
rödd þín megi / berast inní innstu kima / kastala
míns / öðrum lokuð bók“ en jafnframt er í þeim
tilhneiging til að leita sér skjóls frá veru-
leikanum í draumheimi: „undir snjóþunga
minninganna / á leið milli vonar og ótta / finn
loks griðastað / í draumi um líf / líf í draumi“.
Sigríður hefur góða tilfinningu fyrir mynd-
máli eins og þessi dæmi sýna en það er ekki
byltingarkennt heldur fremur kunnuglegt. Best
tekst henni að vísu upp þegar myndmálið leiðist
og ósjálfrátt inn á óvæntar slóðir: „það rignir /
mánudegi / sem aldrei fyrr“. Ljóðin í bókinni
eru stutt og aðgengileg og textinn lipur og ljóð-
rænn. Mörg þeirra eru heilsteypt þótt mér finn-
ist á stöku stað höfundur vera full naumur í um-
fjöllun sinni, sem er óvenjulegt. Ljóst er að
Sigríður Helga Sverrisdóttir er efnileg skáld-
kona og bókin gefur ótvíræð fyrirheit.
BÆKUR
Ljóð
Inngangur eftir Sigríði Helgu Sverrisdóttur. Pjaxi
ehf. 2002 – 48 bls.
RAUÐUR SNJÓR
Skafti Þ. Halldórsson
Í leit að
fegurð