Lesbók Morgunblaðsins - 07.06.2003, Blaðsíða 16

16 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 7. JÚNÍ 2003
L
EIKFÉLAG Reykjavíkur og Íslenski dansflokkurinn
standa að keppninni um ný dansleikhúsverk, en fyrr
í vetur efndu þau til samkeppni um frumsamið dans-
leikverk eða verk sem flokkast gæti sem dansleik-
hús. Tuttugu hugmyndir bárust en af þeim voru níu
valdar til áframhaldandi þróunar og verða þessi níu
10 mínútna löngu verk frumsýnd á Stóra sviðinu í
kvöld. Dansarar Íslenska dansflokksins, leikarar
Leikfélags Reykjavíkur auk fleiri lista- og leikmanna fara með
hlutverk í dansverkunum, alls um þrjátíu manns.
Fimm manna dómnefnd mun veita þrenn verðlaun en að auki
verða sérstök áhorfendaverðlaun veitt, því í kvöld gildir leik-
húsmiðinn einnig sem kjörseðill. Dómnefndin er skipuð þeim
Samuel Wuersten, rektor dansakademíunnar í Rotterdam og
stjórnanda Holland Dance Festival, sem er formaður dóm-
nefndar, Aino Freyja Järvelä leikara, leikstjórunum Baltasar
Kormáki og Kjartani Ragnarssyni auk Láru Stefánsdóttur,
dansara og danshöfundar. Á meðan dómnefndin ræður ráðum
sínum og atkvæði leikhúsgesta eru talin verður slegið upp reglu-
legri veislu því DJ Daddi diskó mun halda uppi fjörinu í for-
salnum og að verðlaunaafhendingu lokinni verður slegið upp
balli á Nýja sviðinu þar sem gestum gefst kostur á að stíga dans.
Kynning keppninnar er í höndum leikaranna Bergs Þórs Ing-
ólfssonar og Halldóru Geirharðsdóttur.
Fyrsta verk kvöldsins er Háreysti bönnuð eftir þá bræður
Ólaf Egil Egilsson leikara, og Gunnlaug Egilsson dansara. Að
sögn Ólafs Egils kviknaði hugmyndin að verkinu í sundferð
þeirra bræðra. „Við unnum verkið í lögum. Fyrst kom Gunn-
laugur og útfærði smá af dansi og svo kom ég og fékk að fikta
svolítið í því. Til að byrja með unnum við bara með dansinn, en
síðan fékk ég að leika mér með ljós og aðstæður verksins og
setja inn litla baðvörðinn,“ segir Ólafur Egill. Aðspurður segir
hann keppnina leggjast afar vel í sig. „Mér finnst frábært að það
verði ball á eftir þar sem hægt verður að skiptast á skoðunum.
Þetta eru mjög ólík verk og því verða væntanlega mjög ólíkar
skoðanir og nóg að tala um fram eftir kvöldi.“
Dansarar eru svo spennandi
Verk Árna Péturs Guðjónssonar leikara, nefnist Connections
og byggist að hluta á Vinnukonunum eftir Jean Genet. „Ég er
búinn að ganga með Vinnukonurnar í maganum lengi. Í því
verki er alltaf verið að reyna að drepa frúna og ég læt það loks-
ins takast. Vinnukonurnar eru sífellt að leika frúna, leika hvor
aðra að leika frúna og þess vegna eru í raun tvær útgáfur af
vinnukonunum, þ.e. tvö pör,“ segir Árni Pétur, en eitt af að-
almarkmiðum hans með keppninni er að fá dansara til þess að
leika. „Mér finnst dansarar svo spennandi og ég er mikið fyrir
líkamlegt leikhús. Dansarar hafa svo margt af því sem ég vil
helst að leikarar hafi líka, þ.e. svona rosalega miklu orku. Ég
held raunar að það sé auðveldara að fá dansara til að leika held-
ur en leikara til að dansa,“ segir Árni Pétur.
Þriðja verkið í kvöld er Open source eftir Helenu Jónsdóttur
danshöfund og Þorvald Þorsteinsson rithöfund. Helena segir
hugmyndina að verkinu hafa kviknað við vinnu hennar í Þýska-
landi þar sem hún heyrði fyrirlestur manns að nafni Florian
Kramer um opnar heimildir. „Hann var að tala um hvaðan þú
færð hugmyndirnar, hverjar eru stolnar, fengnar að láni og úr
hvaða miðli því það hefur allt áhrif á þig þegar þú ert að skapa.
Mér finnst hugmyndin um opnar heimildir afar spennandi við-
fangsefni því ég held að það sé mjög erfitt að uppgötva hjólið
aftur. Við fáum alltaf lánað og verðum fyrir áhrifum hvert frá
öðru,“ segir Helena og bætir við að kannski megi segja að frum-
leikinn núorðið felist fyrst og fremst í samsetningunni.
„Stundum spyr ég af hverju maður fer í svona keppni, en ég
lít fyrst og fremst á þetta sem æfingaferli og vinnslu, tækifæri
til að nýta sér Borgarleikhúsið, Íslenska dansflokkinn og Leik-
félag Reykjavíkur og allt hæfileikafólkið sem er hér. Þetta er
frábært tækifæri til þess að halda danshöfundum í þjálfun eða
prófa nýja hluti.“
Jóhann Freyr Björgvinsson danshöfundur er í verki sínu Blá-
skegg að vinna með samnefnda sögu. „Mig langaði að gera verk
með hurðum og fór því að leita að sögu þar sem væri mikið af
hurðum í og þannig byrjaði þetta. Sagan um Bláskegg snýst ein-
mitt um lykla og hurðir. Hann er svo ljótur að það vill hann eng-
in kona. Þegar hann hefur hins vegar fundið sér konu fer hann í
leik við hana sem snýst um traust þar sem hann leyfir henni að
fara í öll herbergin í höll sinni nema eitt,“ segir Jóhann.
Guðmundur Helgason danshöfundur segir að dansleikverk
sitt, Party (‘p
:t
)n.,pl.-ties.1.a. a social gathering for pleasure
often held as a celebration b. (as modifier): party spirit …, hafi
kviknað í tengslum við safn platna sem honum áskotnuðust sem
ungur drengur. „Ég er búinn að eiga tónlistina sem ég nota í
verkinu mjög lengi á plötum. Svona gömul tónlist myndar
skemmtilegan hljóðheim. Mér áskotnuðust þessar plötur þannig
að pabbi vinar míns var að vinna uppi á Keflavíkurflugvelli og
þessum plötum hafði verið hent úr Kanaútvarpinu. Á þeim
stendur að þær séu eign bandarískra yfirvalda,“ segir Guð-
mundur kíminn. „Mér finnst yfirleitt skemmtilegra þegar finna
má smásögu eða andrúmsloft í dansverkinu, það sé ekki bara
hreyfing hreyfingarinnar vegna.“
Ógerningur að dæma list
Síðasta verkið fyrir hlé er Flight anxiety eftir Peter Anderson
danshöfund en hann segir að sér sé ofarlega í huga hvað flug-
samgöngur hafa breyst mikið síðan 11. september. Þannig er
hann sjálfur mun oftar stöðvaður við öryggishliðið en var áður.
„Vinir mínir eiga líka erfitt með að komast gegnum öryggiseft-
irlitið í Bandaríkjunum. Verkið er sett saman af mörgum litlum
frásögum sem ég hef heyrt. Auk þess byggist verkið á minni eig-
in flughræðslu. Í fjölmiðlunum er mér sýnt hvað ég eigi að hræð-
ast. Ég stend sjálfan mig að því að hræðast allt í einu ákveðnar
manngerðir sem ég sé á flugvöllum, því mér hefur verið sagt að
ég eigi að hræðast ákveðið fólk. Mér finnst athyglisvert hvernig
við flokkum ógrynni einstaklinga út frá nokkrum litlum at-
hugasemdum. Mig langaði því til að skoða það nánar og hæðast
svolítið að þessu,“ segir Peter.
Aðspurður hvernig honum lítist á keppnina segist hann ekki
þola samkeppnir. „En þetta var einstakt tækifæri og því ekki
hægt að neita þessu. En að mínu viti er ógerningur að dæma list,
því hún er afstæð eftir því hver horfir þar sem fólk upplifir
listina á svo margvíslegan hátt. En vissulega er maginn á mér í
hnút af kvíða.“
Gísli Örn Garðarsson leikari er höfundur verksins Fjöl-
skyldukærleikur. „Ég hef ekki hugmynd hvað nákvæmlega telst
dansleikhús. Þetta er alla vegna mitt dansleikhús. Það er gaman
við þessa vinnu hvað hugmyndirnar geta verið frjálsar. Maður
er ekki bundinn við eitthvert leikverk, heldur er þetta er súpa af
skemmtilegum hugmyndum sem maður fær. Mér hefur oft dott-
ið ýmislegt í hug sem væri skemmtilegt að gera á Stóra sviðinu
og nú er ég sem sagt að prófa eitthvað af því,“ segir Gísli Örn,
sem líst afar vel á keppnina og vildi óska að það væri meira um
slíkar uppákomur.
Flugtak nefnist verk Ólafar Ingólfsdóttur danshöfundar. Að-
spurð um efni verksins segir Ólöf að sér hafi verið ofarlega í
huga að ekki verður bæði sleppt og haldið. Í búningunum, sem
Ólöf hannar sjálf er naflastrengurinn afar áberandi og leikið á
hann. „Naflastrengurinn getur bæði virkað sem tenging við for-
tíð okkar, við gærdaginn eða einhverja hugmynd sem við höld-
um ennþá í. En naflastrengurinn tengist líka fæðingunni því
þegar maður hefur einu sinni fæðst þá er ekki aftur snúið. En
það er eiginlega þannig með allt því það er aldrei hægt að taka
hlutina aftur sem hafa gerst,“ segir Ólöf. Hún býst við afar
skemmtilegu kvöldi því af fenginni reynslu myndast alltaf mikil
stemning á svona keppnum. „Það verður örugglega mjög mikil
stemning í kvöld, þó að hugmyndin um að keppa í listum sé dálít-
ið undarleg. Það er erfitt að finna mælikvarða á listir, hvað er
best og hvað næstbest. Keppnin verður mjög fjölbreytt og þú
færð sýnishorn af hugmyndum margra,“ segir Ólöf.
Áhugaverðar hreyfingar
Lokaverkið á dagskránni er eftir þær Evu Maríu Jónsdóttur
sjónvarpskonu, Mörtu Nordal leikkonu og Valgerði Rúnars-
dóttur dansara og ber heitið Beðið eftir strætó. Útgangspunkt-
urinn í vinnu þeirra er sótt í hugmynd danshöfundarins Merce
Cunningham um að hreyfing geti verið áhugaverð áður en hún
verður falleg.
„Við hentum þessum orðum hans á loft og veltum þeim fyrir
okkur. Ef þetta er satt hjá honum hlýtur að vera hægt að setja
upp nútímadansverk með fólki sem hefur enga tækni, enga
reynslu, enga sviðskunnáttu, en getur engu að síður framkvæmt
áhugaverðar hreyfingar,“ segir Eva María, sem var ekki bara
með í að semja verkið heldur dansar líka. „Við vildum gera styrk
hins ólærða að aðalatriði og kanna hversu langt við kæmumst
með ólærða einstaklinga,“ bætir Marta við.
Samuel Wuersten, formaður dómnefndar, telur gildi keppn-
innar í kvöld felast í því að ólíkir hópar og listamenn hafi tæki-
færi til þess að hittast og skapa vettvang fyrir dansinn og
kveikja áhuga nýrra danshöfunda sem sé afar mikilvægt fyrir
þróun danslistarinnar. „Aðalatriðið fyrir mér snýst ekki um það
hver stendur uppi sem sigurvegari vegna þess að listrænt séð er
nær ómögulegt að segja að eitt verk sé öðru fremri. En ég tel af-
ar mikilvægt að danshöfundar fái tækifæri til þess að sýna verk
sín og fyrir áhorfendur að sjá þessi verk,“ segir Samuel.
Aðspurður hvaða kröfur dómnefndin muni gera og eftir
hverju hún muni horfa segir Samuel að auðvitað verði gerðar
listrænar kröfur og horft til þess hvernig verkin eru framsett.
Þess má geta að áhugi á keppninni hefur borist út fyrir land-
steinana því John Ashford, stjórnandi The Place í Lundúnum,
sem er leikhús sem tekur á móti danssýningum og dansflokkum
alls staðar að úr heiminum, og stofnandi Airowaves-danskeppn-
innar, sem er einn helsti vettvangur ungra danshöfunda í Evr-
ópu, verður sérstakur gestur samkeppninnar í kvöld.
NÝSTÁRLEG
DANSKEPPNI
Dansleikhúskeppni verður haldin á Stóra sviði Borgarleikhússins í kvöld. SILJA BJÖRK HULDU-
DÓTTIR brá sér á æfingu og tók danshöfundana og Samuel Wuersten, formann dómnefndar, tali.
Morgunblaðið/Sverrir
Markús Þór Andrésson, Sigurður Sveinsson, Pétur Blöndal, Eva
María Jónsdóttir og Sigríður Eyþórsdóttir í verki Evu Maríu,
Mörtu Nordal og Valgerðar Rúnarsdóttur, Beðið eftir strætó.
Morgunblaðið/Arnaldur
Árni Pétur Guðjónsson í hlutverki vinnukonu og Steinunn
Knútsdóttir í hlutverki frúarinnar í verki Árna, Connections.
Morgunblaðið/Arnaldur
Ívar Örn Sverrisson og Lovísa Gunnarsdóttir í verkinu Háreysti
bönnuð eftir þá bræður Ólaf Egil og Gunnlaug Egilssyni.
silja@mbl.is