Lesbók Morgunblaðsins - 02.08.2003, Blaðsíða 7

Lesbók Morgunblaðsins - 02.08.2003, Blaðsíða 7
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 2. ÁGÚST 2003 7 1 Hnikars könnu helli eg á hvítbjarganna staupa mar, Grettirs sönnu frægðum frá og fyrri man[na greini eg þar]. 2 [Fö]ður sínum heima hjá hann nam vaxa ungur [þar], [ó]dæll þótti ýtum sá, yfrið stór í skapi var. 3 [U]tan Bjargi fór hann frá ferðbúinn til siglingar, [g]ekk svo voða göltinn á, græðis vindur blés ósp[ar]. 4 Jós við átta ýta þá, yfrið lekt því skipið var, lenti í Noreg höldum hjá, haug nam stóran brjóta þar. 5 Gjörði saxi góðu að ná, gull og silfur þaðan bar, [br]eiðum meður benja ljá berserkina deyddi snar. 6 [Þessir] voru tólf að tjá, trölldóms meður vonsku par, [við] þá einn hann átti að rjá úti um dimmu grímunnar. 7 [Híð]björn stóran hitti þá, hildar spennti blaðið snar, [hjó] svo þessu hetjan kná, hann nam dauður liggja1 þar. 8 [Til Í]slands halda hugði þá helst fyrir víga sakirnar, [fræ]ndum sínum heima hjá hann á Bjargi um tíma var. 9 [Ið]kar Glámur illsku stjá, afturgenginn þessi var, [Vil]di Grettir við hann rjá, vóru það harðar sviptingar. 10 [Af]bragð drauga allra sá illsku krafti fylltist þar, [la]gði Grettir ólán á er hönum dró til fullnaðar. 23 Fram í eyjuna fluttur þá, frægur þaðan kappinn var, Þorbjörn illi öngull5 þá á hann sókti margs vegar. 24 Galdra kerling grimmleg þá gjörði hönum sendingar, rekkurinn svo í rekkju 1á, rétt að kominn dauða var. 25 Þegnar komu eyjuna á, átján saman voru þar, drengurinn varði dyrnar þá, dagvald sínum beitti þar. 26 Karskir6 rífa kofann þá, kominn að bana Grettir var, með saxi tvo hann hjó þar hjá, hné hann dauður fram þegar. 27 Af hönum saxi ætla að ná átta hetjur fullröskvar, hönd af dauðum hjuggu þá svo hrukku af sterku fingurnar 28 Illuga síðan fjörtjón fá og fengu skömm af allstaðar, útlegðar sá átti stjá er illsku verkum fyrir var. 29 Grettirs bróðir Þorsteinn þá það nam frétta hreysti snar, vopna þingi einu á Öngul klauf í herðarnar. 30 Í Miklagarði höldum hjá hefnd sú eina framkvæmd7 var. Grettirs sönnu frægðum frá flutti eg stökur ógildar. 31 Hreysti maður mesti sá mun hafa verið Ísfoldar. Horna lög8 af Hvítings lá hef eg sopið lagvirkar. ENDI 1 „ligga“ í hdr. 2 „Hvítará“ í hdr. 3 „skóktu“ í hdr. 4 „[…]ar hendur vaskur þá“ í hdr., leiðrétt vegna stuðlasetningar. 5 „þöngull“ í hdr. 6 „Kaskir“ í hdr. 7 „framdkvæmd“ í hdr. 8 „lögr“ = „lögur“ í hdr. 17 [Öllum sín]um fjendum frá á ferðum þennan tíma var, [þing var háð] við Hítará2 og hönum að sóktu3 margir þar. 18 [Virðar] spenntu vopnin blá vega hugðu Grettir þar, [með vask]ar hendur hraustur þá4 hann nam verjast furðu snar. 19 Marga barði þegna þá á þessum fundi er haldinn var, hinir síðan hrukku frá hræddir vegna skeinunnar. 20 Í Drangey fór hann eftir á og hans frændi mennta snar, fimmtán vetra vaskur sá vænstur sveina greinist þar. 21 Slokknaði eldur ýtum hjá, í eynni skip ei nokkurt var, en vika sjávar lands til lá, lifnuðu sorgar stundirnar. 22 Grettir hreysti hug á brá, hljóp á sundið strax þegar, örðugt synti kempan kná að kvöldi dags á Rey[kjum var]. 11 Eftir þetta orku stjá af hönum Grettir hausinn skar, brenndi síðan báli á, besta sigur vann hann þar. 12 Úr Goðafossi gjörði ná grimmlega stórum flögðum snar, til merkis þaðan mannsbein smá á messudaginn sama bar. 13 Heiði vatnsins Arnar á átta tíu að Grettir bar, felldi tvenna þegna þrjá, Þundar logann spennti snar. 14 Hallmund kunnu ei höldar sjá, hann að baki Grettirs var, blóðsins rauða akri á átján dauðir lágu þar. 15 Hinir þaðan héldu frá, höfðu sneypu allstaðar, Keldhverfingar þunga þrá af þessu báru um hyggju far. 16 Upp í kletta einnri gjá æði lengi dvaldist snar, Fagra[skógafjalli] á fjærri manna byggðum var. UM HREYSTIVERK GRETTIRS EFTIR H.J.SON hins vegar bandaríska píanógoðsögnin Herbie Hancock sem lék við þriðja mann framsækinn djass sem stundum var eins og eilítið smit- aður af djassrokki. Þrátt fyrir að langur skuggi af frægðarsól Hancocks hafi legið yfir sviðinu í tónlistarhúsi Þrænda, Ólafshöllinni, þá fór það ekki framhjá neinum sem á hlýddi að hljómsveitin var skipuð frábærum lista- mönnum. Mesta athygli vakti trommuleikar- inn, Terri Lyne Carrington, sem sveiflaði kjuðunum svo þrettán virtust á lofti. En þrátt fyrir heiðurslistamenn og djass- goðsagnir var kannski borgin sjálf í aðalhlut- verki þegar upp var staðið. Þrándheimur er geysifalleg borg og státar af bæjarstæði sem er engu líkt. Þröngur fjörðurinn hlykkjast innan um skógi vaxin fjöll og innst liggur borgin við ósa Niðar sem sker hana sundur upp að hlíðarrótum þar sem byggðin tekur að leita upp. Á bökkum Niðar standa tilkomu- mikil dómkirkjan og erkibiskupsgarðurinn sem voru leiksvið margra viðburða og raunar eins konar miðja hátíðarinnar. Á fyrsta degi hátíðarinnar var frumflutt ný norsk kirkjuópera um Eystein Erlendsson erkibiskup eftir Edvard Hoem rithöfund og Henning Sommerro tónskáld. Óperan sem nefnist Eysteinn í Niðarósi segir frá átökum milli kirkju og konungsvalds í Noregi á tólftu öld en þar voru Eysteinn og Sverrir Sigurðs- son konungur, sem segir frá í Sverrissögu, í aðalhlutverkum. Óperan var sviðsett á sögu- stað. Fyrri þáttur fór fram í borgargarðinum eða Erkibiskupsgarðinum en í lok hans býður erkibiskup áhorfendum að fylgja sér til messu í dómkirkjunni þar sem annar þáttur fer fram. Tómas Tómasson bassi söng hlutverk Sverris konungs og hlaut geysigóða dóma. Í þrændska dagblaðinu Adresseavisen er hann sagður hafa leitt sönginn í verkinu. Í samtali við blaðamann benti Tómas á að möguleikar á slíkri uppfærslu á sögulegri ís- lenskri óperu hlytu að vera fyrir hendi hér á landi. Söguefnin eru sannarlega fyrir hendi og sögusviðin eru vítt og breytt um landið. Schola Cantorum söng í uppfærslunni og fékk sömuleiðis frábæra dóma eins og fyrir aðaltónleika sína í Frúarkirkjunni sem stend- ur skammt frá Dómkirkjunni. Í raun má segja að söngur kórsins undir stjórn Harðar Ás- kelssonar hafi verið eins og leiðarstef framan af hátíðinni því hann kom fram á níu tón- leikum fyrstu fimm daga hennar. Síðasta verkefni Schola Cantorum var þátt- taka í flutningi á Hrafnagaldri Óðins ásamt TrondheimSolistene, Steindóri Andersen, Páli Guðmundssyni frá Húsafelli, Hilmari Erni Hilmarssyni og hljómsveitinni Sigur Rós en hún er höfundur verksins auk Hilmars. Verk- ið, sem var frumflutt í Barbican Centre í London fyrir rúmu ári og flutt í annað sinn á Listahátíð í Reykjavík í fyrra, hlaut góða dóma þó að bræðingur vísnasöngs, rokktón- listar og klassíkur hafi vafist nokkuð fyrir sumum gagnrýnendum. Gagnrýnandi vefrits- ins Puls.no, Ann Iren Ødeby, segir til dæmis í annars jákvæðum dómi sínum að samspil hinna ólíku forma tónlistar hafi ekki alltaf verið nægilega heilsteypt. En flytjendurnir fengu eigi að síður standandi fagnaðarlæti í lok tónleikanna bæði kvöldin. Tengslin við Ísland eru víða sjáanleg í Þrándheimi. Niðri á bryggju stendur Leifur Eiríksson vígbúinn og horfir í vestur. Annað minnismerki um landafundina er inni í borg- inni þar sem steinnökkvi mikill stendur við lít- inn poll en Leifur lagði upp frá Niðarósi þegar hann hélt vestur yfir haf árið 1000. Á að- altorgi borgarinnar stendur á háum stalli stytta af Ólafi Tryggvasyni konungi sem þreytti sundið við Kjartan í ánni Nið eins og segir frá í Laxdælu. Skammt frá borginni eru Stiklastaðir þar sem Þormóður Kolbrúnar- skáld kvað sitt síðasta kvæði. Og þannig mætti áfram telja. Vigdís Finnbogadóttir setti Ólafsdagana að þessu sinni og sagði í ræðu sinni að Íslend- ingar ræktuðu ekki þessi tengsl sín við Þránd- heim nægilega vel. Tilefnin eru þó sannarlega til staðar þó ekki væru önnur en Ólafsdagarnir sjálfir. Steinnökkvi til minningar um siglingar Leifs heppna. throstur@mbl.is KRISTJÁN Runólfsson, safnvörður á Sauðárkróki, hefur m.a. safnað handritum. Þar á meðal eru handrit þess landsfræga skrifara Þorsteins Þorsteinssonar frá Heiði. Í þeim hefur Kristján fundið tvö áður óþekkt kvæði eftir Bólu-Hjálmar. Annað hefur birzt í Skagfirðingabók, en hér birtist hitt í fyrsta sinn. „Þegar ég fann þessi kvæði liðu mörg ár áður en ég gerði nokkuð með þau,“ segir Kristján. „Ég hafði þau bara fyrir mig. Svo var haldið niðjamót Bólu-Hjálmars og þá nefndi ég annað kvæðið við séra Hjálmar Jónsson, sem þótti mikið til koma, fékk kvæðið hjá mér og það var frumflutt þarna á þessu niðjamóti. Það birtist svo í Skagfirðingabók. Svo leið að öðru niðjamóti og þá hringdi séra Hjálmar í mig og spurði hvort ég lum- aði ef til vill á meiru. Þá sagði ég honum frá hinu kvæðinu. En handritið er svo skemmt að það tók tíma að ráða í kvæðið. Þar naut ég aðstoðar Eysteins Sigurðssonar, bókmenntafræðings, og Ögmundar Helgasonar, forstöðumanns handritadeildar Landsbókasafns, og ætli við segjum það ekki, að þessi æskubragur Bólu-Hjálmars sé nú kominn á hreint.“ ÆSKUBRAGUR BÓLU-HJÁLMARS

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.