Íslendingaþættir Tímans - 07.02.1973, Blaðsíða 4

Einar Vigfússon
Einar lézt á Landakotsspitala
aðfaranótt 6. þ.m. eftir nokkra vikna
erfiða sjúkdómslegu á 85 aldurs ári og
var jarðsunginn frá Fossvogskirkju
15. janúar s.l.
Hann fæddist 1. júli 1888 i Dals-
mynni, Norðurárdal, sonur hjónanna
Vigfúsar Bjarnasonar bónda Dýra-
stöðum Einarssonar og Þorbjargar
Jónsdóttur frá Hvassafelli i sömu
sveit, bæði borgfiszkrar ættar. Fjögur
voru börn þeirra hjóna, sem öll eru
látin.
Einhvers staðar las ég það eftir
ameriskan lifeðlisfræðing, William
James, að lif okkar hér á jörðimji sé
eins og við værum aðeins hálfvöknuð
móts við það, sem við gætum verið eða
ættum að vera, næðum ekki nema
litilli iikamlegri og andlegri orku, en
ættum þó mikla hæfileika, sem við
beittum aldrei og lifðum þvi alltaf
þröngskoruðu lifi. Er þetta er haft i
huga, hvað getum við þá sagt um þá
vini okkar, sem lokið hafa þessu lifi,
svo villuráfandi, sem við höfum verið
eftir kenningu W.J.? Jú, við rekjum
spor þess, sem við ættum að minnast,
og fyrir mér verður það að mestu eftir
tilvisun annarra. Einar þekkti ég ekki
fyrr en hann var orðinn ferðlúinn og
ellimóður. Svo fljótt, sem Einar hafði
aldur og þroska til, fór hann að vinna
að búi foreldra sinna og utan þess,
þegar svo bar viö. Hann þótti strax
sem unglingur harðduglegur og laginn
til allra verka, og ekki var hann gam-
all, þegar ljóst var, að skepnuhirðing
og umgengni við öll húsdýr léku
honum i höndum, var bæði hreinlátur
og heyspar. Tamningamaður þótti
hann ágætur og það var almanna-
rómur, að aldrei hefði svo baldinn foli
að fjöri og hrekkjum verið i skóla hjá
Einari, að ekki yrði ljúflingur með alla
kosti að prófi loknu. Nokkru eftir
fermingaraldur byrjar hann sinar
fyrstu póstferðir með Guðmundi
Kristjánssyni frá Hamraendum, sem
þótti farsæll og öruggur ferðamaður.
Þar mun Einar hafa tekið skjótum
framförum og vann sér strax traust og
virðingu hjá póstmálastjórn, þvi að
eftir nokkur ár tekur hann við þvi
starfi og gegnir þvi i 20 ár. Eins og að
likum lætur, var ekki heiglum hent að
fara slikar ferðir á öllum timum frá
Borgarnesi að Hjarðarholti i Dölum og
hafa búskapinn svo að hjáverkum.
Einar var aldrei mikillátur með
sjálfan sig, eða að hann liti a sig sem
stórt peð á skákborði lifsins. Hér verða
þviaðrir að segja frá. Einar var glæsi-
menni á yngri árum, vel greindur,
skapstór og stundum nokkuð sérlund-
aður, en slævði þær öldur ætið i sjálfs
sins brjósti i tæka tið og þvi vinmargur
og brást aldrei trausti vina sinna eða
þeirra, sem deildu við hann kjörum.
Eiginmaður og faðir var hann ein-
stakur. Hann var fastheldinn i skoð-
unum og fór sjaldan i slóð annarra, en
komst það af ráðsnilld og ratvisi, sem
öðrum var ekki talið fært. Það er
sjaldan bagi að bandi eða burðarauki
að staf. Með það i huga hefur hetja sú
farið að heiman, þvi að hann þótti af-
burðasnjall ferðamaður og gjörhugull,
og ekki að ófyrirsynju valinn i erfiðar
póstferðir sumar og vetur i öllum
veðrum meðdýran farkost, sem var
sameign lands og þjóðar, oft eins og
nærri má geta i náttmyrkri og fann-
fergi á heiðum uppi. Hann kunni lika
þá list að samhæfa það bezta, sem i
sjálfum bjó, ratvisi hestsins og tryggð
hundsins, og það, sem öllum góðum
ferðamönnum er efst i huga, að gefa
guði dýrðina.
Arið 1914 gengur Einar i hjónaband
með eftirlifandi konu sinni, Ragnhildi
Jóhannesdóttur frá Geirmundar-
stöðum Skarðsströnd, sem þótti
afbragð annarra kvenna með ágæta
greind, friðleik, dugnað og hjarta-
hlviu. Það ár bvria bau sinn fyrsta
búskap að Heimstöðum og eru þar i 20
ár við vaxandi bústofn og flytja siðan
að Hraunsnefi i sömu sveit, og dveija
þar i 12 ár. Þau hjón hafa bæði staðið i
fremstu röð þeirrar fögru byggðar
með hibýlaprýði og höfðingsskap.
Eftir að Einar hættir póstferðum,
gerist hann heimakær hjá konu sinni
og dætrum og getur þá lagt meiri alúð
við það, sem honum var helgast, viö-
gang búsins og uppeldi dætranna, sem
hann elskaði og virti, og gróðursetti
það bezta meö þeim, sem hann vissi,
að kæmi að sem beztum notum i lifi
þeirra. Samlyndi þeirra hjóna var
talið einstakt og að Ragnhildur hefði
verið honum meira en eiginkona og
móðir barnanna, heldur og lika bezti
vinur og félagi. Þau voru svo sam-
rýmd og samtaka i öllu, að aldrei bar
skugga á. Þau áttu þrjár dætur, sem
komust til manndóms og þroska, en
urðu fyrir þeirri sáru sorg að missa
elztu dótturina, Ingu Guðrúnu, átján
ára, fallega og prýðilega menntaöa, og
það sagði Ragnhildur kona Einars að
aldrei hefði bóndi hennar fengið
þyngra áfall en þann missi. Þorbjörg
er gift Sumarliða Kristjánssyni iðn-
verkamanni, og eru þau búsett að
Laugalæk 17, og Jóhanna, sem er
yngst þeirra, ekkja Jóns Jóhannssonar
lögregluþjóns hér i borg, er búsett að
Rauðalæk 28. Eftir 32 ára búsetu i
hliðum Borgarfjarðar flytja þau hjón,
Ragnhildur og Einar, til Reykjavikur,
og bjuggu að Mánagötu 3. Ekki settist
Einar i helgan stein, þó að hér væri
komið sögu. Hann stundaði mikið
heyskap og skepnuhirðingu, enda átti
hann sjálfur bæði hesta og kindur hér.
Þá kem ég að þvi, sem ég gat um i
upphafi, hve Einar var fáskiptinn, og
hve litið ég þekkti hann i upphafi. A
örskots-stund skulum við manninn á
máli þekkja, þvi tilviljun ræður oft
atvikum i samskiptum manna og mál-
efna. Jón, tengdasonur Einars, átti
fjárhús i svokallaðri Fjárborg Reykja-
vikur og þar hirti Einar oft, þegar svo
stóð á. Eitt sinn er ég staddur þar hjá
Einari og mokum snjó frá dyrum, þvi
að mikið fannkyngi hafði skapazt i
marga daga. Þegar að loknu þvi verki
kemur maður aðvifandi, sem átti sitt
hús skammt þar frá, og fer að hæla
Einari á hvert reipi og fer mörgum
orðum um, hve þrifalegt og fágað sé
hér ævinlega i kringum hann og hvað
hann sé heyspar o.s.frv. Mér fannst
þetta satt og rétt hjá manni þessum,
en siðan bætir hann við: ,,Það er vist
aö sligast hjá þessum,” sem hann
bendir til, ,,og hann hefur ekki mokað
frá það, sem af er þessum vetri” og
fleiri óvildarorðum leggur hann til
mannsins, sem eg hirði ekki um að
nefna hér. Ekki likaði Einari þetta, þvi
að hann lætur brúnir siga og segir með
nokkrum þunga: „Vertu ekki að þessu
skitkasti, mokaðu heldur frá þinum
dyrum og svo skulum við hjálpa
hinum.” Maðurinn fór án þess að
kveðja. Nú þurfti eg ekki lengur vitn-
anna við. I þessum fáu setningum
endurspeglaðist allt lif Einars og
framkoma, eða munum við ekki sögu,
sem gerðist á dögum Krists, þegar
götustrákarnir eða farisearnir vildu
niðast á fátækri og munaðarlausri
konu og klöguðu fyrir meistaranum,
sem gekk þar framhjá og hverju hann
4
islendingaþættir