Íslendingaþættir Tímans - 07.02.1973, Blaðsíða 5

Þórunn Guðmundsdóttir
Fædd 28. april 1888.
Dáin 24. nóv. 1972.
Vér sjáum, hvar sumar rennur
með sól yfir dauðans haf,
og lyftir i eilifan aldingarð
þvi öllu, sem drottinn gaf.
Matth. Jochumsson.
Það mun hafa verið haustið 1965, að
við hlið mér gekk gömul kona eftir
beinum og snyrtilegum gangstig fyrir
utan Elli- og hjúkrunarheimilið
Grund. Blómin voru enn i fullum
skrúða, grasflötin græn. Við stöldruð-
um við um stund og virtum fyrir okkur
þessa margbreytilegu liti, fundum
angan i tæru loftinu.
„Manni hlýnar öllum að innan við að
horfa á blessuð blómin” sagði gamla
konan hugfangin, og i svip hennar
mátti sjá endurskin þeirrar fegurðar,
sem henni bjó i brjósti þá stund.
Nú er þessi vinkona min horfin okk-
ur sjónum. bað er miður vetur, gróður
löngu visnaður og laufið fokið út i vind-
inn. En Þórunni mina sé ég fyrir mér i
blómagarði, þar sem sumar rikir og
sorgir vikja. Og nú fær hún loks notið
þess á ný að heyra raddir fólks, heyra
fuglana syngja og börnin hlæja. Hún
Þórunn min elskaði börn og blóm, vildi
öllum þjáðum og vanmegna hjálpa og
likna. „Mig hefði langað svo að vera
hjúkrunarkona” sagði hún mér einu
sinni, og þar fylgdi hugur sannarlega
máli.
Þórunn Guðmundsdóttir var fædd
28. aprfl árið 1888 að Voðmúlastaða-
Austurhjáleigu i Austur-Landeyjum.
svaraði. „Sá ykkar, sem syndlaus er,
kasti fyrsta steininum,” Þeir skömm-
uðust sin.
Við hér heima ásamt Stefaniu systur
minni, biðjum Ragnhildi allrar Guðs
blessunar og vottum henni samúð og
gleðjumst með henni að hafa átt mikið
og fengið að njóta svo lengi sem rat-
ljóst var. Dætrum þeirra, barnabörn-
um og tengdasyni vottum við samúð.
Einar minn, það er von okkar að þú
megir orna þér við morgunroða nýs
dags i nýjum heimi, þar sem viðsýnið
skin. Við þökkum góð kynni.
Bjarni M. Jónsson
Ein 8 systkina ólst hún upp á þessum
erfiðu timum, þegar gnægð fæðis og
klæða voru fárra forréttindi. Sjávar-
björg var torsótt frá hafnlausri strönd-
inni, þar sem jafnan var brimasamt og
lending ærið vandasöm. Einkum var
róið á útmánuðum, og mun sá fiskur,
sem þá aflaðist þrátt fyrir stopular
gæftir, hafa borgið mörgu heimili um
sinn frá beinum skorti. Unglingur að
árum vistaðist Þórunn einn vetur i
Reykjavikhjá Daniel Þorsteinssyni og
Guðrúnu, konu hans. Ef ég man rétt
voru henni goldnar 4 krónur yfír vetur-
inn og mun hafa þótt mjög sæmilegt
kaup á þeirrar tiðar mælikvarða.
Lengi hafði bórunni langað að eignast
þvottabretti umfram flesta aðra hluti.
Lét hún nú af þvi verða að veita sér
þennan hlut, sem kostaði áð mig minn-
ir eina krónu og fimmtiu aura. Um
vorið fór hún sjóleiðina austur —
þ.e.a.s. fyrst til Vestmannaeyja og
þa,ðan með árabát upp í sandinn. Far-
gjaldið alla leiðina mun hafa verið
tvær krónur, og Þórunn þvi heimkom-
in átt 50 aura eftir af vetrarkaupinu.
bessi fábrotna saga speglar ljóslega
kjör almennings á þessum timum,
þegar peningar voru fáséður munað-
ur. Ennfremur lýsir það Þórunni
sjálfri einkar vel, að hún skyldi fyrst-
an búshluta velja sér brettið, sem
sannarlega var nokkuð dýrt, þvi að
hún var alla ævi kona nostursþrifin og
snyrtileg i állri umgengni svo að af
bar.
Næst mun Þórunn hafa verið eina
eða tvær vertiðir i Vestmannaeyjum.
Vistráðin var hún siðar um skeið hér
og hvar, m.a. að Lágafelli og Hólmi i
Austur-Landeyjum, og eignaðist hús-
freyjurnar þar, alkunnar mannkosta-
konur, að góðvinum.Hélzt sú vinátta,
meðan lif entist. Árið 1923 þann 21.
mai, giftist bórunn.Eiriki Björnssyni,
bónda að Fiflholts-Vesturhjáleigu i
Vestur-Landeyjum, en þar heitir nú
Lækjarbakki. Mann sinn missti bór-
unn eftir langvinna og kvalafulla sjúk-
dómslegu i heimahúsum. Lézt hann i
nóv. 1943. Bjó Þórunn þá um sinn með
sonum sinum tveimur, en dóttirin mun
að mestu hafa verið farin að heiman.
Siðar tók eldri sonurinn, Markús, við
búsforráðum, og dvaldi Þórunn hjá
honum og tengdadóttur sinni, Þórhildi
borgeirsdóttur, unz hún sökum lang-
varandi heilsubrests fluttist á Elli- og
hjúkrunarheimilið Grund, þar sem
hún dvaldist til dauðadags. Auk þess
að þjást af astma á háu stigi lengst af
ævi,háði heyrnardeyfa Þórunni mjög
hátt á þriðja tug ára. Hafði hún af þvi
sára raun, þvi að hún var kona við-
kvæm i lund og hjartahlý og gat verið
spaugsöm og glettin, þegar svo bar
undir. En minnisstæðast er mér jafn-
an, hvernig hún brosti við litlum börn-
um og tók þau i fang sér — varð öll að
sólskini — enda hændust öll börn óðar
að henni og undu sér sæl i keltu henn-
ar. Þar þurfti ekki orða við.
Ógleymanlegur þáttur i fari Þórunn-
ar var gjafmildin. Hún var glaður
veitandi, ekki aðeins á það, sem hún
bar fram i höndum sinum, heldur og
hitt, sem hún miðlaði öðrum af hjart-
ans auði. Á henni sannaðist manna
bezt spakmælið forna „að sá, sem gef-
ur bezt gefur alltaf mest”.
A Grund vorum viö Þórunn her-
bergisfélagar um nokkurt skeið. Betri
og hjálpsamari félaga var naumast
unnt að kjósa sér. Mun ég æ minnast
hennar með einlægni og þökk, þessar-
ar gömlu, góðu konu, sem börn og
blóm og allt, sem fagurt var og gott,
yljaði svo fyrir brjósti að úr augunum
lýsti sú birta, sem ég ætla að aldrei
dvini, þótt margt hverfi sýn um sinn.
Maria Skagan.
islendingaþættir
5