Íslendingaþættir Tímans - 01.03.1973, Blaðsíða 3

Tíöin framundan
er himinninn.
opinn nýrri stund.
Sira Jón Péturson þekkti hiö liðna.
Sagan og menningararfur hennar var
honum hugstæður. En fyrst og fremst
var saga og menning honum hugstæð
vegna þeirrar birtu, sem hvort tveggja
gat brugðið á nútið og glætt skynjun
samtiðar, en meðvitund og opinn
hugur eftirsóknarverðastur.
Kjarni þeirra trúarbragða, sem
Jesú Kristur gaf okkur og öllum mönn-
um felst i tveim sagnmyndum, er hann
sjálfur hagnýtti öörum fremur.
Sagnmyndirnar eru: „Fylg” — og
„far”. — „Fylg mér”, segir Kristur og
„far til mannanna”. Fylgdin og förin,
skulu einkenni kristinna manna.
Hér er verið aö kveöja og minnast
manns, sem fylgdi og fór. Þvi skal enn
minnt á orðin úr helgri bók: „Ekki svo
sem vér drottnum yfir trú yðar, held
ur erum við samverkamenn að gleði
yðar. Þvi að i trúnni standið þér.
Guðmundur Sveinsson
Bifröst
f
Fermingarfaðir minn, Jón Péturs-
son prófastur frá Kálfafellsstað i
Suðursveit er látinn, tæpra 76 ára aö
aldri. Jón var sonur Péturs Jónssonar
prófasts aö Kálfafellsstað og Helgu
Skúladóttur, konu hans. Sr. Pétur var
sonur Jóns Péturssonar, dómstjóra en
tviburabróðir sr. Brynjólfs Jónssonar,
einum allra minnugasta Islendingi,
sem ég hef öruggar heimildir um. I
sambandi við sr. Brynjólf vil ég benda
á viðtal, sem ég átti við Helgu
Brynjólfsdóttur, gift Andreassen, sem
birtist I Dagblaðinu Visi sumariö 1949.
Systur sr. Jóns voru: Jóhanna gift
Helga Hermanni Eirikssyni, skóla-
stjóra Iðnskólans i Reykjavfk og siðar
bankastjóra Iðnbankans. Jarþrúður
gift Sigfúsi Johnsen, fyrrv. bæjar-
fógeta i Vestmannaeyjum, og Elisabet
Jensen tannsmiður gift Georg Jensen
steinhöggvara, Helsingörgade 41,
Hilleröd, Danmark. Af þessum
systrum er nú Ellsabet ein á lifi. Viö
hana átti ég viötal, sem birtist i dag-
blaðinu Timanum snemma á árinu
1948.
Sr. Jón átti ættir sinar að rekja til
mikils gáfufólks og sjálfur var hann á
íslendingaþættir
vissum sviöum óvenjulega greindur
maður. Hæfileikar hans komu greini-
legast i ljós varðandi sögu og ættfræði
t.d. kunnihann ásamt Stefáni Jónssyni
hreppstjóra i Hlið i Lóni og Jóni
Þorleifssyni listmálara, manna bezt
skil á hinni þekktu Snjólfsætt, sem á
fjölda afkomendur á Austurlandi og
einnig i A-Skaftafellssýslu.
Fyrsta minning min um sr. Jón er
tengd fermingarundirbúningi að
Stafafelli i Lóni. Við vorum 5
fermingarbörnin, 3 drengir og 2
stúlkur. Mér er sérstaklega minnis-
stætt hversu viðfeöm fræðslan var,
sem sr. Jón veitti okkur við
fermingarundirbúninginn. Sérstak-
lega lét hann sér annt um að fræða
okkur á sviði mannkynssögunnar.
Höfundur þessarar greinar hafði sára-
litla barnaskólamenntun hlotið, og var
þvi fræðsla sr. Jóns hvað mig snerti
eins og gróðrarskúr á eyöimörk.
Viðtæk þekking hans var mér hrein
opinberun á ýmsum sviðum og minnist
ég fermingarundirbúningsins enn með
þakklæti og hlýjum huga. Ariö 1944
fluttist sr. Jón frá Kálfafellsstað til
Reykjavikur og gerðist þá kennari við
skóla mágs mins, þaö sem eftir var
starfsævinnar. Aðalkennslugrein sr.
Jóns var danska. Ekki efa ég að sr.
Jón hafi kennt vel dönsku, en betur
hefði hann átt heima sem sögukennari
viö menntaskóla.
Sr. Jón var kæntur Þóru
Einarsdóttur, sem er landskunn kona
sökum aðstoðar sinnar við fanga. Þau
eignuðust 3 börn. Ég sendi frú Þóru og
börnum þeirra hjóna svo og Elisabetu
systur hans innilega samúðarkveðju.
Ólafur Gunnarsson
frá Vlk I Lóni.
t
Föstudaginn, 2. febrúar var til
moldar borinn frá Dómkirkjunni i
Reykjavik, vinur minn og frændi, sr.
Jón Pétursson, fyrrum prestur og pró-
fastur á Kálfafellsstað I Suðursveit.
Jón var yngstur fjögurra systkina,
fæddur á Kálfafellsstaö, 1 marz 1896.
Foreldrar hans voru sr. Pétur Jóns-
son, prestur þar og kona hans, Helga
Skúladóttir frá Sigriöarstöðum I
Ljósavatnsskarði, Kristjánssonar. Ég
mun ekki rekja ættir sr. Jóns hér, enda
tel ég-vistaö það geri aðrir. Vil þó geta
þess að föðuramma min, Jóhanna
Soffia kona sr. Zóphóniasar I Viðvik og
sr. Pétur, faöir sr. Jóns voru systkini,
börn Jóns Péturssonar háyfirdómara
og fyrri konu hans, Jóhönnu Soffiu
Bogadóttur Benediktssonar frá Staða-
felli
Eftir að hafa lokið tilsettu námi varð
sr. Jón prestur á Kálfafellsstað voriö
1928. Faðir hans dó þá nokkru áður og
skoruðu sóknarbörnin á Jón að koma '
austur að loknu námi og taka þar viö
prestsskap. Sýnir það betur en margt
annað hvaða hug fólkið I Suðursveit
bar til sr. Jóns. Ég hef þekkt nokkra
fullorðna Austur-Skaftfellinga og I viö-
ræðum við þá bar Kálfafellsheimiliö
oft á góma. Er áberandi hve hlýtt
mönnum austur þar var til prestsins á
Kálfafellsstað, konu hans og heimilis-
fólksins.
Nokkrum sinnum hef ég verið viö-
staddur þegar sr. Jón vann prestverk
og I hlut áttu gamlir vinir hans að
austan. Man ég hve vel honum tókst,
hve mildur hann var og einlægur I ræö-
um sinum, þegar hann kvaddi þessa
gömlu sýslunga sina I hinzta sinni. Og
þannig stendur þessi ágæti frændi
minn mér jafnan fyrir hugskotssjón-
um, sem mildur og gáfaður prestur og
sem óvenjufróður og minnisgóður
vinur, með sérkennilega frásagna-
hæfileika sem unun var á að hlýða,
þega honum tókst bezt.
Ég var lánsamur að hitta sr. Jón oft
siðustu árin. Leit hann heim til okkar
hjóna og spjallaði viö mig um það sem
efst var á baugi. En ætlð fór það svo að
áður en við vissum af vorum viö farnir
að tala um ættfræði. Sr. Jón var mjög
ættfróöur. Hann var viðlesinn, stál-
minnugur og áhugasamur um ætt-
fræði. Hann lagði sig mikið eftir að
„studera” hvernig ákveðnir eigin-
leikar ganga I ættir, og hann hafði
mjög gaman af að eltast við þessa
eiginleika, týna þeim stundum og
finna þá svo aftur jafnvel 13—4 lið. Var
fróðlegt að hlusta á frásögu hans og
veita þvi athygli hve glöggur hann var
á margt sem algjörlega hafði farið
framhjá manni. Hann hafði þann hæfi-
leika að gera ættfræðina lifandi og
ánægjuiega og fyrir það og ótal margt
annaö sem hann fræddi mig um verð
ég honum ætiö þakklátur.
Sr. Jón kvæntist árið 1936, Þóru
Einarsdóttur yfirverkstjóra Jónssonar
bónda á Meðainesi I Fellum, Einars-
sonar prófasts I Vallarnesi. Er Þóra
landsþekkt fyrir áhuga sinn á félags-
málum. Hún er vel gefin og vel gerð
ágætiskona sem bjó manni slnum og
börnum hiö bezta heimili, bæði austur
á Kálfafellsstað og hér I Reykjavík aö
Laufásvegi 79.
Börn þeirra hjóna eru þrjú:
Pétur viðskiptafræðingur,
Helga Jarþrúður,
Einar Guðni, sem nú er prestur I
Söðulsholti i Eyjahreppi.
Ég votta eiginkonu, börnum og
öðrum ástvinum sr. Jóns samúö mina
og fjölskyldu minnar. Ég kveð þig svo
frændi sæll meö kveöju Jónasar:
3