Íslendingaþættir Tímans - 09.05.1973, Blaðsíða 2

Magnús
Útvarpiö flutti þá fregn 20. marz, aö
gamall nágranni, sem ég átti vestur i
Múlasveit fyrir mörgum árum heföi
látist daginn áöur i sjúkrahúsinu á
Patreksfiröi.
Ekki kom mér sú frétt á óvart.
Þaö munu vera eitt og hálft ár siöan
ég heimsótti hann á búi hans á
Ingunnarstööum á björtum og sól-
heiðum sumardegi.
Mér brá nokkuð i brún, er ég gekk
heim aö bænum og sá aöeins Áslaugu
konu hans og einn son þeirra hjóna viö
heyvinnu á túninu á slikum degi. Ég
vissi að önnur börn þeirra hjóna voru
flogin úr hreiðrinu.
Hvar var Magnús?
Haföi hann brugðiö sér af bæ i góöa
veörinu? Vel gat það veriö, en brýnt
erindi heföi hann þá átt, ef ég þekkti
hann rétt. Hann lagöi ekki fyrir sig
flakk meöan við vorum nágrannar.
Var hann veikur? Honum varð
aldrei misdægurt meöan við vorum
saman, nema hvaö giktarstingir voru
inn i hjörtum þeirra, rækta þannig
Guösriki á jöröinni. Þaö er okkur
mönnunum ætlaö aö gera.
Kona á aö vera og er stórveldi.
Kristmann var eftirbreytnisverður
maöur. Hann var kjarkmikill, dugleg-
ur og ráösnjall. Hann var framúrskar-
andi dagfarsgóöur maöur. Eg sá hann
aldrei reiðast. Hann æöraðist aldrei,
„þótt inn kæmi sjór”. Hann var alltaf
stór i hættunni, ákveðinn og einbeittur.
Hann var laus við allan hrottaskap,
bæöi á sjó og landi, sagöi alltaf fyrir
verkum með hógværð og stillingu, allt-
af meö þessari konunglegu ró. Hann
var laus viö alla falska mikilmennsku.
Hann vann öll sin verk með ýtrustu
trúmennsku, bæöi á sjó og landi. Eg
varö aldrei var við neitt ómerkilegt
hjá honum. Hann var vel gefinn og vel
gerður maður. Eg heyröi hann aldrei
leggja illt til nokkurs máls. Hann gat
veriö gamansamur, en var alltaf
kuldalaus. Hann var fljótur að ákveða,
hvaö gera skyldi þegar hætta var á
ferðum.
Einu sinni vorum við aö krusa inn á
Stykkishólm, þá geröi á okkur, mig
minnir sauöaustan rok. Eg var þá orð-
inn vanur sjómaöur og átti aö passa
klifinn. (Þaö er framsegl). Þar mátti
2
Björn Einarsson
farnir aö flögra um skrokkinn á honum
eins og mér.
Ég spurði eftir Magnúsi.
— Hann er veikur, svaraöi kona hans.
— Nú, hef ég sótt svona illa að honum?
— Nei ekki held ég það, sagði hún.
Hann hefur lengi veriö lasinn.
En komdu inn. Ég held að honum
kæmi ekki vel, ef hann frétti að þú
hefðir farið hérna um nesið og ekki
litiö inn til okkar.
Svo gekk ég inn til Magnúsar. Hann
lá i rúmi sinu svo máttfarinn að hann
gat varla reist höfuöið frá koddanum,
dauðvona að mér sýndist.
Hann rétti mér bleika innfallna
höndina. Mikið var hún ólik sinabera
sterka hramminum, sem ég tók svo oft
i fyrir 30-40 árum.
— Ég átti ekki von á þér i þessu
ástandi, Magnús minn, sagöi ég til aö
segja eitthvað.
— Nei, ég trúi þvi, sagöi hann. En það
er langt siðan við höfum sézt. Margt
skeður á skemmri tima. Það var að ég
aldrei feila nokkurt handtak þegar
krusað var til þess aö skipiö venti. Af
einhverjum ástæðum varð eg að gera
eitthvaö annað. Þá kom óvanur maður
aö klifnum og skipið neitaöi vend-
ingu. Kristmann var ekki lengi að
hugsa um hvað gera skyldi, setti skipið
undan veðrinu og sigldi út að Fagurey
og lagðist þar. Fengum gott veður i
Hólminn daginn eftir. Eg man eftir
mörgum slikum dæmum. Eg tók og
tek Kristmann fram yfir alla skip-
stjóra sem eg var með, hvað sjó-
mennsku og framkomu snerti.
Konu sina missti Kristmann árið
1955. Þá fór hann til dóttur og tengda-
sonar, sem búsett voru i Stykkishólmi
og dvaldist hjá þeim meðan hann liföi.
Asgeir og Guörún eiga tvær dætur.
Þau fluttu til Reykjavikur árið 1970.
Þar dó Kristmann þessi yfirlætislausi
ágætismaður og var jarðaður i
Stykkishólmi hjá Mariu konu sinni
14/4.
Vertu sæll vinur. Þökk fyrir allt. Eg
vonast til þess að þú lifir i sælurikum
dvalarstað, þvi Kristur sagði: ,,Eg lifi
og þér munuð lifa”. Eg votta dóttur
þinni og allri fjölskyldu þinni innilega
samúð mina.
Pétur ólafsson.
gat unnið, vildi vinna og þráði ekkert
heitar, en að vera úti i sólskininu eins
og aðrir bændur. Þú hefur kannski séö
deili til þess stundum. Nú er það búið.
En mér liður vel, þótt ég geti ekki
unnið- Það er gott fólk hérna á Múla-
nesinu og hefur alltaf verið. En sveitin
er að fara i eyði. t Innsveitinni er
enginn. Andrés er að verða blindur,
Jón einn á Deildará og ég er að fara.
Þá verða þeir aöeins eftir tveir frænd-
urnir á Múla og Firöi með sitt lið-
Hvað verður það lengi? Þe:r gefast
upp.
Ef þú verður gamall maður og átt
eftir að koma hingaö aftur, verður hér
enginn maður. Þaö er spá min en ekki
von.-
— Nei, þetta er bölsýni minn gamli
nágranni, anzaöi ég. Þú ert svo lasinn i
dag og sérð ekki blómin og grösin fyrir
utan gluggann þinn, kindurnar i hliö-
inni, og sólgyllta vogana fyrir neöan
túnið. Maður kemur i manns stað, svo
hefur það verið til þessa og veröur
vonandi enn um sinn.
Littu á túnið þitt, hvað það er oröiö
stórt og slétt. Það er þrem sinnum
stærra og helmingi grasgefnara, en
þegar þú tókst viö þvi. Vélarnar glitra
á vellinum og fletta tööuíeldinum af
þvi á nokkrum klukkustundum. Siöan
blása þær öllu saman inn i nýja hlööu
eftir fáeina sólskinsdaga. Og þú býrö i
nýlegu steinhúsi i stað gamla torf-
bæjarins, sem þú fluttir i með ungu
konuna þina fyrir mörgum árum-
Bændur hafa sizt ráö á bölsýni.
— Já, þú segir þetta allt satt, sagöi
Magnús. „Lifið var stundum leikur /
og ljómandi rikt af vonum.” Þaö var
oft gaman. En þaö er löngu liöið. Og
þó. Ég er að velta grænu stráunum i
lófa mlnum enn, þó að ég geti ekki
komizt út.
En við skulum ekki tala meira um
þetta. Vertu blessaður og sæll! Ég er
með kveðju. Biðurðu ekki að heilsa?
— Heldurðu að þú hittir einhverja,
sem farnir eru á undan okkur og viö
jsekktum báðir?
— Alla!
Magnús Björn Einarsson var fæddur
á Ingunnarstöðum 17. marz 1896.
Foreldrar hans voru, Einar bóndi
Jósepsson og Halldóra Magnúsdóttir
íslendingaþættir