Íslendingaþættir Tímans - 09.05.1973, Blaðsíða 4

Bjarni í Hörgsholti
Farðu á hesti heim til þin,
Hreppadrengur glaði.
Þar mun gefast sólarsýn,
sem þig ber að hlaði.
öllum kaustu að vilja vel,
vildirgóöu bjarga,
þvi sem frekast heimska og hel
hreykin vildu farga.
Eins manns hróður efli þjóð
er á góðum degi
átti i sjóði erlent blóð
úti á gróðurteigi.
Þina kynning þakka ber
þvi svo innilega,
glaða sinnið gafstu mér,
gazt svo minna vega.
Hreppar munu minnast þin
mest af prúðu verki,
tið er vön að sækja sin
sigurlaun og merki.
Benedikt Gíslason
frá Hofteigi.
dætur á 1. og 2. ári, er móðir þeirra dó.
Hina eldri, Jóhönnu, tóku móðurfor-
eldrar hennar til fósturs, en Guöbjörg
var á vegum föður sins, er bjó þessi
árin i Fremstuhúsum ásamt Torfa
bróður sfnum og móöur þeirra.
Vorið 1917 giftist Borgný systir
þeirra Guðjóni Daviðssyni og hófu þau
búskap þar um vorið. Torfi fluttist til
Reykjavikur ásamt móður sinni. Guö-
mundur var með yngri dóttur sina i
húsmennsku þar næsta ár.
Þau Guðrún Gisladóttir og Guð-
mundur Hermannsson gengu i hjóna-
band 9. nóvember 1918. Fluttust að
Næfranesi vorið 1919 og voru þar til
vors 1921, að þau hefja búskap i tvibýli
i Hjarðardal fremri, og bjuggu þar til
vors 1947, er tveir synir þeirra tóku við
jörðinni. Mótbýlisfólkið fluttist burt
vorið 1942 og tók þá Guðmundur alla
jörðina og hefur þar veriö einbýli siö-
an. Búskapartimi þeirra voru engin
sældarár. Verðfall innlendra afurða
eftir fyrri heimsstyrjöldina og kreppu-
árin miklu eftir 1930, voru mörgum
eignalitlum bóndanum þung i skauti.
Guðmundur stundaði sjó á vorin og
barnakennslu á vetrum. Kenndi hann
á þrem stöðum i Mýrahreppi, tvo
mánuði á hverjum stað, og fór hálfs-
mánaðarlega á milli kennslustaða, og
bar kennsluáhöldin á bakinu. Var yfir
háa og snjóþunga heiði að fara á
Ingjaldssandi og þættu slik kjör „ekki
mannsæmandi” nú, en launin svo lág,
að ekki bætti það úr skák. Varð þvi
Guðrún oft að vera ein heima og ann-
ast börn og bú. Börn þeirra eru sex,
öll á lifi/ Gisli f. 1919, Vilborg f. 1920,
Hermann f. 1922, Rósa f. 1923,
Sigurður og Þorsteinn, tviburar fæddir
1926. Sá siðasttaldi var tekinn i fóstur á
Másstöðum i Vatnsdal og ólst þar upp,
hjá Halldóru Gestsdóttur, frænsku
Guörúnar og Jóni bónda Jónssyni,
manni hennar.
Eins og að lfkum lætur, var þar ekki
auður i garði. En hjartahlýjuna skorti
aldrei, og góð stjúpa reundist Guðrún
Guðbjörgu, dóttur Guðmundar og Vil-
borgar. 011 börn Guöbjargar stjúp-
dótturinnar voru i sumardvöl hjá afa
og stjúpömmu strax og þau voru á legg
risin.
Eins atviks vil ég hér geta. Vorið
1931 á Jónsmessukvöld fór Guðrún
með börnum sinum, ásamt börnum
sambýlishjónanna, upp á fjallið milli
Hjarðardals og Mjóadals er Gemla
heitir, sem er 700 m hátt, til að lofa
þeim að sjá miðnætursólina. Veit ég
ekkert annað hliðstætt dæmi. Guörúnu
var þá farinn að þyngjast fótur, enda
æði langt frá þvi að hún var smali.
Yngsta barnið var 5 ára og varö að
bera drenginn alla leiðina heim, og
kom það á móðurina og elztu börnin til
skiptis. Lýsir þetta atvik móðurinni
betur en mörg orö, og ekki gleymist
það börnunum.
Eftir að þau Guðrún og Guðmundur
létu af búsforráðum dvaldist Guðrún
mest hjá dætrum sinum, Vilborgu
yfirsetukonu, sem gift er Hauki
Kristinssyni, bónda á Núpi, og hjá
Rósu, er á heima i Reykjavik. A hún
eina dóttur, en vann úti og annaðist
móðir hennar heimilið og dóttur-
dótturina, svo Rósa gæti séð þeim far-
borða með vinnu sinni.
Fyrir þrem árum veiktist Guðrún
snögglega og var flutt til Reykjavikur,
var hún sem milli heims og helju. A
Landakotsspitala náöi hún sér eftir
stuttan tima. Þaðan lá leiðin á Elli- og
hjúkrunarheimilið Grund og þar
dvaldist hún, unz hún veiktist aftur sl.
vor og dó eftir fáa daga.
Það var snemma vors sl. að frænka
min ein i Reykjavik sótti foreldra sina
og mig, sem var þá gestur þeirra, i
kaffi. Kom hún við á Grund og tók
Guðrúnu Gisladóttur með okkur heim
til sin.
Þá var Guðrún hress og glöð og lét
ágæta vel af sér og veru sinni á Grund,
aðbúðinni þar og herbergissystrum
sinum. Gat hún þá sinnt handavinnu,
sér til afþreytingar. Minntist hún þá á
veikindi sin á Núpi og flugferðina suð-
ur, sem hún kvaðst ekkert muna eftir,
enda ekkert vitað af sér og fyrstu dag-
ana á Landakoti. Hún hélt þvi ákveöið
fram, að hún hefði bókstaflega veriö dá'
inþann tima. Kvað hún sér hafa liðið
sérlega vel og margt fagurt fyrir sig
borið. Aldrei kvaðst hún gleyma þeim
dásamlega margbreyttu og fögu lit-
um, sem hún hafði verið þá umvafin.
Fleira sagði hún merkilegt, um þetta
dátimabil sitt, sem ekki verður hér um
getið. Mér þótti þetta merkileg frá-
sögn, og ekki sizt hvað hún var ákvieðin
i fullyrðingu sinni. Og hver veit betur?
Er ekki ýmislegt, sem bendir til þess,
að menn séu stundum bókstaflega úr
Helju heimtir?
Guðrún var jörðuð á Mýrum, einn af
þessum björtu og dásamlegu hásum-
ardögum þetta votviörasumars.
Kirkjan var troðfull, og birta og fegurð
yfir kveðjustundinni.
Eftirlifandi eiginmaður hennar Guð-
mundur Hermannsson varð 92 ára 25.
marz. Hann hefur enn fótavist, les
mikið og man það er hann les. Heyrnin
er að visu farin að bila, en sjónin við-
unandi. Það eru ekki mörg ár siðan
hann var einn af þeim fáu, sem sáust
gangandi milli bæja og var furðu hrað-
stigur. Það er góð ending slikt, og þó
hefur sannarlega ekki verið mulið
undir hann um ævina.
Blessuð séu, hún og hann, lifs og
liðin.
12/3 1973
Jóhannes Daviðsson
4
islendingaþættir